Από τον Κώστα Δεληγιάννη
Μικρές επιμέρους παράμετροι απομένουν προς οριστικοποίηση από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να «κλειδώσει» στο σύνολό του το αναθεωρημένο Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Στόχος του ΥΠΕΝ είναι το αμέσως επόμενο διάστημα να διευθετηθούν και οι τελευταίες εκκρεμότητες, ώστε το σχέδιο να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Στη συνέχεια, θα ενσωματωθούν στο τελικό κείμενο τυχόν παρατηρήσεις που θα υποβληθούν, με σκοπό το ΕΣΕΚ να υποβληθεί στην Κομισιόν μέχρι το τέλος Ιουνίου.
Οι βασικοί πάντως ενεργειακοί στόχοι για το 2030 έχουν «κλειδώσει». Μάλιστα, σε ομιλία του στο συνέδριο «EnergyGear Greece 2024», το οποίο διεξήχθη χθες, ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων στο ΥΠΕΝ, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, παρέθεσε τους βασικούς άξονες της κλιματικής φιλοδοξίας της χώρα μας, για την περαιτέρω μείωση των εθνικών εκπομπών μέχρι το τέλος της 10ετίας.
Στο 87% οι ΑΠΕ
Έτσι, όπως ανέφερε ο κ. Αϊβαλιώτης, το ΕΣΕΚ θα προβλέπει ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, το μερίδιο των οποίων θα φτάσει το 87% το 2030. Η διείσδυση των ΑΠΕ ειδικά για θέρμανση και ψύξη θα αυξηθεί στο 53%, ενώ το προηγούμενο προσχέδιο του ΕΣΕΚ προβλεπόταν 46%.
«Αντίθετα, θα μειώσουμε στο 26% τη διείσδυση των ΑΠΕ στον τομέα των μεταφορών, γιατί αντιλαμβανόμαστε τη δυσκολία του εγχειρήματος – ειδικά στα βαρέα οχήματα», τόνισε. Από την άλλη πλευρά, με τη διείσδυση των ΑΠΕ, θα μειωθεί αναπόφευκτα ο ρόλος του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή. Σε σχέση με το 2022, η μείωση θα ανέλθει στο 72%, καθώς από τις 19 TWh (Τεραβατώρες) που ήταν τότε, θα περιοριστεί στις 5,4 TWh στο τέλος της 10ετίας.
Το μερίδιο του 87% θα επιτευχθεί από ένα χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ συνολικής ισχύος 27 GW, που θα βρίσκεται σε λειτουργία τότε. Από αυτό το portfolio, τα φωτοβολταϊκά προβλέπεται να αθροίζουν 13 GW, τα χερσαία αιολικά 9 GW και τα υπεράκτια αιολικά 1,95 GW. Επίσης, προβλέπεται πως θα βρίσκονται σε λειτουργία υδροηλεκτρικά συνολικής ισχύος 3,1 GW.
Μονάδες αποθήκευσης 5,1 GW
Όσον αφορά τα θερμοηλεκτρικά εργοστάσια, μέχρι το 2030 θα έχει κλείσει και ο τελευταίος λιγνιτικός σταθμός, ενώ οι μονάδες φυσικού αερίου θα αθροίζουν συνολική ισχύ 8 GW. Στη στήριξη της διείσδυσης των ΑΠΕ, σημαντικό ρόλο θα παίξει η αποθήκευση ενέργειας, έτσι ώστε το 2030 να είναι εγκατεστημένες μπαταρίες 3,1 GW και μονάδες αντλησιοταμίευσης 2 GW. «Η αντλησιοταμίευση είναι πολύ σημαντική προσθήκη στο μίγμα αποθήκευσης, ήδη το έργο της Αμφιλοχίας εκτελείται, ενώ υπάρχουν σχέδια και για άλλα πρότζεκτ», πρόσθεσε.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι παραπάνω στόχοι κινούνται σε παρόμοια επίπεδα με την παρουσίαση που είχε γίνει πριν από ένα μήνα στην «κλειστή» συνεδρίαση της Διυπουργικής Επιτροπής για την αναθεώρηση του ΕΣΕΚ. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, φαίνεται πως σε σχέση με τη συγκεκριμένη παρουσίαση θα υπάρξουν επιμέρους διαφοροποιήσεις, όπως στην αναθεώρηση εκ νέου προς τα πάνω των στόχων για το «πράσινο» υδρογόνο.
Στη χθεσινή ομιλία του, ο κ. Αϊβαλιώτης σημείωσε επίσης πως η χώρα μας ξεκινά από θετική αφετηρία για την επίτευξη των στόχων του 2030, καθώς βρίσκεται στην 7η θέση παγκοσμίως ως προς την αξιοποίηση ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, πολύ μεγάλη επιτυχία. «Η ενίσχυση των ΑΠΕ συνεχίζεται δυναμικά, καθώς υπάρχει μεγάλο επενδυτικό ενδιαφέρον. Επομένως, είμαστε σίγουροι ότι θα πετύχουμε τους νέους υψηλότερους στόχους που έχουμε θέσει», υπογράμμισε.
«Όχι» σε αποζημιώσεις για περικοπές
Τόνισε ωστόσο πως η επιτυχία συνοδεύεται και από σημαντικές προκλήσεις. Μία από αυτές είναι οι ανάγκες για επέκταση και αναβάθμιση των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να ενταχθούν τα νέα έργα με αξιοπιστία και ασφάλεια.
Επίσης, όπως πρόσθεσε, ήδη έχει κάνει την εμφάνισή του το πρόβλημα των περικοπών, το οποίο απασχολεί τους ιδιοκτήτες υφιστάμενων έργων, αλλά και όσους σχεδιάζουν νέες επενδύσεις. Σημείωσε πως το ΥΠΕΝ έχει θεσπίσει θεσπίσει μία ομάδα, με τη συμμετοχή καθηγητών του ΕΜΠ, τους Διαχειριστές τη Ρυθμιστική Αρχή και το υπουργείο, ώστε να θεσπιστεί ένα πλαίσιο περικοπών το οποίο να είναι δίκαιο και τεχνικά εφικτό.
«Οι περικοπές θα ποσοτικοποιηθούν, θα κατανεμηθούν σε κατηγορίες και θα εξετάσουμε αν υπάρχουν περιπτώσεις που χρήζουν αποζημίωσης. Η γενική κατεύθυνση είναι πάντως ότι δεν θα υπάρχουν αποζημιώσεις. Θα δούμε ωστόσο πώς μπορούν να υπάρχουν κατώφλια στα επίπεδα των περικοπών, ώστε να μπορούν να μετρηθούν τα επενδυτικά σχέδια και να είναι δανειοδοτήσιμα από τις τράπεζες»,
Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα, μία από τις εθνικές προτεραιότητες για την κατάρτιση του ΕΣΕΚ είναι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Για την Ελλάδα, όμως η πράσινη μετάβαση έχει επίσης τα πλεονεκτήματα ότι εξασφαλίζει ενεργειακή αυτονομία για τη χώρα, ενώ απεμπλέκει τις ενεργειακές τιμές από τις γεωπολιτικές κρίσεις, όπως αυτή που βιώσαμε όλοι πολύ επώδυνα από την περίοδο έναρξης του πολέμου στην Ουκρανία.
Μείωση του ενεργειακού κόστους
Άλλη προτεραιότητα είναι η μείωση του ενεργειακού κόστους σε σταθερή βάση για τα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. «Η μείωση είναι απαραίτητη και για να εξασφαλιστεί και η κοινωνική συναίνεση, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την πράσινη μετάβαση», πρόσθεσε.
Όπως ανέφερε, αυτή τη στιγμή τα εν λειτουργία έργα ΑΠΕ αγγίζουν τα 13 GW ΑΠΕ, με στόχο να αυξηθούν στα 27-28 GW μέχρι το 2030. Την ίδια στιγμή η εγχώρια ζήτηση κινείται στα επίπεδα των 5 GW, ενώ το καλοκαίρι μπορεί να φτάσει τα 10-11 GW. Επομένως, μόνο αν καταστήσουμε τη χώρα εξαγωγέα «πράσινης» ενέργειας, η ενεργειακή μετάβαση θα στεφθεί με επιτυχία. Κάτι που σημαίνει πως η εγχώρια παραγωγή θα πρέπει να είναι φτηνή, για να είναι εξαγώγιμη.
Σημαντικά κεφάλαια
Υπογράμμισε πως πρέπει να γίνουν μεθοδικά και καινοτόμα βήματα, ώστε με ορίζοντα το 2050 να αναπτυχθεί μία ανταγωνιστική εθνική οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο, υλοποιούνται με το βέλτιστο δυνατόν τρόπο όλες τις ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κατευθυντήριες Γραμμές. Τα στοιχήματα ωστόσο που βρίσκονται μπροστά είναι σημαντικά, καθώς απαιτούνται σημαντικά κεφάλαια.
Ανέφερε ως παράδειγμα, την ευρωπαϊκή Οδηγία για την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών, η οποία για την Ελλάδα σημαίνει πως θα πρέπει να αναβαθμιστούν μέχρι το 2023 1,3 εκατ. κατοικίες, οι οποίες είναι Ενεργειακής Κλάσης Ε και κάτω. Αν ακολουθηθεί η λογική των προγραμμάτων «Εξοικονομώ», αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να βρεθούν 25 δισ. ευρώ.
«Πρέπει να βρούμε μία ισορροπία ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι (να γίνουν οι επενδύσεις), να εξασφαλίσουμε την ενεργειακή επάρκεια και τις προσιτές τιμές, ενώ ταυτόχρονα να είμαστε δίκαιοι και αρκετά διαφανείς σε ό,τι κάνουμε», κατέληξε ο κ. Αϊβαλιώτης.
