Διαβάστε παρακάτω τις θέσεις του Τμήματος Θράκης του ΤΕΕ στο κάλεσμα του B2Green για τοποθέτηση επί των ζητημάτων του «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», με κύριους άξονες τα θετικά & τα αρνητικά του προγράμματος που ολοκληρώθηκε καθώς και την κατάθεση προτάσεων για το επερχόμενο πρόγραμμα:
Ευχαριστώ πολύ για τη δυνατότητα που μας δίνετε ώστε να εκφράσουμε την άποψη μας αναφορικά με την αποτίμηση του προγράμματος Εξοικονομώ – Αυτονομώ στην περιοχή ευθύνης του Περιφερειακού Τμήματος δηλ. στη Θράκη.
Όπως έχει τονισθεί «Το Πρόγραμμα συνίσταται στην παροχή κινήτρων για παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ενίσχυσης της ενεργειακής αυτονομίας στον οικιακό κτηριακό τομέα, με στόχο την μείωση των ενεργειακών αναγκών και της κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων, στο πλαίσιο της μετάβασης σε ένα «Έξυπνο Σπίτι».
Ωραία τα λέμε. Το θέμα είναι, με την ολοκλήρωση και αυτής της φάσης τι έχουμε καταφέρει;
Στα θετικά του προγράμματος θα μπορούσαμε να εντάξουμε την απορρόφηση του συνόλου του εγκεκριμένου ποσού, δείχνοντας ότι οι πολίτες «αγκάλιασαν» το συγκεκριμένο πρόγραμμα αναδεικνύοντας το ως ένα από τα πιο αγαπητά και δημοφιλή προγράμματα. Μέσα από αυτό η τριγωνική σχέση πολίτη – μηχανικού – προμηθευτή μόνο οφέλη μπορεί να έχει. Στις δύσκολες συγκυρίες που διανύουμε, οι οποίες έχουν επιβαρυνθεί και από την υγειονομική κρίση, είναι μια ευκαιρία για τον κάθε πολίτη να επιδοτηθεί σε γενναίο βαθμό για να υλοποιήσει τις κατάλληλες επεμβάσεις στην οικία του, που υπό άλλες συνθήκες αυτό θα ήταν αδύνατο. Στον προμηθευτή-έμπορο δίνει τη δυνατότητα να προωθήσει το προϊόν του, σε μια αγορά που κυριολεκτικά στενάζει, ενώ τέλος στο μηχανικό, που πάνω από μια δεκαετία βρίσκεται σε κρίση, δίνει τη δυνατότητα να μπορέσει λίγο να κινηθεί, μα πάνω απ’ όλα με την επιστημοσύνη του να προτείνει τις κατάλληλες λύσεις στο ζητούμενο θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, που όπως θα δούμε παρακάτω είναι αμφίβολο αν αυτές οι λύσεις τελικά κυριαρχούν.
Στα αρνητικά τώρα θα εντόπιζα ως κυρίαρχο πρόβλημα το ότι μοναδικό κριτήριο έγκρισης είναι η χρονική προτεραιότητα υποβολής των αιτήσεων. Κοινώς ο πιο γρήγορος κερδίζει. Πραγματικά αυτό που θα πρέπει να μας ενδιαφέρει είναι ποιος κερδίζει ή πόσο τεκμηριωμένη και ωφέλιμη για το περιβάλλον είναι μία πρόταση;
Όπως επανειλημμένα με επιστολές μας προς το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος έχουμε τονίσει, η κατάσταση αυτή δημιουργεί, λόγω της ταχύτητας που πρέπει να επιδείξει ο κάθε μηχανικός, φαινόμενα πίεσης και έντασης μεταξύ μηχανικών και ιδιοκτητών ακινήτων, κάτι για το οποίο δεν φέρουν καμία ευθύνη οι μηχανικοί, τη στιγμή μάλιστα που έχουν επωμιστεί τεράστιο φόρτο εργασίας και μεγάλες ευθύνες απέναντι στους πελάτες τους, οι οποίες είναι εξαιρετικά δυσανάλογες με την εξαιρετικά χαμηλή αμοιβή που προβλέπεται να επιχορηγεί το πρόγραμμα.
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να κρίνεται το πόσο καλός ή όχι είναι ένας μηχανικός, αποκλειστικά και μόνο από την ταχύτητα κατάθεσης μιας πρότασης και όχι από αξιολόγηση της ίδιας της πρότασης. Άλλωστε ο κάθε ιδιοκτήτης ακινήτου ούτε ξέρει, ούτε τον ενδιαφέρουν τα πληροφοριακά συστήματα. Το μόνο κριτήριο για να χαρακτηρίσει κάποιο συνάδελφο ως καλό ή κακό είναι αν πρόλαβε ή όχι να καταθέσει την αίτησή του.
Στο βωμό λοιπόν της απορρόφησης πόρων, ενδεχομένως εγκρίνονται προτάσεις όχι ολοκληρωμένες και απορρίπτονται άλλες τεκμηριωμένες – μελετημένες και με απόλυτα θετικό ισοζύγιο στην ενεργειακή αναβάθμιση του κτιρίου, που έχουμε την αίσθηση ότι είναι ο βασικός στόχος του προγράμματος.
Ένα άλλο αρνητικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι αν και θεωρητικά το πρόγραμμα συμβάλλει στην καταπολέμηση της «ενεργειακής φτώχειας» με κάποιες προϋποθέσεις που θέτει, εντούτοις δεν υπάρχουν στοιχεία ότι πράγματι ωφελήθηκαν ιδιαίτερα από το πρόγραμμα αυτό τα οικονομικά ασθενέστερα στρώματα.
Τέλος στα αρνητικά θα εντάσσαμε και το γεγονός ότι στο πρόγραμμα δεν υπάρχουν επιλαχόντες. Αυτό σημαίνει ότι κάθε πρόταση που απορρίπτεται από το σύστημα, λόγω έλλειψης πόρων, αυτομάτως καταργείται. Έχουμε ζητήσει και τώρα και παλιότερα να αναζητούνται άμεσα νέοι πόροι ούτως ώστε, όσων οι αιτήσεις δεν εγκρίθηκαν και τα ηλεκτρονικά τους ίχνη φαίνονται στο σύστημα, τελικώς να περιλαμβάνονται στις εγκριθείσες. Για παράδειγμα στην προηγούμενη φάση του προγράμματος Εξοικονομώ ΙΙ, κατόπιν κοινής πρότασης με το ΤΕΕ Ανατολικής Μακεδονίας καταφέραμε ο Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης να εγκρίνει άμεσα ποσό ικανό να καλύψει κατά πολύ όλες τις μη εγκριθείσες προτάσεις. Δυστυχώς όμως για λόγους γραφειοκρατικούς δεν ευοδώθηκε τελικά η προσπάθεια αυτή, αν και τα επιπλέον χρήματα είχαν βρεθεί.
Συνεπώς, έχουμε να κάνουμε με ένα ιδιαίτερα σημαντικό και αγαπητό πρόγραμμα. Φτάνει να βρούμε μηχανικοί και υπουργείο κοινό βηματισμό.
Τι είναι αυτό που θέλουν κυρίως οι μηχανικοί; Να μπορούν να καταθέτουν τις προτάσεις τους χωρίς να αισθάνονται ότι συμμετέχουν σε μια κούρσα ταχύτητας όπου νικητής είναι όποιος μπορέσει πιο γρήγορα να ανεβάσει την πρόταση του στην πλατφόρμα.
Τι είναι αυτό που θέλει το Υπουργείο; Να τρέξει το πρόγραμμα και κατ’ επέκταση τις απορροφήσεις.
Κατά τη γνώμη μου η κοινή λύση σε αυτά τα δύο θέλω, είναι ο χαρακτηρισμός του προγράμματος ως δυναμικού.
Δυναμικό είναι ένα πρόγραμμα που δε σταματά ποτέ.
Τα χαρακτηριστικά του και η διαφορά με τα προηγούμενα θα πρέπει να είναι ότι σε ένα δυναμικό πρόγραμμα από την ημερομηνία που θα αποφασισθεί η έναρξη του δεν κλείνει ποτέ, παρά μόνο όταν αποφασίσει το Υπουργείο. Δηλ. από την έναρξη και μέχρι την απορρόφηση των χρημάτων ολοκληρώνεται η πρώτη φάση. Ταυτόχρονα όμως ξεκινά η δεύτερη φάση μιας και οι αιτήσεις που δεν πρόλαβαν να ικανοποιηθούν δεν αχρηστεύονται, όπως συμβαίνει σήμερα, αλλά παραμένουν πρωτοκολλημένες περιμένοντας την επόμενη ημερομηνία που θα ανοίξει εκ νέου το σύστημα. Η δε διαδικασία θα μπορούσε να επαναλαμβάνεται μία ή δύο φορές το χρόνο, με μία όμως βασική διαφορά σε σχέση με σήμερα. Στον τρόπο επιλογής έγκρισης της πρότασης. Η μεγάλη μεταρρύθμιση που θα πρέπει να γίνει ακούει στο όνομα Αξιολόγηση. Μόνο αν μπουν αντικειμενικά κριτήρια μπορούμε να
ευελπιστούμε σε κάτι καλύτερο για το μέλλον. Κριτήρια ενεργειακά, οικονομικά, κοινωνικά κοκ., τα οποία σε συνεργασία με το υπουργείο μπορούμε να καθορίσουμε.
Θα πρέπει να δοθεί ένα τέλος στο ψυχοφθόρο αυτό αγώνα δρόμου των συναδέλφων.
Θα πρέπει να ακολουθήσουμε τα χνάρια των προγραμμάτων ΕΣΠΑ. Μέχρι μια συγκεκριμένη ημερομηνία να κατατίθενται όλες οι προτάσεις και στη συνέχεια σε συγκεκριμένο πάλι χρονικό διάστημα αυτές να αξιολογούνται, να βαθμολογούνται και να ανακοινώνονται τα αποτελέσματα. Θα μπορούσε για παράδειγμα, αν μιλάμε για μια φορά το χρόνο, μέχρι τα τέλη Αυγούστου να κατατίθενται οι προτάσεις, αυτές να αξιολογούνται, με τα αντικειμενικά άρα αδιάβλητα κριτήρια που θα έχουν ορισθεί, μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου και κατόπιν να ανακοινώνονται, με βάση τη βαθμολογία τους, οι εγκεκριμένες προτάσεις. Αντιστοίχως αν μιλάμε για δυο φορές το χρόνο η κατάθεση τους θα μπορούσε να γίνεται κάθε Μάιο και Νοέμβριο και η αξιολόγηση τους κάθε Ιούνιο και Δεκέμβριο.
Έτσι και οι μηχανικοί δε θα βλέπουν την εργασία τους σαν τζάμπα κόπο και οι πολίτες θα μπορούν οποιαδήποτε στιγμή να πηγαίνουν στο μηχανικό τους και με ηρεμία να βρίσκουν από κοινού την καλύτερη ενεργειακά πρόταση για την οικία τους και η χώρα αφενός να εξοικονομεί μεγάλες ποσότητες ρυπογόνας ενέργειας στα πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και για το Κλίμα και αφετέρου να βοηθά τους πολίτες της στα πλαίσια του Κοινωνικού Κράτους.
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ-Θράκης
Δημήτριος K. Λουρίκας
