Οι στόχοι έχουν τεθεί, μένει να ληφθούν περισσότερα μέτρα, ώστε ο πλανήτης να δει τις δεσμεύσεις για τον περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας που ελήφθησαν κατά τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα το 2015 να γίνονται πραγματικότητα. Στην προσπάθεια αυτήν η ΕΕ έχει ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση, που λήγει στις 23 Ιουνίου, μετά την οποία η Κομισιόν σχεδιάζει να παρουσιάσει το α’ τρίμηνο του 2024 -μετά και από την επόμενη Σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα COP28 στο Ντουμπάι στις αρχές Δεκεμβρίου 2023- έναν οδικό χάρτη για το κλίμα την επόμενη δεκαετία και έως το 2040. Η εξέλιξη ήρθε και μετά την προειδοποίηση του γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, πως για την αποτροπή του φαινομένου του θερμοκηπίου και της επικίνδυνης ανόδου της θερμοκρασίας δεν επαρκεί η επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 (όπως έχουν δεσμευθεί ΗΠΑ και ΕΕ), αλλά οι εξελίξεις αυτές πρέπει να επισπευσθούν έως το 2040.
Ποιες είναι, όμως, οι δεσμεύσεις που έχουν λάβει οι μεγαλύτεροι ρυπαντές του πλανήτη; Η Ευρωπαϊκή Ένωση (που έρχεται τρίτη στο αρνητικό ρεκόρ της παγκόσμιας ρύπανσης, με πρώτη την Κίνα και δεύτερες τις Ηνωμένες Πολιτείες) έχει δεσμευθεί και με συγκεκριμένες προτάσεις στο πλαίσιο του πακέτου Fit for 55 στον στόχο να περιορίσει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 -σε σχέση με τα επίπεδα του 1990- και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 (ουδετερότητα του άνθρακα είναι η επίτευξη ισορροπίας ανάμεσα στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την απορρόφηση άνθρακα σε συλλέκτες διοξειδίου). Στην κατεύθυνση αυτήν, τον Δεκέμβριο του 2019 παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ακολούθησε ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα (θεσμοθετώντας τον στόχο του 55%, από 40% που ήταν αρχικά) και τώρα η επίσπευση των στόχων έως το 2040, ώστε οι εξελίξεις να τρέξουν γρηγορότερα. Η ΕΕ θεωρεί πως μια μείωση των εκπομπών κατά 75% έως 80% θα ήταν ένας εφικτός στόχος μεταξύ του 2030 και της κλιματικής ουδετερότητας το 2050, ενώ το 90% για το 2040 θα σήμαινε «μια πολύ υψηλή φιλοδοξία».
Το στοίχημα δεν είναι εύκολο, καθώς ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία μετέβαλε τις ενεργειακές ισορροπίες και έκανε την Ευρώπη -και όχι μόνο- να στραφεί στην αύξηση της κατανάλωσης άνθρακα. Ήδη για τον λόγο αυτόν στην προηγούμενη Σύνοδο του ΟΗΕ για το Κλίμα COP27 τον περασμένο Νοέμβριο στο Σαρμ Ελ Σεϊχ της Αιγύπτου, ο Ευρωπαίος επικεφαλής, Φρανς Τίμερμανς, δεσμεύθηκε για επιτάχυνση των στόχων, εν μέσω και ενός κλίματος διεθνούς ανταγωνισμού μεταξύ των υπερδυνάμεων για το ποιος θα αποτελέσει τον επόμενο παγκόσμιο ηγέτη για το κλίμα.
Οι ΗΠΑ έχουν ρίξει στον αγώνα αυτό το πακέτο των 370 δισ. δολαρίων του προέδρου Τζο Μπάιντεν, ενώ βάσει των δεσμεύσεών τους, πρόκειται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50%-52% κάτω από τα επίπεδα του 2005 έως το 2030, να επιτύχουν ηλεκτρική ενέργεια απαλλαγμένη κατά 100% από εκπομπές άνθρακα έως το 2035 και κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Και για την υπερδύναμη της άλλης πλευράς του Ατλαντικού, πάντως, οι στόχοι δεν πιάνονται εύκολα. Είναι χαρακτηριστικό πως στις αρχές του έτους το Rhodium Group υπολόγισε πως οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου αυξήθηκαν στις ΗΠΑ το 2022, έστω και αν η αύξηση αυτή ήταν κατά 1,3%. Κάτι που, πάντως, δεν συνάδει με τον παγκόσμιο στόχο περιορισμού της αύξησης της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή, έως το τέλος του αιώνα.
Η Κίνα πάλι, πρωτοπόρος στην ανάπτυξη τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα, έχει αναδείξει τους κλιματικούς στόχους σε σημαντική -και προσωπική- προτεραιότητα του προέδρου Σι Τζινπίνγκ. Έτσι, έως το 2030 στοχεύει να μειώσει κατά περισσότερο από 65% τις εκπομπές άνθρακα, σε σχέση με τα επίπεδα του 2005, και να επιτύχει πάνω από 1.200 GW εγκατεστημένης αιολικής και ηλιακής ενέργειας, καθώς και το μερίδιο που αντιστοιχεί στην πρωτογενή ενεργειακή κατανάλωσή της σε μη-ορυκτά καύσιμα να φτάσει το 25% έως το 2030.
Μυρτώ Μπούτση
