Η ολοένα αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ δημιουργεί νέες συνθήκες και δεδομένα για την αγορά ηλεκτρισμού, με κυριότερη αλλαγή την έντονη διακύμανση των τιμών που σε ορισμένες περιπτώσεις γίνονται μηδενικές ή ακόμη και αρνητικές (στις αγορές όπου υπάρχουν αρνητικές τιμές). Πώς δημιουργούνται αυτές οι διακυμάνσεις και ποιο είναι το αποτέλεσμά τους; Όταν στη διάρκεια της ημέρας υπάρχει μεγάλη παραγωγή των ΑΠΕ και ταυτόχρονα η ζήτηση δεν είναι τόσο υψηλή, τότε οι τιμές πέφτουν ή γίνονται ακόμη και μηδενικές. Στην κεντρική Ευρώπη, όπου οι αγορές είναι πιο ανεπτυγμένες, μπορεί να γίνουν και αρνητικές που σημαίνει ότι ο παραγωγός πληρώνει για να απορροφηθεί η ενέργεια που παράγει.
Τι αλλαγές προκαλεί στην αγορά το φαινόμενο των μηδενικών και αρνητικών τιμών; Κυρίως επηρεάζονται οι παραγωγοί ΑΠΕ που δεν έχουν Feed in Tariff ή διμερές συμβόλαιο PPA και συμμετέχουν ελεύθερα στην αγορά. Αυτή η κατηγορία παραγωγών ΑΠΕ αντιμετωπίζει και το μεγαλύτερο πρόβλημα στις νέες αυτές συνθήκες που έχουν προκύψει. Για αυτόν τον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικό για τις νέες κυρίως ΑΠΕ, καθώς πλέον καταργούνται οι FIT, να έχουν διμερές συμβόλαιο που θα καθορίζει την τιμή με την οποία θα πληρώνονται. Αλλιώς υπάρχει κίνδυνος να μείνουν εκτεθειμένοι στη διακύμανση της αγοράς και να υποστούν σημαντικές ζημιές όταν οι τιμές γίνουν μηδενικές ή αρνητικές.
Το φαινόμενο αναμένεται να ενταθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια, όταν και θα προστεθούν στο σύστημα νέες μονάδες ΑΠΕ. Έτσι, μέχρις ότου υπάρξει η δυνατότητα της αποθήκευσης, αναμένεται να αυξηθούν οι περιπτώσεις όπου στο σύστημα θα καταγράφονται μηδενικές τιμές, που θα επηρεάζουν αρνητικά τις ΑΠΕ εκτός FIT και PPAs.
Αντίθετα, προστατευμένες απέναντι στο φαινόμενο είναι οι ΑΠΕ που διαθέτουν σύμβαση ενίσχυσης FIT. Ακόμη και αυτές δεν γλιτώνουν σε όλες τις περιπτώσεις το κούρεμα στην αμοιβή τους καθώς, εάν οι μηδενικές τιμές ξεπεράσουν τις δύο συνεχόμενες ώρες, τότε η ηλεκτροπαραγωγή για το συγκεκριμένο διάστημα αφαιρείται από την ενέργεια που ενέχυσαν τον αντίστοιχο μήνα στο δίκτυο και κατά συνέπεια δεν αμείβεται με βάση την ΕΤΑ.
Πλήρως θωρακισμένες, πάντως, είναι οι ΑΠΕ που διαθέτουν πράσινα PPAs και διαθέτουν την παραγωγή τους σε κλειδωμένη τιμή εκτός του χρηματιστηρίου της ενέργειας.
Σε κάθε περίπτωση λύση στο πρόβλημα αναμένεται να δώσει η μαζική αποθήκευση της ενέργειας, η οποία πάντως δεν αναμένεται στο άμεσο μέλλον. Όπως εκτίμησε πρόσφατα ο επικεφαλής της Mytilineos Ε. Μυτιληναίος, για να καλυφθεί πλήρως το λεκανοπέδιο της Αττικής θα χρειαστεί να περάσουν 15 με 20 χρόνια.
Του Χάρη Φλουδόπουλου
