Του Ροδόλφου Δρακούλη *
Το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ–Αυτονομώ», για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών στην Ελλάδα, έχει προκαλέσει έντονο διάλογο σχετικά με τα δυνατά αλλά και τα τρωτά του σημεία.
Και από τον Οδηγό αυτού του προγράμματος όπως και από αυτούς των προηγούμενων προγραμμάτων απουσιάζει παντελώς η οποιαδήποτε μέριμνα για την συμπεριφορά των ανακαινιζόμενων προσόψεων, όσον αφορά την αντίδρασή τους στη φωτιά.
Είναι γεγονός ότι το εδώ και περίπου δύο χρόνια σε ισχύ Προεδρικό Διάταγμα ΠΔ 41/2018, που ρυθμίζει μετά από πολλά χρόνια το θέμα της πυροπροστασίας των κτιρίων στη χώρα μας, δυστυχώς δεν ασχολείται με την αντίδραση στη φωτιά των μεγάλης έκτασης ή ριζικά ανακαινιζόμενων προσόψεων.
Παρ’ όλα αυτά, εμμέσως έχει δημιουργήσει ένα περιβάλλον σύγχρονων απαιτήσεων για την πυροπροστασία των κτιριακών κατασκευών, μέσα από το οποίο οι Μηχανικοί αλλά και ολόκληρος ο Τεχνικός κόσμος, έχει πλέον μια οπτική σε όλα τα θέματα της σύγχρονης δόμησης, μέσα από την παράμετρο της συμπεριφοράς των υλικών στη φωτιά.
Στο νέο αυτό διαμορφωμένο περιβάλλον και εφόσον το ΠΔ 41/2018 δυστυχώς δεν μεριμνά για τις ανακαινιζόμενες προσόψεις, το πρόγραμμα Εξοικονομώ-Αυτονομώ μπορούσε πέρα και πάνω από οποιαδήποτε παράλειψη του υπάρχοντος Κανονιστικού πλαισίου, να έχει ενσωματώσει απαιτήσεις για την αντίδραση των προσόψεων στη φωτιά.
Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι όλες σχεδόν οι εταιρείες που προσφέρουν στην αγορά προϊόντα για συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης (Σ.Ε.Θ.), διαθέτουν πιστοποιημένα συστήματα που φέρουν ΕΤΑ (Ευρωπαϊκή Τεχνική Αξιολόγηση- European Technical Assessment), το νέο πρόγραμμα συνεχίζοντας στην ανεξήγητη γραμμή όλων των προηγούμενων αντίστοιχων προγραμμάτων, αρκείται στην απαίτηση για εξωτερική θερμομόνωση. Τα Σ.Ε.Θ. με πιστοποίηση (ΕΤΑ), επειδή έχουν αξιολογηθεί υποχρεωτικά για την αντίδραση σε φωτιά, παρέχουν το πλαίσιο που καθιστά εφικτό το να γνωρίζει κανείς την συμπεριφορά των προσόψεων σε φωτιά. Αντιθέτως, η εφαρμογή εξωτερικής θερμομόνωσης που μπορεί μεν να αποτελείται από πιστοποιημένα προϊόντα αλλά δεν είναι πιστοποιημένο σύστημα άρα δεν έχει αξιολογηθεί σαν σύνολο ως προς την αντίδραση στη φωτιά, είναι άγνωστης επίδοσης ως προς αυτή τη παράμετρο.
Είναι χρήσιμο στο σημείο αυτό, να αναφερθεί το ότι δυστυχώς, έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο της εσκεμμένης ή μη, παραποίησης των αναφερόμενων στις ΕΤΑ όσον αφορά τις επιδόσεις των συστημάτων όσον αφορά την αντίδραση στη φωτιά. Οι παραγωγοί που διαθέτουν στην αγορά συστήματα, όταν αυτά έχουν αξιολογηθεί ως σύνολο υλικών και διαθέτουν ΕΤΑ, υποχρεούνται βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα δομικά προϊόντα (CPR- Construction Products Regulation, EΕ 305/2011), να εκδίδουν για το σύστημα Δήλωση Επιδόσεων (DoP- Declaration of Performance). Σκόπιμα ή μη, τα αναφερόμενα στο DoP στοιχεία επιδόσεων ως προς την αντίδραση στη φωτιά εμφανίζονται να μη συμφωνούν με τα αναφερόμενα στην ΕΤΑ. Άλλωστε πάρα πολλές φορές, οι ΕΤΑ αφορούν πολλούς διαφορετικούς συνδυασμούς υλικών, ο καθένας από τους οποίους έχει και διαφορετική επίδοση ως προς αυτή τη παράμετρο, εικόνα που είναι δύσκολο να αποδοθεί πιστά σε ένα απλό DoP. Με αποτέλεσμα την εξαγωγή εσφαλμένων συμπερασμάτων από τους υπεύθυνους για τα έργα Μηχανικούς. Συνεπώς, είναι καλύτερο οι μηχανικοί που έχουν την ευθύνη των έργων και της επιλογής των υλικών, να ζητούν τις ΕΤΑ των συστημάτων και να ανατρέχουν στις λεπτομερείς πληροφορίες που αυτές περιέχουν.
Εν’ όψει ενός τόσο μεγάλου κύματος ανακαινίσεων, το οποίο όπως όλα δείχνουν δεν θα εξαντληθεί μόνο στις 600.000 κατοικίες της έως τώρα στόχευσης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα, πρέπει να γίνει αντιληπτό πως πολύ σύντομα ένα μεγάλο μέρος των κτιρίων της χώρας, θα βρεθεί με προσόψεις εντελώς άγνωστης κατηγορίας αντίδρασης στη φωτιά !
Είναι απορίας άξιον, το ότι οδηγούμαστε σε τετελεσμένα όσον αφορά τον τόσο κρίσιμο τομέα της ασφάλειας των κτιρίων, ενώ η ύπαρξη στοιχειώδους μέριμνας με τη μορφή απαιτήσεων πυροπροστασίας δεν θα προκαλούσε κανένα επιπλέον κόστος στο πρόγραμμα, ούτε στις προμηθεύτριες εταιρείες υλικών ούτε στους μηχανικούς αλλά ούτε και στα συνεργεία τοποθέτησης.
Κατ’ επέκταση, επειδή ο αριθμός των κτιρίων αυτών, αναμένεται όλο και πιο μεγάλος και κάποια στιγμή συγκρίσιμος με το σύνολο του κτιριακού δυναμικού της χώρας, είναι σίγουρο ότι η εγγύτητα πολλών τέτοιων κτιρίων μεταξύ τους αλλά και με τα υπόλοιπα εναπομείναντα κτίρια κλασσικής δόμησης, θα δημιουργήσει ένα περιβάλλον στο οποίο τα όποια περιστατικά πυρκαγιάς, θα έχουν απρόβλεπτες προεκτάσεις ως προς την μετάδοση αλλά και τη διάδοσή τους.
Η σύγχρονη δόμηση, παγκοσμίως έχει εμπιστευτεί απόλυτα την τεχνολογία των συστημάτων εξωτερικής θερμομόνωσης, που πιστοποιημένα ως συστήματα και όχι αντιμετωπιζόμενα ως επιμέρους υλικά, έχουν αποδεδειγμένα εξασφαλίσει υψηλότατα επίπεδα πυροπροστασίας των κτιριακών προσόψεων.
Θα ήταν σκόπιμο η Πολιτεία να επανεξετάσει το θέμα των προσόψεων που πρόκειται να εγκατασταθούν σε τόσες εκατοντάδες χιλιάδες κατοικίες σε όλη την Ελλάδα και να το προσεγγίσει υπό το παραπάνω πρίσμα. Το νέο πρόγραμμα πρέπει να σταματήσει να βλέπει τα συστήματα ως επιμέρους υλικά, κάτι που κακώς έκαναν όλα τα προηγούμενα προγράμματα και να θέσει απαιτήσεις ως προς την αντίδραση στη φωτιά, για Συστήματα Εξωτερικής Θερμομόνωσης και όχι για επιμέρους υλικά. Έτσι θα εξασφαλιστεί ένα ασφαλές περιβάλλον για τους ωφελούμενους του προγράμματος αλλά συνολικά για το κτιριακό δυναμικό της χώρας.
* Ο Ροδόλφος Δρακούλης είναι Επιστημονικός Συνεργάτης του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών – Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦίΜ)
