Από τον Κώστα Δεληγιάννη
Το «πράσινο φως» άναψε ο ΔΕΣΦΑ για τη δεσμευτική φάση του Market Test, το οποίο μπορεί να «ξεκλειδώσει» επενδύσεις έως 570 εκατ. ευρώ στο ελληνικό σύστημα μεταφοράς. Ο Διαχειριστής ανακοίνωσε πριν από λίγα 24ωρα την έναρξη της δεύτερης φάσης της Δοκιμής Αγοράς, στο πλαίσιο της οποίας οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα μπορούν να εγγραφούν έως τις 24 Ιουνίου, για να μπορέσουν να λάβουν μέρος στη διαδικασία.
Η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών θα γίνει στο διάστημα 2 – 12 Ιουλίου, ενώ η αξιολόγησή τους θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 31 Ιουλίου. Σε συνδυασμό με τις Δοκιμές Οικονομικής Βιωσιμότητας, που θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος Αυγούστου, θα αποτελέσουν το βαρόμετρο που θα κρίνει αν υπάρχει επαρκές επενδυτικό ενδιαφέρον για αξιοποίηση του εθνικού συστήματος, το οποίο να δικαιολογεί την υλοποίηση νέων έργων για την αναβάθμισή του.
Οι προσφορές θα αφορούν τη δέσμευση δυναμικότητας σε όλα (νέα και υφιστάμενα) σημεία εισόδου και εξόδου φυσικού αερίου από το ελληνικό σύστημα. Αν από αυτές προκύψει πως υπάρχει όντως επαρκές επενδυτικό ενδιαφέρον, τότε θα έχει εξακριβωθεί ότι τα έργα αναβάθμισης θα είναι οικονομικά βιώσιμα. Κι αυτό γιατί θα είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένο πως η υλοποίησή τους δεν θα οδηγήσει σε υπέρμετρη αύξηση των τελών χρήσης του συστήματος μεταφοράς, αυξάνοντας έτσι το τελικό κόστος του καυσίμου.
Τα τρία σενάρια αναβάθμισης
Στη δεσμευτική φάση του Market Test, τίθενται επί τάπητος τρία σενάρια για την επαύξηση του εθνικού συστήματος. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, το πρώτο σενάριο (και πιο εκτεταμένο) αφορά την κατασκευή ενός δεύτερου αγωγού μήκους 410 χιλιομέτρων από το Πάτημα Ελευσίνας μέχρι τη Νέα Μεσημβρία, ο οποίος θα πλαισιώσει τον υφιστάμενο αγωγό του συστήματος μεταφοράς. Το ύψος της επένδυσης υπολογίζεται στα 574 εκατ. ευρώ, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το ποσό για την αναβάθμιση που θα χρειαστεί σε δύο Σταθμούς Συμπίεσης (Αμπελιά, Νέα Μεσημβρία).
Αν υπάρξει ανάγκη για αναβάθμιση των δύο συμπιεστών, τότε θα πρέπει να προστεθεί ένα επιπλέον κονδύλι ύψους 127,5 εκατ., αυξάνοντας τη συνολική επένδυση στα 701,5 εκατ. ευρώ. Το δεύτερο σενάριο περιορίζεται την κατασκευή ενός δεύτερου αγωγού στα 250 χιλιόμετρα, από την Κατερίνη έως τη Λιβαδειά. Η επένδυση υπολογίζεται στα 350 εκατομμύρια, και πάλι χωρίς τις αναβαθμίσεις των δύο Σταθμών Συμπίεσης, οι οποίοι ανεβάζουν το ποσό στα 425 εκατ. ευρώ.
Η τρίτη εκδοχή αναβάθμισης, που είναι και η πιο περιορισμένη, μειώνει το μήκος του συμπληρωματικού αγωγού στα 160 χιλιόμετρα, από τη Ραψάνη μέχρι τον Μπράλο. Για την κατασκευή του, εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν κεφάλαια ύψους 224 εκατ. ευρώ, το οποίο ενισχύεται στα 246,5 εκατ. ευρώ, αν συνυπολογιστεί η αναβάθμιση των Σταθμών Συμπίεσης.
Αισιόδοξα «σήματα» από την 1η φάση
Τα τρία σενάρια εκπονήθηκαν με βάση την εκδήλωση ενδιαφέροντος που υπέβαλαν «παίκτες» της αγοράς κατά την πρώτη (μη δεσμευτική) φάση του Market Test. Όπως είχε ανακοινώσει ο ΔΕΣΦΑ, με τη λήξη του πρώτου σταδίου, 27 συνολικά εταιρείες υπέβαλαν αιτήματα για δέσμευση δυναμικότητας, με ορίζοντα από το επόμενο έτος μέχρι και το 2050.
Από τις 27 προτάσεις, οι 17 προήλθαν από διεθνείς εταιρείες, κυρίως της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (όπως Βουλγαρία, Ρουμανία, Αυστρία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Γερμανία, Κύπρο, Βόρεια Μακεδονία), αλλά και των ΗΠΑ – γεγονός που ανέδειξε τον αναβαθμισμένο ρόλο της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη της περιοχής.
Οι υπόλοιπες 10 προτάσεις προήλθαν από μεγάλες ελληνικές εταιρείες. Ποσοστό περίπου 40% των αιτημάτων υποβλήθηκε από εταιρείες, οι οποίες δεν έχουν ακόμη δραστηριοποιηθεί στην ελληνική αγορά φυσικού αερίου.
Οι δεσμεύσεις δυναμικότητας αφορούσαν 4 υπάρχοντα σημεία εισόδου του εθνικού συστήματος (Σιδηρόκαστρο, Νέα Μεσημβρία, Κήποι, Ρεβυθούσα) και 4 νέα σημεία σύνδεσης του συστήματος μεταφοράς με τους τερματικούς σταθμούς LNG στην Αλεξανδρούπολη (Αμφιτρίτη), Κόρινθο (σημείο σύνδεσης με το FSRU της Διώρυγα Gas), Βόλο (σημείο σύνδεσης με το FSRU ARGO) και Θεσσαλονίκη (σημείο σύνδεσης με το FSRU Elpedison).
Ενδιαφέρον καταγράφηκε επίσης για δέσμευση μελλοντικής δυναμικότητας σε 30 σημεία εξόδου, συμπεριλαμβανομένου του Σιδηροκάστρου (Σημείο Διασύνδεσης των εθνικών συστημάτων φυσικού αερίου της Ελλάδας και της Βουλγαρίας) και της Κομοτηνής (Σημείο Διασύνδεσης
του εθνικού συστήματος φυσικού αερίου της Ελλάδας με τον αγωγό IGB), για ροή φυσικού αερίου από Ελλάδα προς Βουλγαρία.
Μέρος του Κάθετου Διαδρόμου
Αξίζει να σημειωθεί πως το Market Test του ΔΕΣΦΑ γίνεται «συγχρονισμένα» με τις Δοκιμές Αγοράς για επαύξηση της δυναμικότητας του βουλγαρικού συστήματος μεταφοράς, καθώς και του IGB (Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδας – Βουλγαρίας). Σε αυτό το πλαίσιο, οι «παίκτες» της αγοράς μπορούν να υποβάλουν μόνο συνδυαστικές προσφορές στα Σημεία Διασύνδεσης του Σιδηροκάστρου και της Κομοτηνής, ώστε να διασφαλίζεται πως θα προκύψουν οι ίδιες ανάγκες για αύξηση δυναμικότητας στις υποδομές που «επικοινωνούν».
Στην πραγματικότητα, το ίδιο χρονικό διάστημα θα «τρέξουν» ανάλογα Market Test από τους Διαχειριστές άλλων 5 χωρών (Ρουμανία, Ουγγαρία, Μολδαβία, Ουκρανία, Σλοβακία), οι οποίοι ανήκουν στην πρωτοβουλία του «Κάθετου Διαδρόμου», που προβλέπει τη δημιουργία μίας νέας «λεωφόρου ανεφοδιασμού» της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, με σημαντικές ποσότητες αερίου που θα εισέρχονται στην Ευρώπη μέσω της χώρας μας.
Με την παράλληλη διεξαγωγή των Market Test, οποιασδήποτε «παίκτης» της αγοράς μπορεί να δεσμεύσει δυναμικότητα για όλη την επιθυμητή όδευση – ώστε π.χ. αέριο που εισάγει στην Ελλάδα μέσω της Ρεβυθούσας, να το αποθηκεύει στην Ουκρανία. Έτσι, στόχος είναι μέσω των Δοκιμών Αγοράς να καταγραφεί αν υπάρχει επαρκές επενδυτικό ενδιαφέρον για το πρότζεκτ, το οποίο να δικαιολογεί τις απαιτούμενες επενδύσεις. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, τα έργα αναβάθμισης που χρειάζονται κινούνται στα επίπεδα των 450 εκατ. ευρώ.
