Από το Γιώργο Παπακωνσταντίνου
Στην τελική ευθεία για τη δημοπράτηση των έργων – παρεμβάσεων άνω των 23,7 εκατ. ευρώ (με ΦΠΑ) βρίσκεται η διαγωνιστική διαδικασία για την κατασκευή «Αστικού Περίπατου» μήκους 12 χλμ. στην Αθηναϊκή Ριβιέρα, στο τμήμα από Καλλιθέα ώς Βάρη – Βούλα – Βουλιαγμένη. Το ΤΑΙΠΕΔ, που έχει αναλάβει να ωριμάσει και προωθήσει, μέσω της μονάδας PPF, τον διαγωνισμό για το project αυτό, προχώρησε στη σχετική προκήρυξή του με καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προσφορών στις 15 Φεβρουαρίου 2024. Αναθέτουσα αρχή είναι η Περιφέρεια Αττικής.
Η παρέμβαση και οι 9 ζώνες
Το αντικείμενο του έργου αφορά στη μελέτη και την κατασκευή ποδηλατόδρομου – πεζόδρομου, στο τμήμα της ακτογραμμής της Αθηναϊκής Ριβιέρας, από τον Δήμο Καλλιθέας έως το Δημαρχείο του Δήμου Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης, διασχίζοντας έξι Δήμους. Το εκτιμώμενο συνολικό μήκος είναι περίπου 12 χιλιόμετρα. Το Έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Το έργο που δημοπρατείται θα πραγματοποιηθεί σε όλο το Παραλιακό Μέτωπο από τον ανισόπεδο κόμβο Ποσειδώνος – Κηφισού του Δήμου Μοσχάτου έως το Δημαρχείο του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης. Προβλέπεται η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου σε όλο το μήκος της μελέτης με χαμηλή φύτευση.
Ζώνη 1 – Φαληρικός όρμος (Δήμος Μοσχάτου – Δήμος Καλλιθέας)
Το έργο ξεκινάει στον ανισόπεδο κόμβο Κηφισού – Ποσειδώνος στο ύψος της οδού Κωνσταντινουπόλεως. Στην προμελέτη του έργου, έχει ληφθεί υπόψιν η εγκεκριμένη μελέτη Ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου και έχουν ενσωματωθεί τα στοιχεία αυτής. Ο ποδηλατόδρομος και ο πεζόδρομος οδεύουν παράλληλα κατά μήκος της λεωφόρου Ποσειδώνος και νοτίως των γραμμών του Τραμ. Διέρχονται κάτω από τη λεωφόρο Ποσειδώνος στο ύψος του ΚΠΙΣΝ, κάτω από την Εσπλανάδα και ακολουθώντας την, οδεύουν παραθαλάσσια προς τη Μαρίνα Φλοίσβου. Στο 0,750 Km προβλέπεται η σύνδεση του ποδηλατόδρομου με το υπάρχον δίκτυο μητροπολιτικού ποδηλατόδρομου, που συνδέει το κέντρο της Αθήνας με την παραλία. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 1 είναι περίπου 1,8 Km.
Ζώνη 2 – Μαρίνα Φλοίσβου (Δήμος Παλαιού Φαλήρου)
Η χάραξη στην ζώνη αυτή ακολουθεί μια διαδρομή πλησίον των γραμμών του Τραμ εισέρχεται στην οδό Εθνάρχου Μακαρίου, Μωραϊτίνη και ξανά βρίσκεται βόρεια από τις γραμμές του Τραμ. Η διαδρομή συνεχίζει εξωτερικά της Μαρίνας του Φλοίσβου στα ήδη διαμορφωμένα πεζοδρόμια όπου ο ποδηλατόδρομος και ο πεζόδρομος οδεύουν ανεξάρτητα εκατέρωθεν της οδού Ιωάννου Φιξ. Ο πεζόδρομος διαμορφώνεται στο δυτικό τμήμα, από την πλευρά της μαρίνας του Φλοίσβου, επιτρέποντας την ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πεζών στις εισόδους – εξόδους. Το ίδιο ισχύει και σε τμήμα εντός του πάρκου, προκειμένου να καταλήξουν παράλληλα, νοτίως του πάρκου Παλαιου Φαλήρου δίπλα στη θάλασσα και να συνεχίσουν δίπλα από τις γραμμές του Τραμ στην Δημοτική Πινακοθήκη του Παλιού Φαλήρου. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 2 είναι περίπου 2,35 χιλιόμετρα
Ζώνη 3 – Παλαιό Φάληρο (Δήμος Παλαιού Φαλήρου)
Στην παραλία του Φαλήρου επεκτείνεται ο υπάρχον πεζόδρομος, όπου απαιτείται για την επάρκεια της κυκλοφορίας πεζών και ποδηλάτων. Στη προμελέτη σχεδιασμού, έχουν ληφθεί υπόψιν τα στοιχεία της υπό έγκριση μελέτης Ανάπλασης του Παλαιού Φαλήρου, με σκοπό την μελλοντική εναρμόνισή της. Διατηρούνται τα δέντρα και μεταφέρονται στοιχεία είτε των δικτύων, είτε εξοπλισμού για την ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πεζών και του ποδηλάτου. Στην περιοχή μεταξύ των ζωνών 3 – Παλαιού Φαλήρου και 4 – Μαρίνας Αλίμου η διαδρομή διέρχεται από το Ρέμα της Πικροδάφνης, καθιστώντας απαραίτητη την κατασκευή ενός τεχνικού για τη σύνδεση των δύο όχθεων του ρέματος. Το τεχνικό αυτό (γέφυρα) θα φέρει τον προτεινόμενο ποδηλατόδρομο και πεζόδρομο και θα έχει πλάτος περί τα 6,80m – 7,00m, καθώς το καθαρό απαιτούμενο πλάτος της ποδηλατικής λωρίδας μαζί με τον πεζόδρομο είναι 6,00m. Επιπλέον, απαιτείται η τοποθέτηση σχαρών με σύστημα φρεατίων και αγωγών που θα παραλαμβάνουν τα όμβρια ώστε να μην κατακλύζεται ο πεζόδρομος και ο ποδηλατόδρομος από νερά σε περίπτωση βροχόπτωσης. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 3 είναι περίπου 1,5 Km.
Ζώνη 4 – Μαρίνα Αλίμου (Δήμος Αλίμου)
Μετά το ρέμα της Πικροδάφνης, η διαδρομή του πεζόδρομου – ποδηλατόδρομου, διέρχεται δυτικά των υφιστάμενων κτιριακών εγκαταστάσεων. Στο τμήμα της μαρίνας Αλίμου, η διαδρομή του ποδηλατόδρομου και του πεζόδρομου οδεύουν στο βόρειο τμήμα, παράλληλα της λεωφόρου Ποσειδώνος και νοτίως των γραμμών του Τραμ . Στο χλμ. 6.200 ο πεζόδρομος διαχωρίζεται από τον ποδηλατόδρομο ακολουθώντας πορεία πάνω από τις γραμμές του τραμ και ξανά οδεύουν μαζί στο χλμ. 6.550. Στη προμελέτη σχεδιασμού, έχουν ληφθεί υπόψιν τα στοιχεία της υπό έγκριση μελέτης Ανάπλασης της Μαρίνας Αλίμου, με σκοπό τον συντονισμό στην φάση κατασκευής. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 4 είναι περίπου 1,0 Km.
Ζώνη 5 – Παραλία Αλίμου (Δήμος Αλίμου)
Στη ζώνη 5, η διαδρομή του πεζόδρομου εισέρχεται στην πλατεία Παραλίας Αλίμου-Καλαμακίου όπου οδεύει νότια αυτής ακολουθώντας την ακτογραμμή, ενώ ο ποδηλατόδρομος κατευθύνεται παράλληλα της λεωφόρου Ποσειδώνος και νοτίως των γραμμών του Τραμ. Πραγματοποιείται ο διαχωρισμός της ποδηλατικής πορείας και του πεζόδρομου έτσι ώστε να καλύπτονται οι επιθυμητές διατομές της κάθε διαδρομής. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 5 είναι περίπου 1,5 Km.
Ζώνη 6 – Ελληνικό (Δήμος Ελληνικού – Αργυρούπολη)
Στην προμελέτη σχεδιασμού έχουν ληφθεί υπόψιν τα στοιχεία της εγκεκριμένης μελέτης Ανάπλασης του Ελληνικού και έχουν ενσωματωθεί τα δεδομένα αυτής. Στο πρώτο τμήμα μέχρι την παραλία του Αγίου Κοσμά, ο ποδηλατόδρομος και ο πεζόδρομος οδεύουν παράλληλα, ανατολικά από τις γραμμές του τραμ και παράλληλα με την οδό ήπιας κυκλοφορίας, όπως προβλέπεται να κατασκευαστεί. Στο δεύτερο τμήμα, προβλέπεται η διέλευση του πεζόδρομου και ποδηλατόδρομου εντός της περιοχής κατοικίας του Μικρού Ελληνικού στην 1η οδό, καθιστώντας την ήπιας κυκλοφορίας με ταυτόχρονη διέλευση πεζών, ποδηλάτου και μηχανοκίνητου (μόνο για την είσοδο – έξοδο των οχημάτων εντός των κατοικιών) και στη συνέχεια κατευθύνονται παράλληλα με την λεωφόρο Ποσειδώνος. Στο τμήμα παράλληλα με την λεωφόρο, έχει διατηρηθεί νησίδα κυμαινόμενου πλάτους περίπου από 3m. έως 6m. εξασφαλίζοντας την απαραίτητη απόσταση των ποδηλατών από τη λεωφόρο. Για την αποφυγή εμποδίων, ο ποδηλατόδρομος εισέρχεται στην οδό Ευρυάλης – Ροντήρη – Βέλη για να διασχίσει την Λ. Ποσειδώνος και την Διαδόχου Παύλου και να βρεθεί ξανά νοτίως του Τραμ στην επόμενη Ζώνη της Γλυφάδας. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 6 είναι περίπου 4,2 Km.
Ζώνη 7 – Γλυφάδα Α (Δήμος Γλυφάδας)
Στην προμελέτη του σχεδιασμού έχει ληφθεί υπόψιν η εγκεκριμένη μελέτη Ανάπλασης του παραλιακού μετώπου του Δήμου Γλυφάδας και έχουν ενσωματωθεί τα στοιχεία αυτής. Στη ζώνη 7, η διαδρομή οδεύει εγκάρσια της λεωφόρου Ποσειδώνος και δυτικά των γραμμών του Τραμ. Τμηματικά χωρίζεται η όδευση του ποδηλατόδρομου από τον πεζόδρομο, σε σημεία ενδιαφέροντος προς την παραλία. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 7 είναι περίπου 0,3 Km.
Ζώνη 8 – Γλυφάδα Β (Δήμος Γλυφάδας)
Στην προμελέτη σχεδιασμού έχουν ληφθεί υπόψιν τα στοιχεία της υπό έγκριση μελέτης Ανάπλασης της Γλυφάδας (επένδυση Asteria Hospitality) και έχουν ενσωματωθεί τα δεδομένα αυτής. Στη ζώνη 8, η διαδρομή οδεύει παραθαλάσσια παράλληλα της λεωφόρου Ποσειδώνος. Ανάμεσα στον ποδηλατόδρομο και τον πεζόδρομο διατηρείται η ζώνη υφιστάμενης ψηλής φύτευσης. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 8 είναι περίπου 0,8 Km.
Ζώνη 9 – Βούλα (Δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης)
Στην προμελέτη σχεδιασμού έχουν ληφθεί υπόψιν τα στοιχεία της εγκεκριμένης μελέτης της επένδυσης στο παραλιακό τμήμα της Α’ πλαζ Βούλας (Διαμόρφωση Οργανωμένης Τουριστικής Κατασκήνωσης – camping στην ακτή Α Βούλας) και έχουν ενσωματωθεί τα δεδομένα αυτής. Στη ζώνη 9, στην περιοχή της πλαζ Βούλας, η διαδρομή οδεύει παράλληλα με την λεωφόρο Ποσειδώνος, δυτικά από το τραμ. Στο υπόλοιπο κομμάτι και μέχρι το τέλος της διαδρομής, στο Δημαρχείο της Βούλας, η διαδρομή είναι παραθαλάσσια και σε σημεία υπάρχει διαχωρισμός του ποδηλατόδρομου και του πεζόδρομου. Η ποδηλατική διαδρομή – πεζόδρομος της Ζώνης 9 είναι περίπου 2,5 Km.
Αρχιτεκτονική μελέτη
Σε όλο το μήκος του παραλιακού μετώπου, και όπου αυτό προβλέπεται στη μελέτη, γίνεται αποξήλωση των υπαρχόντων πλακοστρώσεων, ώστε να κατασκευαστούν οι νέες διατομές. Σε περιπτώσεις αδιαμόρφωτου τμήματος γίνεται εκσκαφή όσο χρειάζεται ώστε να ικανοποιούνται οι υποβάσεις των διατομών. Σε περιπτώσεις επέκτασης ίσως να χρειαστεί επίχωση από διαβαθμισμένα θραυστά υλικά και τοιχεία αντιστήριξης ανάλογα με την περίπτωση και σύμφωνα με την στατική μελέτη. Σε όλες τις επιφάνειες των πεζοδρομίων που ανακατασκευάζονται προβλέπεται η αποξήλωση των στοιχείων ανωδομής όπως επιστρώσεις, σιδηρά κιγκλιδώματα κτλ. Οι πινακίδες σήμανσης θα αποξηλωθούν και θα επανατοποθετηθούν στις ίδιες θέσεις εφόσον απαιτείται – ή σε διαφορετικές, σύμφωνα με τις οδηγίες της επίβλεψης – για να μην προκληθούν ζημιές σε αυτές κατά την εκτέλεση των εργασιών.
Τμηματικά καθαιρούνται στοιχεία από άοπλο ή οπλισμένο σκυρόδεμα που εμποδίζουν τη διαμόρφωση των επιπέδων του εδάφους και λοιπών κατασκευών της μελέτης. Πρόχειρες κατασκευές κατεδαφίζονται. Τα Δέντρα που βρίσκονται εντός της ποδηλατικής διαδρομής θα αποξηλώνονται και είτε επανατοποθετούνται είτε θα απομακρύνονται. Προβλέπονται εργασίες εκσκαφών για την κατασκευή των νέων κρασπέδων, στοιχείων για την κατασκευή υπόγειων δικτύων καθώς και για την θεμελίωση όλων των κατασκευών κ.λπ. Για την κατασκευή του ποδηλατόδρομου, όπου δεν υπάρχει υφιστάμενο διαμορφωμένο δάπεδο, προβλέπεται διάστρωση σκυροδέματος κατηγορίας C25/30, πάχους 15cm, με δομικό πλέγμα B500C. Οι υποβάσεις είναι: μια στρώση υπόβαση οδοστρωσίας πάχους 0.10m και 2 στρώσεις βάσης οδοστρωσίας από αδρανή υλικά πάχους 0.10m εκάστη.
Υφιστάμενη κατάσταση και στόχοι
Τα βασικά χαρακτηριστικά της υφιστάμενης κατάστασης του παραλιακού μετώπου είναι τα εξής:
- Το μέτωπο διαστίζει 6 Δήμους. Από τα δυτικά προς τα ανατολικά: Καλλιθέα, Παλαιό Φάληρο, Άλιμος, Ελληνικό-Αργυρούπολη, Γλυφάδα και Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη.
- Στη διαδρομή συναντώνται ένα ποτάμι (Ιλισός), πολλά ρέματα (Πικροδάφνης, Τραχώνων, κλ.π.) καθώς και κανάλια και πλημμυρικές οδοί, που εκβάλουν στη θάλασσα.
- Κατά μήκος της ακτογραμμής είναι διαμορφωμένες οκτώ Μαρίνες (Δέλτα Καλλιθέας, Φλοίσβου, Αλίμου, Άγιου Κοσμά, 1η 2η 3η 4η Γλυφάδας) και ναυτικοί Όμιλοι.
- Κατά το μεγαλύτερο μέρος της η διαδρομή εξυπηρετείται από την παραλιακή λεωφόρο (Ποσειδώνος)
- Ανά διαστήματα συναντώνται διασταυρώσεις με άλλες σημαντικές λεωφόρους (Συγγρού, Αμφιθέας, Αλίμου, Βουλιαγμένης).
- Καθ’ όλο το μήκος της Ποσειδώνος υπάρχει δίκτυο μέσου σταθερής τροχιάς, η γραμμή 1 του Τραμ.
- Τα υπάρχοντα πεζοδρόμια ανά τμήματα είναι στενά και ανεπαρκή για τη προέλκυση πεζών.
- Κατά μήκος του παραλιακού μετώπου βρίσκονται οργανωμένες παράλιες (Άλιμος, Γλυφάδα, Βούλα, Βουλιαγμένη) και αθλητικές εγκαταστάσεις (ΣΕΦ, Ολυμπιακό Στάδιο Ταε κβο ντο, κ.λπ).
- Στην περιοχή και σε στάδιο κατασκευής βρίσκονται μεγάλα Δημόσια και Ιδιωτικά Έργα ανάπτυξης (Πάρκο Φαληρικού Δέλτα και χώροι πρασίνου, Ανάπλαση Μαρίνας Αλίμου (πρόκειται να ξεκινήσει), Έργο Ελληνικού, έργο Asteria Hospitality.
Ο κατακερματισμένος χαρακτήρας της ακτογραμμής και των τμημάτων του περιορίζουν την προσβασιμότητα και την εμπειρία ενός αδιάλειπτου περιπάτου / βόλτας. Αυτή τη στιγμή ένα σημαντικό μέρος της Ριβιέρας έχει περιορισμένη πρόσβαση και τα ανεπτυγμένα / προσβάσιμα τμήματα δεν επικοινωνούν μεταξύ τους καθώς παρεμβάλλονται κτίσματα, δρόμοι & διασταυρώσεις, τραμ, κανάλια και φυσικά εμπόδια. Η δημιουργία ενός παράλληλου πεζόδρομου με τον ποδηλατόδρομο, οι διαπλατύνσεις ως χώροι στάσης, οι αναπλάσεις που πρόκειται να υλοποιηθούν και η αύξηση των χώρων πρασίνου είναι παράγοντες που παροτρύνουν τη χρήση του ποδηλάτου ως μέσο μετακίνησης. Ο στόχος του έργου είναι η δημιουργία, μέσω της κατασκευής του πεζόδρομου – ποδηλατόδρομου, ενός αναβαθμισμένου ελεύθερου δημοσίου χώρου, που αποδίδεται στους πεζούς και τους ποδηλάτες όλου του λεκανοπεδίου. Παράλληλα, το έργο δημιουργεί έναν ποιοτικά, λειτουργικό και αισθητικό άξονα που συνδέει και ενοποιεί την παράκτια περιοχή.
Γιατί θα γίνουν 12 αντί 22 χιλιόμετρα
Να σημειωθεί ότι το έργο έχει μήκος μικρότερο της αρχικής πρόβλεψης των περίπου 22 χιλιομέτρων. Η διαφορά αυτή προκύπτει καθώς μέρος του έργου, μήκους περίπου 10 χιλιομέτρων θα κατασκευαστεί από την Περιφέρεια Αττικής, τους Δήμους της περιοχής και από ιδιώτες.
Συγκεκριμένα, η διαφορά αυτή προκύπτει από τα εξής σημεία: α) Τμήμα από το λιμάνι του Πειραιά έως το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας (ΣΕΦ), μήκους περ. 4 χλμ., το οποίο θα υλοποιηθεί ως ξεχωριστό έργο, από τον Δήμο Πειραιά. β) Τμήμα από το ΣΕΦ έως τα Ολυμπιακά Ακίνητα, μήκους περ. 1,5 χλμ., το οποίο θα υλοποιηθεί ως μέρος της ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου, με Αναθέτουσα Αρχή την Περιφέρεια Αττικής. γ) Τμήμα που διέρχεται από τη Μαρίνα Αλίμου, περίπου 1 χλμ. ποδηλατοδρόμου – πεζόδρομου , το οποίο εντάσσεται στις υποχρεώσεις του παραχωρησιούχου της από 2020 Σύμβασης Παραχώρησης ΤΑΙΠΕΔ-Ελληνικού Δημοσίου-ΕΤΑΔ-παραχωρησιούχου «ΜΑΡΙΝΑ ΑΛΙΜΟΥ – ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΑΛΙΜΟΥ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΕ», σύμφωνα και με την έγκριση του γενικού σχεδιασμού της Μαρίνας Αλίμου. δ) Τμήμα, μήκους περίπου 1 χλμ. το οποίο διέρχεται εντός των ακινήτων της επένδυσης του Ελληνικού. ε) Τμήμα που διέρχεται από τον Δήμο Γλυφάδας, μήκους περ. 2,5 χλμ., το οποίο υλοποιείται ως μέρος ξεχωριστού έργου με τίτλο «Ανάπλαση Παραλιακού Μετώπου Γλυφάδας», με Αναθέτουσα Αρχή τον Δήμο Γλυφάδας.
