Από τον Κώστα Δεληγιάννη
«Ξεκλειδώνουν» και επίσημα ευρωπαϊκοί πόροι ύψους έως 3 δισ. ευρώ για την επιδότηση δράσεων για το «πρασίνισμα» της νησιωτικής Ελλάδας, με την υπογραφή της τριμερούς σύμβασης ανάμεσα στην ελληνική πολιτεία, την Κομισιόν και την ΕΤΕπ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η τελετή υπογραφής θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα, 27 Μαΐου, σε νησί των Κυκλάδων, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την υλοποίηση μίας ευρείας σειράς δράσεων που στοχεύουν στη μείωση τόσο του περιβαλλοντικού αποτυπώματος όσο και του ενεργειακού κόστους των τοπικών κοινωνιών.
Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, το «παρών» στην τελετή θα δώσει ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Σε ανώτερο επίπεδο θα εκπροσωπηθεί και η Κομισιόν, μέσω του Μάρος Σέφκοβιτς αντιπρόεδρου της Επιτροπής, αρμόδιου για την ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Από την πλευρά της ΕΤΕπ θα παραστεί ο Ιωάννης Τσακίρης, νέος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και πρώην υφυπουργός Ανάπτυξης.
Στην τελετή θα παραστεί μεταξύ άλλων και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι το ΥΠΕΝ ανέλαβε τις διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν και τις Βρυξέλλες για την κατάρτιση της σύμβασης, η οποία περιλαμβάνει τους όρους βάσει των οποίων θα δομηθεί η λειτουργία του Ταμείου. Για τον σκοπό αυτό, δημιούργησε μία Ομάδα Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) με επικεφαλής τον καθηγητή Ενεργειακής Οικονομίας, Κώστα Ανδριοσόπουλο.
Επίσης, το υπουργείο εξειδίκευσε τις δράσεις που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του Ταμείου. Μάλιστα, η σχετική λίστα έχει ήδη εκδοθεί.
Υπενθυμίζεται ότι o δρόμος για τη δημιουργία του νέου αυτού χρηματοδοτικού εργαλείου άνοιξε το 2021, με την υποβολή από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αιτήματος στην Κομισιόν, για την ενεργοποίηση της ειδικής ρύθμισης για τη χώρα μας, σχετικά με την εκχώρηση εσόδων από τον εκπλειστηριασμό έως 25 εκατ. δικαιωμάτων εκπομπών CO2, για επενδύσεις απανθρακοποίησης των ελληνικών νησιών. Το ελληνικό αίτημα έγινε δεκτό από τις Βρυξέλλες.
Οι δημοπρασίες θα διεξαχθούν τη διετία 2024-2025. Το ύψος των διαθέσιμων κεφαλαίων του Ταμείου θα εξαρτηθεί από την τιμή των δικαιωμάτων CO2 την τρέχουσα 2ετία, με τις προβλέψεις του ΥΠΕΝ να το τοποθετούν μεταξύ 1,5 και 3 δισ. ευρώ.
Η κατανομή προβλέπει πως το 51% των πόρων θα διατεθεί σε έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το 30% περίπου θα αξιοποιηθεί για τη χρηματοδότηση νησιωτικών διασυνδέσεων. Τα υπόλοιπα κεφάλαια θα διατεθούν σε άλλες δράσεις, όπως για την ηλεκτροδότηση των πλοίων στα λιμάνια (Cold ironing).
Δύο Ομάδες προτεραιότητας
Όπως έχει γράψει το Insider.gr, το υπουργείο έχει καταρτίσει δύο Ομάδες προτεραιότητας των επιλέξιμων δράσεων. Στην πρώτη, περιλαμβάνονται δράσεις συνολικής χρηματοδότησης περί τα 1,59 δισ. ευρώ.
Αυτό σημαίνει πως πρόκειται για πρότζεκτ που καλύπτονται από τη συντηρητικότερη εκτίμηση για τους πόρους του Ταμείου και για τα οποία επομένως είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει επιδότηση και, κατά συνέπεια, πως θα υλοποιηθούν.
Οι περισσότερες από αυτές τις δράσεις περιλαμβάνονται και στη δεύτερη Ομάδα προτεραιότητας, η οποία αθροίζει επίσης ένα ποσό περί τα 1,59 δισ. ευρώ. Όπως είναι φυσικό, το ποια έργα θα υλοποιηθούν από τη δεύτερη κατηγορία -και τα ποσά τα οποία θα δοθούν για επιδοτήσεις- θα εξαρτηθεί από τα κεφάλαια που θα συγκεντρώσει τελικά το Ταμείο (δηλαδή από τα επίπεδα στα οποία θα κινηθούν οι τιμές των δικαιωμάτων το 2024-2025).
Σε αυτό το πλαίσιο, όσον αφορά τη δεύτερη ομάδα, το ΥΠΕΝ έχει προχωρήσει στον επιμερισμό ανά δράση αυτών των επιπλέον 1,59 δισ. ευρώ. Επίσης, έχει καθορίσει τη μέγιστη χρηματοδότηση για κάθε ένα πρότζεκτ, στην περίπτωση που επιβεβαιωθεί το πλέον αισιόδοξο σενάριο για τα έσοδα του Ταμείου Απανθρακοποίησης.
Οι «κλειδωμένες» χρηματοδοτήσεις
Στα έργα της πρώτης Ομάδας, τα οποία είναι βέβαιο πως θα χρηματοδοτηθούν, περιλαμβάνονται:
– 534 εκατ. ευρώ (επιδότηση 39%) για την ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα, όπως και άλλα 22 εκατ. (επιδότηση 40%) για τις υποβρύχιες διασυνδέσεις μέσης τάσης μεταξύ νησιών στα Δωδεκάνησα.
– Επίσης, 74 εκατ. (επιδότηση 40%) θα διατεθούν για υποβρύχιες διασυνδέσεις νησιών στις Κυκλάδες.
– Μέσω του Ταμείου θα «τρέξουν» παράλληλα προγράμματα συνολικού προϋπολογισμού 135 εκατ. ευρώ, για την επιδότηση κατά 50% όλων των κατηγοριών καταναλωτών, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και μπαταριών.
Υπεράκτια και μπαταρίες
– Επιπλέον, 106 εκατ. θα διατεθούν για την ανάπτυξη ΑΠΕ σε νησιά (με την επιδότηση να ανέρχεται στο 40%).
– Την ίδια στιγμή, 210 εκατ. προορίζονται για μονάδες ΑΠΕ που συνδυάζονται με αποθήκευση (με επιδότηση 42%). Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «νησί των Ιπποτών», όπου όπως είχε αναφέρει η υφυπουργός, προβλέπεται η κατασκευή ενός υβριδικού συστήματος ΑΠΕ με αποθήκευση, ισχύος τουλάχιστον 50 MW, που θα ανεβάσει τη μερίδιο των ΑΠΕ στο νησί σε 40% κατ΄ ελάχιστον.
– Από το Ταμείο θα διατεθούν επίσης κεφάλαια ύψους 260 εκατ. για υπεράκτια αιολικά πάρκα και τη διασύνδεσή τους με νησιά (επιδότηση 40%), ενώ 36 εκατ. προορίζονται για αυτόνομες (standalone) μονάδες αποθήκευσης (επιδότηση 40%).
– Η μεγαλύτερη ποσοστιαία επιδότηση (60%) θα δοθεί στην κατασκευή φραγμάτων – ταμιευτήρων πολλαπλών χρήσεων, με το συνολικό ποσό να ανέρχεται σε 100 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, πόροι ύψους 100 εκατ. θα διατεθούν για την ηλεκτροδότηση των πλοίων στα λιμάνια (Cold ironing), με την επιδότηση να καθορίζεται στο 50%.
– Το ίδιο ύψος ποσοστιαίας επιδότησης προβλέπεται και για την κατασκευή σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, για τους οποίους προορίζονται 15 εκατ. ευρώ.
Οι δράσεις της δεύτερης Ομάδας
Στην περίπτωση που οι πόροι του Ταμείου ξεπεράσουν τα 1,59 δισ. ευρώ, ο σχεδιασμός του ΥΠΕΝ προβλέπει:
– Επιπλέον προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών με μπαταρία από καταναλωτές, προϋπολογισμού μέχρι 195 εκατ. ευρώ. Αν επομένως γίνει πράξη η πλέον αισιόδοξη εκτίμηση, και η «προίκα» του Ταμείου φτάσει τα 3 δισ., τότε τα προγράμματα επιδότησης καταναλωτών, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών με μπαταρία, θα φτάσουν συνολικά τα 330 εκατ.
– Περισσότερους πόρους, έως 260 εκατ., για τη διασύνδεση των Δωδεκανήσων με το ηπειρωτικό σύστημα. Επιπλέον χρηματοδότηση μέχρι 29 εκατ. για τις υποβρύχιες διασυνδέσεις μέσης τάσης μεταξύ νησιών στα Δωδεκάνησα.
– Χρηματοδότηση μέχρι 58 εκατ. υποβρύχιων διασυνδέσεων στο σύμπλεγμα των νησιών Βορείου Αιγαίου.
– Πρόσθετη χρηματοδότηση έως 24 εκατ. για υποβρύχιες διασυνδέσεις νησιών στις Κυκλάδες.
– Παραπάνω επιδοτήσεις, έως 200 εκατ. ευρώ, για την ανάπτυξη ΑΠΕ στα νησιά.
– Πρόσθετους πόρους μέχρι 160 εκατ., για ακόμη περισσότερους σταθμούς ΑΠΕ που θα συνδυάζονται με μπαταρία behind the meter.
– Επιπλέον χρηματοδοτήσεις, έως 200 εκατ., για υπεράκτια αιολικά και τη σύνδεσή τους σε νησιά.
– Πρόσθετα κεφάλαια μέχρι 116 εκατ. για αυτόνομα συστήματα αποθήκευσης.
– Αυξημένη χρηματοδότηση, μέχρι 225 εκατ., για φράγματα και ταμιευτήρες πολλαπλών χρήσεων.
