Από το Δημήτρη Αντωνόπουλο
Για πρώτη φορά, ξεκίνησε έγκαιρα μεγάλης έκτασης προετοιμασία για την καλοκαιρινή αντιπυρική περίοδο. Προεξάρχοντος του ΔΕΔΔΗΕ, όπου παντού βλέπεις συνεργεία του να κόβουν χόρτα γύρω από κολόνες, να κλαδεύουν δένδρα που γειτνιάζουν με μετασχηματιστές να μαζεύουν εύφλεκτα υλικά γύρω από επικίνδυνα σημεία. Παράλληλα με προειδοποιήσεις, υπενθυμίζεται στους πολίτες ότι ισχύει η αποψίλωση των οικοπέδων και η ανάρτηση σε σχετική πλατφόρμα ότι το οικόπεδο είναι εντάξει… έστω και προσεχώς.
Περιδιαβήκαμε αρκετά χωριά με την ευκαιρία αποστολής δημοσιογράφων, αλλά μόνο σε έναν Δήμο στην πλημμυρισμένη Θεσσαλία, είδαμε με έντονα χρώματα υπενθύμιση ότι πρέπει μέχρι τέλος του μήνα να έχουν καθαριστεί τα οικόπεδα. Οι κάτοικοι του εν λόγω Δήμου… κάηκαν από τις περυσινές πλημμύρες και είπαν να μην επαναληφθεί το κακό.
Αλβανικής καταγωγής εργάτες, που ειδικεύονται στην δουλειά αυτή διαθέτοντας και το απαραίτητο εξοπλισμό, μας έλεγαν ότι η ζήτηση για καθαρισμό οικοπέδων είναι ιδιαίτερα μεγάλη φέτος. Δούλεψαν άραγε τα πρόστιμα ή μάθαμε ότι επιτέλους πρέπει να συμβάλουμε όλοι στον αγώνα για την πολιτική προστασία;
Καλά τα μηχανήματα, καλός ο εξοπλισμός, καλά τα αυτοκίνητα με κίνηση σε όλους τους τροχούς αλλά καρδία όλων των ενεργειών πρόληψης είναι ο άνθρωπος. Και κυρίως οι πληθυσμοί που ζουν μέσα στο δάσος, οι παραδασόβιοι, αυτοί δηλαδή που πρώτοι θα τρέξουν να προλάβουν το κακό αλλά και θα βοηθήσουν τις πάσης φύσεως πυροσβεστικές δυνάμεις να βρεθούν στην κατάλληλη θέση για να επιτελέσουν το έργο τους. Οι άνθρωποι αυτοί, είναι πια λίγοι. Τόσα χρόνια εγκατάλειψης από την ελληνική πολιτεία, φρόντισαν να διώξουν τα παιδιά τους από τα χωριά και να αναζητήσουν μια καλύτερη τύχη σε άλλους ποιο εύκολους τόπους. Διότι κακά τα ψέματα, η ζωή στα βουνά και τα δάση δεν είναι εύκολη.
Εδώ όμως που φτάσαμε, πρέπει όλοι μας να συμβάλουμε στην προσπάθεια, ώστε αυτοί οι άνθρωποι που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά κάθε δασικής και αντιπυρικής πολιτικής, να παραμείνουν στις εστίες τους και να μπορέσουν να ζήσουν με αξιοπρέπεια.
Και μια εύκολη και άμεση ενέργεια που μπορεί να κάνει ο καθένας μας, είναι να αγοράσουμε τώρα το Πάσχα, Ελληνικά κάρβουνα! Η αγορά έχει κατακλυστεί από κάρβουνα από όλο τον κόσμο: Τζαμάικα, Κούβα, Αίγυπτο, Βουλγαρία κλπ κλπ. Τα ελληνικά σπανίζουν. Στις μεγάλες πόλεις είναι δύσκολο να τα βρεις. Βλέπετε τα εισαγόμενα έρχονται σε κομψές συσκευασίες, καλά κλεισμένες που δεν σε κάνουν… μουτζούρη. Αντίθετα τα ελληνικά είναι συνήθως συσκευασμένα σε κάτι μισάνοικτα σακιά, ραμμένα με σπάγκο από πάνω, ώστε να χωρέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Τα πουλάνε για 20 κιλά βάρος, αλλά μεταξύ μας είναι βέβαιο ότι είναι σχεδόν 20… Αλλα παραπάνω άλλα παρακάτω. Αυτό όμως δεν παίζει και τόση σημασία. Δυστυχώς δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που θα πάρετε προϊόν με ελαφρώς διαφορετικές προδιαγραφές από τις αναγραφόμενες, Εσείς θα αγοράσετε ελληνικά κάρβουνα για το πασχαλινό αρνί, όχι γιατί είναι καλύτερα ή φθηνότερα, αλλά για να ενισχύσετε τη τοπική οικονομία των ορεινών χωριών της περιοχής σας, στέλνοντας έτσι κι ένα μήνυμα ευχαριστίας στους ανθρώπους που φυλάνε τις δασικές μας Θερμοπύλες!!!
«Καλό Πάσχα εκεί πάνω στα βουνά αδέλφια». Μη μηδιάτε καθόλου, η κατάσταση είναι δραματική και η συμβολή των ανθρώπων αυτών απολύτως αναγκαία και καθοριστική σε οτιδήποτε σχεδιαστεί και υλοποιηθεί. Τους έχουμε μεγάλη ανάγκη! Και η κρατική βοήθεια από μόνη της δεν είναι ποτέ αρκετή.
Πτωτική παραγωγή
Οικονομικά στοιχεία για το μέγεθος της αγοράς αυτής δεν υπάρχουν. Κάποιοι εκτιμούν ότι είναι πάνω από 100.000 τόνοι τον χρόνο. Οι περισσότεροι όμως σηκώνουν τα χέρια ψηλά, με τόσες ψησταριές που υπάρχουν τριγύρω μας τι να υπολογίσεις απαντούν. Το σίγουρο είναι ότι η ελληνική παραγωγή είναι έντονα πτωτική για δύο λόγους: τον ισχυρό τιμολογιακό ανταγωνισμό από φθηνές εισαγωγές και την απροθυμία νεότερων να συνεχίσουν το επάγγελμα. Παλαιότερα καμίνια υπήρχαν σε όλες της περιοχές της χώρας. Σήμερα, μεγάλα καμίνια έχουν απομείνει σε λίγες περιοχές της χώρας, όπως στο Σταυρό Θεσ/νικης τη Βέροια, την Ήπειρο κ.α, ενώ μικρότερα εξακολουθούν να φτιάχνουν κάρβουνο σε ολόκληρη τη χώρα, καλύπτοντας τις ανάγκες της γύρω περιοχής. Μεγάλος καταναλωτής κάρβουνου είναι οι πάσης φύσεως ταβέρνες και ψησταριές ανά την επικράτεια, ενώ η καλύτερη περίοδος για την λιανική είναι το Πάσχα.
Το να φτιάξεις κάρβουνα, είναι μια πολύ κουραστική χειρωνακτική δουλειά. Απαιτεί να βρεις τη ξυλεία, να την διαμορφώσεις σε κατάλληλα ομοιόμορφα κομμάτια, να την μεταφέρεις στο μέρος που θα φτιάξεις, στα καμίνια όπως τα λένε οι ίδιοι και κυρίως να φτιάξεις την πυραμοιειδή κατασκευή με ένα κενό στη μέση από το οποίο ξεκινάει η φωτιά. Στη συνέχεια τη σκεπάζουν με άχυρο και χώμα, αφήνοντας κάποιες μικρές τρύπες, τα φυσέκια, να τροφοδοτείται η φωτιά που μπαίνει στο εσωτερικό της και σιγοκαίει για ημέρες. Τις πρώτες ημέρες της διαδικασίας, απαιτείται συνεχής επιτήρησης 24 ώρες το 24ωρο, δηλαδή ξενύχτι, για πολλούς λόγους. Άρα, η εργασία αυτή δεν γίνεται από ένα άνθρωπο στον ελεύθερο χρόνο του. Απαιτεί χέρια πολλά. Και τα χέρια αυτά δεν είναι πάντοτε διαθέσιμα, αφού οι παραγωγοί κάρβουνου συνήθως δεν είναι επιχειρήσεις αλλά μεμονωμένα άτομα. Ξεκινάνε με όποιον είναι διαθέσιμος και στη συνέχεια προστίθενται και αφαιρούνται στην ομάδα άτομα ανάλογα τις δουλειές και υποχρεώσεις του καθενός.
Είναι δηλαδή μια διαδικασία που εμπλέκεται σημαντικό μέρος της τοπικής κοινωνίας, με τα οφέλη να διαχέονται πάλι σε όλους. Κάποιοι από αυτούς, έχουν άλλη κύρια δουλειά το πρωί και το απόγευμα που γυρίζουν στο χωριό πάνε κατευθείαν για δουλειά στο κάρβουνο. Κάποιοι άλλοι είναι αγρότες και κτηνοτρόφοι και όταν μπορούν πάνε κι αυτοί να βοηθήσουν. Ζουν όλοι τους εκεί από μικρά παιδιά και ξέρουν τη δουλειά.
Το πόσο ένα με το δάσος είναι οι άνθρωποι του κάρβουνου, να σημειωθεί ότι κατά τους καλοκαιρινούς μήνες απαγορεύεται από τα δασαρχεία η λειτουργία των καμινιών για φόβους πυρκαγιάς, παρόλο που διαθέτουν πυροσβεστικό εξοπλισμό και έχουν επιθεωρηθεί από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Οι ίδιοι υπερηφανεύονται ότι δεν έχει ποτέ ξεκινήσει φωτιά από καμίνι, αλλά εδώ ισχύει η γνωστή ρήση «ο φόβος φυλάει τα έρημα».
Στήριξη στην τοπική κοινωνία
Οι άνθρωποι αυτοί των βουνών, δεν είναι συνηθισμένοι στις μεγάλες καθημερινές καταναλώσεις και δεν ξοδεύουν πολλά χρήματα για να ζήσουν. Άρα ένα 30αρι, που κάνει συνήθως ένα τσουβάλι κάρβουνα, είναι για αυτούς σημαντικό. Δηλαδή ο ισχυρισμός, ότι από εμένα δεν θα σωθεί η κατάσταση, δεν ισχύει εδώ. Εάν είστε για παράδειγμα μια μεγάλη παρέα και ψήσετε δύο αρνιά σε ανοικτή φωτιά και χρειαστείτε 40 κιλά κάρβουνα θα πληρώσετε περί τα 60 ευρώ. Από αυτά θα φτάσουν πάνω στο ορεινό χωριό λίγο περισσότερο από 30 ευρώ. Τα υπόλοιπα είναι φόρος, μεταφορικά, αμοιβή λιανεμπόρου. Τα χρήματα αυτά είναι σημαντικά για μια οικογένεια, όπως έχει μάθει να ζει λιτά στα βουνά. Μπορεί για παράδειγμα να αγοράσει τα φυτά και να φτιάξει τον καλοκαιρινό της περιβόλι, εάν δεν έχει ήδη φροντίσει να κάνει φυτώριο στην αυλή της. Θα αγοράσει δυο τσουβάλια αλεύρι, να φτιάξει η νοικοκυρά τις πίττες, τα τηγανόψωμα και άλλα εδέσματα ίσως και ολόκληρης της χρονιάς. Να κεράσει τους συγχωριανούς το στο μικρό καφενείο στην ονομαστική του εορτή. Ενα σωρό πράγματα μπορείς να κάνεις με 30 ευρώ σε ένα μικρό ορεινό χωριό, εκεί που συχνά στις εκδρομές μας νομίζουμε οτι ο χρόνος κλείδωσε ορισμένες δεκαετίες πριν.
Η ζωή όμως τα έφερε, ώστε η κοινωνία μας να έχει τους ανθρώπους αυτούς μεγάλη ανάγκη τη στιγμή αυτή, αφού δεν έχουμε την πολυτέλεια να χάσουμε ούτε ένα στρέμμα δάσους παραπάνω. Αντίθετα υπάρχει ανάγκη να εκμεταλλευτούμε αυτό που μας δίνει το δάσος, με πρώτο το οξυγόνο και την ευχαρίστηση και στη συνέχεια τη βιομάζα και την όποια τροφή παράγεται μέσα στο δάσος.
Φέτος λοιπόν που η χρονιά ξεκινάει για πρώτη φορά σωστά και έγκαιρα, ας βάλουμε όλοι μας το πρώτο μας λιθαράκι στέλνοντας παράλληλα μήνυμα όπου χρειάζεται να στείλουμε: ευχαριστίας στους συνανθρώπους μας αυτούς των βουνών και ικανοποίησης στην πολιτεία ότι επιτέλους ανέλαβε δράση σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα. Διότι γκρινιάζουμε συνεχώς για τις ελλείψεις αλλά όταν γίνεται και κάτι καλό πρέπει κι αυτό να το αναφέρουμε.
Πού θα βρούμε
Πού θα βρεθείτε ελληνικά κάρβουνα; Καλή ερώτηση, που λένε όταν η απάντηση είναι δύσκολη… Στις επαρχιακές πόλεις, υπάρχουν κάποια καταστήματα που πουλάνε στερεά καύσιμα. Αυτά συνήθως έχουν. Είναι δυστυχώς τα πιο κακοβαλμένα και κακοσχηματισμένα και δεν κερδίζουν το μάτι απέναντι στα εισαγόμενα, αλλά είπαμε, δεν αγοράζουμε μόνο για να ψήσουμε αλλά και για ένα σωρό άλλους λόγους. Γι αυτό μη πάτε…με τα καλά σας ρούχα, φορέστε αυτά του κήπου. Συζητώντας το θέμα με την Ελληνική Εταιρεία Ανάπτυξης Βιομάζας (ΕΛΕΑΒΙΟΜ), μας επεσήμαναν ότι τα εισαγόμενα κάρβουνα είναι από σκληρή τροπική ξυλεία κι έχουν πιο σταθερή φωτιά, ενώ τα ελληνικά θέλουν τέχνη να κάνεις καλή φωτιά. Ορίστε ένας ακόμη λόγος συμπληρώνουμε εμείς, να δείξετε την μαεστρία σας σαν ψήστης! Αφήστε τον γείτονα να το ψήσει… σαν τον φούρνο.
Στις πολύ μεγάλες πόλεις, θα είναι όντως δύσκολο να βρεθούν ελληνικά κάρβουνα. Προσπαθήστε σε αντίστοιχα καταστήματα, εάν δεν βρείτε θα σκεφτούμε να σας ανατεθεί άλλο έργο στην νέα προσπάθεια ανάταξης του δάσους και της οικονομίας του. Το θέμα είναι μεγάλο και φλέγον και χρειάζεται πανστρατιά, ειδικά τώρα που οι πολιτεία και οι οργανισμοί της μοιάζει να κινητοποιήθηκαν.
Με την ελπίδα ότι θα έχουμε μια όσο το δυνατόν ποιο ήρεμη καλοκαιρινή περίοδο, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, σας ευχόμαστε Καλό Πάσχα.
