Από τον Κώστα Κετσιετζή
Έχοντας μπει στην τελική ευθεία για το αίτημα εκταμίευσης της τέταρτης δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα μηνύματα που πήρε η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Αθήνα από τις συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες σχετικά με την πορεία υλοποίησης των έργων και των οροσήμων του προγράμματος είναι καταρχήν θετικά.
Στις Βρυξέλλες θεωρούν κρίσιμο το να πραγματοποιηθούν φέτος τα δύο διπλά αιτήματα που έχει προγραμματίσει η κυβέρνηση, το ένα για την τέταρτη δόση επιδοτήσεων και δανείων στα τέλη Απριλίου και το άλλο για την πέμπτη δόση τον Σεπτέμβριο. Και αυτό γιατί δεν θα πρέπει να διαταραχθεί η ροή των αιτημάτων, καθώς το 2025 και το 2026 οι απαιτήσεις αυξάνονται και τα ορόσημα για κάθε δόση πληθαίνουν.
Την ίδια στιγμή αρμόδιες πηγές σημειώνουν πως όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης βέβαια και της χώρας μας, θα μπορούν να αξιοποιήσουν ορισμένες από τις ευελιξίες που προσφέρει ο κανονισμός του Ταμείου Ανάκαμψης. Ευελιξίες όπως για παράδειγμα η δυνατότητα του να κατατεθεί ένα αίτημα πληρωμής χωρίς να έχουν εκπληρωθεί όλα τα ορόσημα.
Αν πράγματι υπάρχει κάποιος όρος που δεν έχει εκπληρωθεί για ένα αίτημα μπορεί αρχικά να εκταμιευθεί η δόση, μειωμένη κατά ένα ποσό που αναλογεί στο μη εκπληρωμένο ορόσημο, αλλά χωρίς να χαθούν τα χρήματα καθώς προβλέπεται μια εξάμηνη «περίοδος χάριτος» κατά την οποία αν τελικά καλυφθούν οι απαιτήσεις πληρώνεται και το υπόλοιπο πόσο. Αντίστοιχη ευελιξία παρέχεται και για περιορισμένες και στοχευμένες αλλαγές στα Εθνικά Προγράμματα Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας σε περίπτωση που πρέπει να αλλάξει κάποιο έργο ή ένας στόχος αν και συνολική αναθεώρηση όπως αυτή που έγινε πέρσι δεν προβλέπεται.
Σε κάθε περίπτωση, τόσο το «σπάσιμο» των δόσεων όσο και οι περιορισμένες αλλαγές δεν θεωρούνται θέματα «ταμπού» στις Βρυξέλλες, και αυτό γιατί αναγνωρίζεται πως το Ταμείο Ανάκαμψης δεν λειτουργεί στο κενό και πως οι συνθήκες αλλάζουν συνεχώς. Θεωρείται δε δεδομένο πως οι πολλές χώρες θα κάνουν χρήση των ελαστικών όρων που προβλέπονται στον κανονισμό του Ταμείου Ανάκαμψης.
Από την άλλη, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο το να δοθεί παραταθεί το πρόγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης πέρα από το 2026. Οι αποφάσεις θα πρέπει να ληφθούν από τα κράτη-μέλη της ΕΕ και υπάρχουν ήδη σχετικές συζητήσεις, αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να υπάρξει ομοφωνία στην Ευρώπη των 27, κάτι το οποίο φαντάζει σχεδόν αδύνατο.
Στα μισά του δρόμου
Η χώρα μας βρίσκεται στα μισά του δρόμου, έχοντας εκταμιεύσει 14,9 δισ. ευρώ ή το 41% του ποσού που της αναλογεί έχοντας εκπληρώσει το 23% των οροσήμων του Σχεδίου Ανάκαμψης και μένουν στην ουσία δυόμιση χρόνια για τα υπόλοιπα 21 δισ. ευρώ. Μένει ακόμη μια σειρά από δύσκολους στόχους και η ολοκλήρωση κρίσιμων μεταρρυθμίσεων όπως το Κτηματολόγιο, η μεταρρύθμιση και ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης, οι αλλαγές στις δημόσιες συμβάσεις. Κρίσιμα είναι και πολλά έργα όπως η επέκταση του δικτύου οπτικών ινών, η κατάρτιση τουλάχιστον 500.000 εργαζομένων και ανέργων, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων της χώρας και η θωράκιση της χώρας απέναντι στην κλιματική αλλαγή.
Τα στελέχη της Κομισιόν πραγματοποιήσαν συναντήσεις με κυβερνητικούς παράγοντες τις προηγούμενες ημέρες, σήμερα πραγματοποιείται συνέδριο για το θέμα από το ΙΟΒΕ, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και την Κομισιόν. Η επίσκεψη του κλιμακίου στη χώρα μας θα ολοκληρωθεί με επισκέψεις σε έργα που χρηματοδοτεί το Ταμείο Ανάκαμψης.
