Η κατανάλωση φυσικού αερίου σε όλη την Ευρώπη μειώθηκε σε ποσοστό της τάξης του 20% μεταξύ Αυγούστου και Ιανουαρίου, αντανακλώντας την αποφασιστικότητα νοικοκυριών και επιχειρήσεων να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να μετριάσουν τον αντίκτυπο από την εκτίναξη των λογαριασμών. Τα στοιχεία, που δημοσιεύθηκαν στις 21 Φεβρουαρίου από τη Eurostat, σημαίνουν ότι η ΕΕ έχει ξεπεράσει άνετα τον στόχο της για μείωση της κατανάλωσης φυσικού αερίου κατά 15%, ο οποίος υποτίθεται ότι θα είχε επιτευχθεί μέχρι τα τέλη Μαρτίου.
Ο στόχος συμφωνήθηκε το καλοκαίρι ως προληπτική δράση ενάντια στο χειρότερο σενάριο στο οποίο η Ρωσία θα σταματούσε απότομα τις προμήθειες φυσικού αερίου στο μπλοκ ως αντίποινα για τις δυτικές κυρώσεις. Το Κρεμλίνο έκλεισε τελικά τον αγωγό Nord Stream 1 προς τη Γερμανία, αλλά συνέχισε να προμηθεύει αέριο στην Ευρώπη μέσω άλλων αγωγών, αν και σε μικρότερες δόσεις, αλλά και μέσω πλοίων LNG. Τον Ιούλιο, οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ αποφάσισαν να καταστήσουν τον στόχο του 15% εθελοντικό και να τον κάνουν υποχρεωτικό μόνο σε περίπτωση σοβαρών ελλείψεων. Ωστόσο ο ήπιος καιρός, η διαφοροποίηση των προμηθευτών και η υπόγεια αποθήκευση βοήθησαν να αποφευχθεί ένα τέτοιο σενάριο. Σε κάθε περίπτωση, τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι η ανάγκη εξοικονόμησης χρημάτων στους λογαριασμούς φυσικού αερίου ήταν ισχυρότερη από οποιαδήποτε ευρωπαϊκή ή εθνική εντολή.
Σύμφωνα με τη Eurostat, η κατανάλωση φυσικού αερίου στην ΕΕ μειώθηκε κατά 19,3% μεταξύ Αυγούστου 2022 και Ιανουαρίου 2023 σε σύγκριση με τη μέση κατανάλωση για τους ίδιους μήνες μεταξύ 2017 και 2022. Οι μεγαλύτερες μειώσεις καταγράφηκαν στη Φινλανδία (–57,3%), στη Λιθουανία (–47,9%) και στη Σουηδία (–40,2%). Σημαντικές ήταν επίσης οι μειώσεις στην Εσθονία, τη Λετονία, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο, τη Ρουμανία, τη Δανία, την Κροατία, τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία και τη Γερμανία, με όλες τις χώρες να ξεπερνούν το όριο του 19,3%. Η Ισπανία (– 13,7%) και η Σλοβενία (–14,2%) δεν έχουν ακόμη επιτύχει τον εθελοντικό στόχο του 15%, αν και από τεχνικής άποψης, έχουν ακόμη μέχρι τα τέλη Μαρτίου για να το πράξουν. Η Ιρλανδία, ως νησιωτική χώρα δεν αγόρασε φυσικό αέριο από τη Ρωσία, και σημείωσε το πιο μικρό ποσοστό εξοικονόμησης φυσικού αερίου, με μόλις -0,3% μέχρι το τέλος Ιανουαρίου. Στον αντίποδα, Μάλτα και Σλοβακία ήταν τα μόνα κράτη μέλη όπου η κατανάλωση φυσικού αερίου αυξήθηκε.
Από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης, αξιωματούχοι της ΕΕ και εμπειρογνώμονες στον τομέα της ενέργειας έχουν επανειλημμένα υπογραμμίσει ότι η εξοικονόμηση ενέργειας είναι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για τον μετριασμό των χειρότερων επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης, η οποία προκλήθηκε από μια παγκόσμια αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης κατά την περίοδο μετά την COVID ανάκτηση.
Ο επείγων χαρακτήρας των μέτρων για από την ενεργειακή κρίση, ωστόσο, φαίνεται να έχει υποχωρήσει καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη στις αρχές Δεκεμβρίου σημείωσαν ευπρόσδεκτη πτώση. Οι συναλλαγές στο TT, έκλεισαν στις 20 Φεβρουαρίου στα 49,87 ευρώ ανά μεγαβατώρα, πολύ μακριά από το υψηλό ρεκόρ των 338 ευρώ στα μέσα Αυγούστου, αλλά εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά αυξημένα σε σύγκριση με τα 17 ευρώ που παρατηρήθηκαν τον Φεβρουάριο του 2021. Σημειώνεται τέλος ότι η ηρεμία στις αγορές φυσικού αερίου οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τις οικονομικές τους προβλέψεις για την ευρωζώνη, απομακρύνοντας την απειλή της ύφεσης.
Του Χάρη Φλουδόπουλου
