H επιτάχυνση του γνωστού σχεδίου σιδηροδρομικής και οδικής παράκαμψης του Βοσπόρου με τη σύνδεση των ελληνικών λιμανιών Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης με τα βουλγαρικά λιμάνια Μπουργκάς, Βάρνας και Ρούσε (στον Δούναβη), καθώς και το λιμάνι της Κωστάντζας στη Ρουμανία, ήταν μόνο ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν στη χθεσινή συνάντηση των πρωθυπουργών Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας, Κυριάκου Μητσοτάκη, Nikolai Denkov και Marcel Ciolacu αντίστοιχα.
Στο μενού βρέθηκε και σειρά άλλων ζητημάτων, που συνδέονται με τις υποδομές και την ενέργεια, όπως οι επενδύσεις που απαιτούνται σε λιμενικές και άλλες υποδομές για τη συμμετοχή των λιμανιών της Ρουμανίας (Σουλίνα, Κωστάντζα), της Βουλγαρίας (Μπουργκάς Βάρνα) και της Ελλάδας (Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη) στο σχέδιο εξαγωγής ουκρανικών σιτηρών. Συζητήθηκαν, επίσης, η αναβάθμιση του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB), ώστε και μέσω του πλωτού τερματικού (FSRU) της Αλεξανδρούπολης να καλύπτονται ανάγκες της Μολδαβίας και Ουκρανίας. Εξετάστηκε και ο διάδρομος «πράσινης» ενέργειας που προωθείται με αναβάθμιση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων Ελλάδας – Βουλγαρίας – Ρουμανίας, καθώς και νέους αγωγούς μεταφοράς «πράσινου» υδρογόνου προς τα βιομηχανικά κέντρα της Ευρώπης.
Η Ελλάδα, όπως επισήμανε και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι πλέον μέλος της «Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών» (Three Seas Initiative – 3SI) για την ανάπτυξη δικτύων μεταφορών σε Βόρεια Θάλασσα, Εύξεινο Πόντο και Αδριατική. Ο κ. Μητσοτάκης είπε χθες πως πρέπει να αλλάξει το όνομα σε «Πρωτοβουλία των Τεσσάρων Θαλασσών», με την προσθήκη του Αιγαίου. Η ένταξη της Ελλάδας στην πρωτοβουλία ήταν αναμενόμενη, μετά και τις αλλαγές στο σχέδιο των διευρωπαϊκών δικτύων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να καλύπτουν Μολδαβία και Ουκρανία, και την προσθήκη του νέου σιδηροδρομικού εμπορευματικού διαδρόμου Βαλτικής Θάλασσας, Εύξεινου Πόντου και Αιγαίου Πελάγους.
Το ζήτημα της σιδηροδρομικής παράκαμψης του Βοσπόρου απασχολεί εδώ και δεκαετίες Ελλάδα και Βουλγαρία με σχεδόν μηδενική πρόοδο μέχρι σήμερα. Τώρα στο τραπέζι βρίσκεται ένας σιδηροδρομικός και οδικός διάδρομος, που θα συνδέει τα λιμάνια που προαναφέρθηκαν σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία. Χθες συμφωνήθηκε, με την ελπίδα πως θα ξεκολλήσει η διαδικασία,να συγκροτηθεί μια Τριμελής Ομάδα Εργασίας υπό τους αρμόδιους υπουργούς Υποδομών, με στόχο να συντάξει και να υπογράψει «σε εύλογο χρόνο» ένα μνημόνιο συναντίληψης (MoU) για τη χρηματοδότηση, τον σχεδιασμό, την κατασκευή και τη διαχείριση ενός πολυτροπικού διαδρόμου μεταφορών στον άξονα Βορρά – Νότου, που θα συνδέει τις τρεις χώρες με σιδηροδρομικές και οδικές υποδομές. Με βάση το MoU, θα υπογραφεί και τριμερής Κοινή Συμφωνία των τριών κρατών για την προώθηση των έργων.
Ο ρόλος της Αλεξανδρούπολης και των άλλων λιμανιών
Στη χθεσινή συνάντηση συμμετείχε και η επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ, Αντίνα Βαλεάν, εξέλιξη που χαρακτηρίστηκε θετική από τον κ. Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός τόνισε επίσης πως η συνάντηση ασχολήθηκε «πολύ με τις μεταφορές, με αιχμή τους κάθετους οδικούς, αλλά κυρίως σιδηροδρομικούς άξονες συνδεδεμένους με στρατηγικά λιμάνια». Πρόσθεσε πως «χαιρετίζουμε ιδιαίτερα την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον χάρτη του νέου σιδηροδρομικού εμπορευματικού διαδρόμου Βαλτικής Θάλασσας, Εύξεινου Πόντου και Αιγαίου Πελάγους. Είναι μία μόνο απόδειξη του πώς όταν οι χώρες μας μπορούν να συνεργάζονται για τέτοια μεγάλα έργα υποδομής, μπορούν να διεκδικήσουν τελικά περισσότερους ευρωπαϊκούς πόρους για έργα τα οποία αφορούν την ευρύτερη περιοχή, αλλά τολμώ να πω και τη γεωπολιτική σταθερότητα της Ευρώπης, ευρύτερα».
Για τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα ελληνικά λιμάνια ως κόμβος προς τη Νοτιοανατολική και Κεντρική Ευρώπη, αλλά και για τη μεταφορά ουκρανικών σιτηρών, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε πως «η Ελλάδα έχει προχωρήσει στη δυναμική ανάπτυξη όλων των λιμένων της, έτσι ώστε να καταστεί σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο».
Όπως είπε: «Την επόμενη εβδομάδα θα υπογράψουμε τη σύμβαση παραχώρησης του λιμανιού της Ηγουμενίτσας, που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας μας. Ήδη προχωρεί η ανάπτυξη και σημαντικές επενδύσεις στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και έχουμε προς το παρόν αποφασίσει, για γεωστρατηγικούς και γεωπολιτικούς λόγους, να μην προχωρήσουμε στην ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, αλλά να δεσμεύσουμε πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, έτσι ώστε, σε πρώτο χρόνο, να προχωρήσουμε ως Ελληνική Κυβέρνηση στην περαιτέρω ανάπτυξή του».
Κατά τον κ. Μητσοτάκη, «προφανώς και έχουμε κάθε λόγο να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να εξάγονται ουκρανικά σιτηρά και μέσα από τους ελληνικούς λιμένες. Με πρώτο τον λιμένα της Αλεξανδρούπολης. Θα χρειαστούν κάποιες αναβαθμίσεις από ελληνικής πλευράς προκειμένου να μπορέσουμε να υποστηρίξουμε αυτή την οικονομική δραστηριότητα. Αλλά πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο θα πρέπει, πρώτα πιλοτικά, να διερευνήσουμε το εμπορικό ενδιαφέρον το οποίο μπορεί να υπάρχει για μία τέτοια μεταφορά σιτηρών, προς τον νότο μέσω της Αλεξανδρούπολης και περαιτέρω εξαγωγής τους προς τις παγκόσμιες αγορές».
Ο πρωθυπουργός κατέληξε πως «υπάρχουν κάποιες σκέψεις για το πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό και με τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά σίγουρα θέλουμε να παίξουμε και εμείς τον ρόλο που μάς αναλογεί σε αυτήν την προσπάθεια. Και θα έλεγα ότι ένα τέτοιο έργο, ένα τέτοιο project μάλλον, θα ήταν μία πρώτη απτή βραχυπρόθεσμη απόδειξη του τρόπου με τον οποίο οι χώρες μας μπορούν να συνεργάζονται για να αντιμετωπίζουν τις πολλές γεωπολιτικές προκλήσεις της εποχής μας».
Φώτης Κόλλιας
