Οι υψηλές τιμές στα τρόφιμα και τα είδη παντοπωλείου απασχόλησαν έντονα τη κυβέρνηση και τους καταναλωτές κατά την τελευταία διετία ενώ τα μέτρα που ελήφθησαν (καλάθι νοικοκυριού, market pass κλπ) προσέφεραν μεν ανακούφιση χωρίς ωστόσο να λύνεται συνολικά το πρόβλημα των υψηλών τιμών (ειδικά αν σκεφθεί κανείς ότι πολλές επιχειρήσεις παραγωγής συρρίκνωσαν τα προϊόντα και είτε διατήρησαν ίδιες τις τιμές είτε τις αύξησαν).
Όμως, οι καταναλωτές δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο τις ανατιμήσεις. Όπως φαίνεται, πλήττονται και από μία άλλη «κρυφή» πληροφορία που υπάρχει σε κάποιες συσκευασίες και καθιστά τα προϊόντα ακατάλληλα προς χρήση με αποτέλεσμα να καταλήγουν στα σκουπίδια και να διογκώνεται το πρόβλημα της άσκοπης σπατάλης τροφίμων ακόμη και εάν τα εν λόγω προϊόντα εξακολουθούν να είναι ασφαλή για κατανάλωση.
Σε πολλές συσκευασίες προϊόντων, η ημερομηνία λήξης είτε βρίσκεται κρυμμένη και χωρίς διακριτική γραμματοσειρά ή χρώμα σε μη εμφανές σημείο είτε η τεχνική που χρησιμοποιείται για την αναγραφή της δεν συνάδει με τη σύσταση της συσκευασίας ή με την αναγκαιότητα διατήρησής της στο ψυγείο με αποτέλεσμα μετά από λίγο καιρό να έχει σβηστεί εντελώς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να αναγκάζονται να πετάξουν το προϊόν «λόγω αμφιβολιών» ακόμη και εάν αυτό δεν έχει στην πραγματικότητα λήξει.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι σάλτσες (κέτσαπ, μαγιονέζα) μεγάλης γνωστής εταιρείας τροφίμων. Η ημερομηνία λήξης στο καπάκι (στην κέτσαπ, για παράδειγμα, είναι πλαστικό) σβήνεται εντελώς μετά από λίγο καιρό. Η απάντηση της εταιρείας σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν καταναλωτές και ανέφεραν το πρόβλημα ήταν ότι θα έπρεπε να βρουν την απόδειξη από το σούπερ μάρκετ που είχαν αγοράσει τα συγκεκριμένα προϊόντα και να μεταβούν στο κατάστημα για να ελεγχθεί ή να επιστραφεί η συσκευασία. Φυσικά, η λύση αυτή φαντάζει μάλλον ουτοπική καθώς ελάχιστοι καταναλωτές κρατούν πλέον αποδείξεις για προϊόντα διατροφής και καθημερινής χρήσης που αγόρασαν πριν από δύο ή τρεις μήνες. Σε άλλον καταναλωτή ο οποίος επικοινώνησε με τα κεντρικά της εταιρείας για τον ίδιο λόγο, η υπεύθυνη απάντησε ότι ίσως να φταίει ο ίδιος και άθελά του να έπιασε τη συσκευασία κατά την στιγμή της επιλογής και αγοράς στο σούπερ μάρκετ με βρεγμένα χέρια και να έσβησε η ημερομηνία (με το που την άγγιξε ο καταναλωτής….).
Παραδείγματα προς αποφυγήν αλλά και προς μίμηση
Τα προϊόντα σε βάζα και μπουκάλια γυάλινα ή πλαστικά γνωστής εταιρείας τροφίμων αποτελούν τρανταχτό παράδειγμα επιχείρησης της οποίας έχει διαφύγει της προσοχής η ορθή και αναγνώσιμη αναγραφή της ημερομηνίας λήξης κάποιων προϊόντων της. Όμως, υπάρχουν και άλλες εταιρείες που ακολουθούν την ίδια τακτική. Γνωστά συσκευασμένα τυροκομικά προϊόντα εισαγωγής παρουσιάζουν τα ίδια προβλήματα ενώ προϊόντα κονσέρβας (όπως π.χ ψητές πιπεριές) γνωστής ελληνικής εταιρείας αναγράφουν την ημερομηνία στο σκούρο καπάκι με χρώμα που είναι αχνό και δυσδιάκριτο. Ομοίως, πολλά προϊόντα γνωστής εταιρείας (συσκευασμένα είδη αρτοποιίας και ζαχαροπλαστικής) αναγράφουν την ημερομηνία λήξης σε σημείο όπου για να το εντοπίσει ο καταναλωτής θα πρέπει να περιεργάζεται την συσκευασία για αρκετή ώρα. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο για τους ηλικιωμένους, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης ενώ ένα ακόμη φαινόμενο που παρατηρείται είναι ότι πολλά προϊόντα δεν φέρουν πλέον ενδείξεις του τύπου «ανάλωση πριν από» με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να μην ξέρουν καν που να αναζητήσουν μια τόσο σημαντική πληροφορία.
Από την άλλη, πολλές επιχειρήσεις δείχνουν να έχουν αντιληφθεί ότι η έννοια της κοινωνικής ευθύνης και του ESG συνδέεται άρρηκτα με το σεβασμό προς τα εσωτερικά και τα εξωτερικά κοινά. Αυτές οι επιχειρήσεις αναγράφουν την ημερομηνία λήξης σε εμφανές σημείο επιδεικνύοντας σεβασμό προς τους καταναλωτές. Η ελληνική αγορά διαθέτει πολλά τέτοια παραδείγματα από μεγάλες επιχειρήσεις μέχρι οικογενειακές και μικρούς τοπικούς παραγωγούς.
Για παράδειγμα συσκευασμένα γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά και άλλου είδους (ΝΟΥΝΟΥ) αναγράφουν σε εμφανές σημείο (και χωρίς να μπορεί να σβηστεί ) την ημερομηνία λήξης του προϊόντος ενώ το ίδιο συμβαίνει και με την εταιρεία ΥΦΑΝΤΗΣ ή άλλα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας γνωστού σούπερ μάρκετ.
Και φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις εταιρείες που προχωρούν την κοινωνική ευθύνη ένα βήμα παραπέρα όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τους χυμούς της οικογένειας Χριστοδούλου οι οποίο φέρουν καπάκι με το σύστημα Braille.
Πένη Χαλάτση
