Από το Σταύρο Γριμάνη
Άγονος κατέληξε ο διαγωνισμός του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αφορούσε στη μίσθωση του δικαιώματος έρευνας γεωθερμικού δυναμικού σε τέσσερις περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.
Ένας διαγωνισμός που παρά το αρχικά υψηλό ενδιαφέρον, το οποίο εκδηλώθηκε από ισχυρούς ενεργειακούς ομίλους, πέρασε από… 40 κύματα και κατέληξε με μία και μόνο υποψήφια εταιρεία. Ωστόσο, οι προσφορές που κατέθεσε και αυτή τελικά απορρίφθηκαν, καθώς κατά την Επιτροπή του Διαγωνισμού, δεν συμβάδιζαν με τους όρους της προκήρυξης.
Ειδικότερα, σύμφωνα με απόφαση της Υφυπουργού Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αλεξάνδρας Σδούκου, που δημοσιεύθηκε χθες, 1η Μαΐου 2024, έγινε αποδεκτό το 2ο Πρακτικό Συνεδρίασης της Επιτροπής Αξιολόγησης προσφορών του διεθνούς διαγωνισμού για τη μίσθωση του δικαιώματος έρευνας γεωθερμικού δυναμικού.
Με βάση αυτό, απορρίπτονται οι προσφορές της υποψήφιας (Ενέργεια Θράκης Ι.Κ.Ε.), ενώ η διαγωνιστική διαδικασία χαρακτηρίζεται άγονη ελλείψει άλλων συμμετεχόντων.
Οι λόγοι απόρριψης
Σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην απόφαση, η υποψήφια επικαλέστηκε εξωτερικούς πόρους (υπηρεσίες τρίτων μερών) οκτώ νομικών και φυσικών προσώπων, με σκοπό τη συμπλήρωση ελλείψεων πόρων και εμπειρίας σε συγκεκριμένα αντικείμενα των προσφορών της. Ειδικότερα, υπέβαλε συμφωνίες συνεργασίας με τρίτα μέρη, όπως αναφέρονται στο 2ο Πρακτικό Συνεδρίασης, τις οποίες συνυπέγραψαν αντιστοίχως.
Ωστόσο, δεν υπέβαλε δεσμευτική δήλωση (ή συμφωνία) με συγκεκριμένο τρίτο μέρος, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από το Τεύχος Προκήρυξης, ήτοι την εταιρεία γεωτρήσεων που αναφέρεται ρητά στο σημείο 2.9 κάθε ερευνητικού προγράμματος των τριών προσφορών της υποψηφίας, ως η εκτελούσα τις γεωτρήσεις μεγάλου βάθους.
Η Επιτροπή ζήτησε από την εταιρεία διευκρινίσεις για τη δέσμευση του τρίτου μέρους προς την ίδια, από την απάντηση της οποίας δεν προέκυψε άμεσα, ούτε έμμεσα, ότι «η ως άνω υποχρέωση της υποψήφιας να υποβάλει δεσμευτική δήλωση ή συμφωνία με το υπ’ αριθμόν η. τρίτο μέρος ικανοποιείται».
Στην απάντησή της επίσης υπέβαλε σύμβαση συνεργασίας και πίνακα έργων νέας εταιρείας γεωτρήσεων, ως αποδεικτικό δάνειας εμπειρίας σε βαθιές γεωτρήσεις της νέας εταιρείας προς το τρίτο μέρος. Τα παραπάνω έγγραφα δεν ελήφθησαν υπόψη από την Επιτροπή, καθώς κατετέθησαν μετά τη λήξη της προθεσμίας κατάθεσης των προσφορών.
Με βάση τα παραπάνω, η Επιτροπή αποφάσισε ομόφωνα να εισηγηθεί την απόρριψη των τριών προσφορών της υποψήφιας εταιρείας Ενέργεια Θράκης ΙΚΕ, ήτοι:
- Την προσφορά για την περιοχή Έβρου,
- Την προσφορά για την περιοχή νοτίου Στρυμόνα,
- Την προσφορά για την περιοχή Ακροποτάμου, σύμφωνα με την παράγραφο 7.1 του Τεύχους της Προκήρυξης, ως απαράδεκτες, λόγω μη υποβολής των δικαιολογητικών που προβλέπονται στο στοιχείο ε΄ της παρ. 4.2. του Τεύχους της Προκήρυξης.
Σημειώνεται ότι κατά της απόφασης επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του Υπουργού ΠΕΝ μέσα σε τρεις εργάσιμες ημέρες από την επίδοση της.
Ο διαγωνισμός και η πορεία του
Ο διεθνής διαγωνισμός δρομολογήθηκε τον Μάιο του 2023 επί της θητείας στο ΥΠΕΝ του Κ. Σκρέκα και αφορούσε στη μίσθωση του δικαιώματος έρευνας γεωθερμικού δυναμικού σε 4 περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Συγκεκριμένα:
- Κεντρικού – Νοτίου Τμήματος Λεκάνης ποταμού Στρυμόνα (Περ. Ενοτήτων Σερρών & Καβάλας)
- Ακροποτάμου (Περ. Ενοτήτων Καβάλας & Σερρών)
- Δυτικού Τμήματος Λεκάνης Δέλτα ποταμού Νέστου (Περ. Ενότητας Καβάλας) και
- Λεκάνης Δέλτα ποταμού Έβρου (Περ. Ενότητας Έβρου)
Οι παραπάνω περιοχές παρουσιάζουν ισχυρό γεωθερμικό ενδιαφέρον και μάλιστα προς την κατεύθυνση της ηλεκτροπαραγωγής, ενώ η κίνηση αυτή ήρθε μετά από την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για τη γεωθερμία, έπειτα από δέκα χρόνια αναμονής από τον τελευταίο διαγωνισμό.
Έτσι, άνοιγε ο δρόμος για τον εντοπισμό κατάλληλου γεωθερμικού δυναμικού για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βάσης και την κάλυψη της απαίτησης του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα 2030, για συμμετοχή της γεωθερμίας με τουλάχιστον 100MWe στο ενεργειακό μείγμα.
Ο διαγωνισμός ήταν πλειοδοτικός, με αυστηρούς όρους προστασίας τόσο του περιβάλλοντος όσο και της ασφάλειας και υγείας εργαζομένων και περιοίκων, οι οποίοι επιβάλλονται από το νέο Κανονισμό Γεωθερμικών Εργασιών, που δημοσιεύτηκε το 2021.
Αρχικά, προσέλκυσε το ενδιαφέρον μεγάλων ενεργειακών ομίλων, όπως η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, η HelleniqEnergy, η Motor Oil, η Εnergean, αλλά και δυο ξένων εταιρειών, που έλαβαν τους φακέλους με το πληροφοριακό υλικό. Η προθεσμία για την υποβολή των προσφορών ήταν η 4η Οκτωβρίου 2023, ωστόσο έπειτα από αίτημα ορισμένων ενδιαφερομένων παρατάθηκε έως τις 30 Νοεμβρίου 2023.
Τελικά, κατατέθηκαν πέντε προσφορές για τέσσερις περιοχές, από την ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή και την Ενέργεια Θράκης ΙΚΕ, η οποία ελέγχεται από τη βρετανική DSA Engineering. Η σύμβαση μίσθωσης δικαιώματος έρευνας ήταν 5ετούς διάρκειας, ενώ μπορούσε να παραταθεί μονομερώς από τον μισθωτή έως 2 επιπλέον έτη.
Όπως προβλεπόταν, εφόσον επιβεβαιώνονταν οι ενδείξεις για την ύπαρξη αξιόλογου γεωθερμικού δυναμικού, τότε θα ακολουθούσε η πράξη χαρακτηρισμού του συγκεκριμένου πεδίου με Υπουργική Απόφαση και εν συνεχεία η υπογραφή της σύμβασης μίσθωσης του δικαιώματος εκμετάλλευσης. Η σύμβαση αυτή θα είχε διάρκεια 30 έτη, ενώ μπορούσε να παραταθεί μονομερώς από τον μισθωτή έως 20 επιπλέον έτη.
Στη συνέχεια, η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή βγήκε από το σκηνικό. Στη χθεσινή απόφαση αναφέρεται ότι υπέβαλε ένσταση, η οποία κατετέθη στο γραφείο του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 29 Ιανουαρίου 2024 και ακολούθησε απόφαση της Υφυπουργού ΠΕΝ στις 8 Φεβρουαρίου 2024, υπέρ της απόρριψής της.
Έτσι, στον διαγωνισμό έμεινε μόνο η Ενέργεια Θράκης Ι.Κ.Ε., προς την οποία η Επιτροπή του διαγωνισμού απέστειλε στις 11 Μαρτίου 2024 έγγραφο με το οποίο διατυπώθηκαν διευκρινιστικές ερωτήσεις επί των ερευνητικών προγραμμάτων, της εμπειρίας και της δέσμευσης τρίτων μερών προς την ίδια.
Τα όσα ακολούθησαν οδήγησαν στην απόρριψη των προσφορών της. Μετά από αυτές τις εξελίξεις αναμένονται τα επόμενα βήματα της ηγεσίας του ΥΠΕΝ. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το γεωθερμικό δυναμικό της χώρας εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 1 GW σε ό,τι αφορά την ηλεκτροπαραγωγή και σε 2,5 GW για παραγωγή θερμικής ενέργειας.
