Από τον Στέλιο Μπούρα
Έντονος προβληματισμός επικρατεί στην αγορά των ΑΠΕ καθώς οι υποδομές της χώρας δεν μπορούν να στηρίξουν τις τεράστιες επενδύσεις του κλάδου, προκαλώντας αβεβαιότητα που επιτείνεται από το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ).
Οι επενδυτές των φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων αντιμετωπίζουν το τελευταίο διάστημα μια νέα σκληρή πραγματικότητα. Οι διαχειριστές του δικτύου μεταφοράς, δηλαδή ο ΑΔΜΗΕ και το ΔΕΔΔΗΕ, συχνά αναγκάζονται να περικόψουν την πλεονάζουσα ενέργεια που δέχεται το σύστημα για λόγους ασφαλείας και την αποφυγή ενός γενικότερου μπλακ άουτ.
Πρόκειται για τακτική που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, από το 2022 ώστε να υπάρξει η δυνατότητα περισσότερων εγκαταστάσεων. Ωστόσο, οι περικοπές προκαλούν τη δυσαρέσκεια των επενδυτών οι οποίοι βλέπουν τα έσοδα τους να μειώνονται χωρίς να ευθύνονται οι ίδιοι και χωρίς προειδοποίηση.
Οι απώλειες ανανεώσιμης ενέργειας και των σχετικών εσόδων, αυξάνουν το επιχειρηματικό ρίσκο των επενδυτών, κλονίζουν την επενδυτική εμπιστοσύνη στις ΑΠΕ και απασχολούν και τις τράπεζες για τις χρηματοδοτήσεις παλιών αλλά και νέων έργων, τονίζουν ειδικοί.
Τώρα, διευρύνονται οι δυνατότητες του ΑΔΜΗΕ να προχωρά σε περικοπές με τον νέο νόμο, την στιγμή που οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας συχνά μηδενίζονται, η συνολική ζήτηση για ρεύμα παραμένει χαμηλή και εισάγονται ποσότητες από γειτονικές χώρες.
«Υπάρχει προβληματισμός στην αγορά για το μέλλον», τονίζει ο Στέλιος Ψωμάς, σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) σε δηλώσεις του στο Business Daily. «Από την άλλη είναι σαφές ότι πρέπει να προσαρμοστεί η αγορά στις νέες συνθήκες. Η επένδυση σημαίνει ρίσκο», υπογραμμίζει ο ίδιος.
Χθες στην Ολομέλεια της Βουλής ξεκίνησε η συζήτηση για το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ που εισάγει μια σειρά από αλλαγές. Ανάμεσα στα άρθρα που εστιάζεται το περισσότερο η αγορά είναι η διεύρυνση της δυνατότητας του διαχειριστή να προχωρήσει σε περικοπές.
Εκεί που μέχρι τώρα οι περικοπές ήταν περιορισμένες από τον ΑΔΜΗΕ, μέχρι το 5% της παραγωγής, τώρα αίρεται αυτός ο περιορισμός όποτε κρίνεται αναγκαίο.
Σύμφωνα με το άρθρο 112, «ο αρμόδιος Διαχειριστής δύναται να λαμβάνει υπόψη τη δυνατότητα επιβολής περιορισμών έγχυσης για λόγους που σχετίζονται με την επάρκεια και ασφάλεια λειτουργίας του τοπικού συστήματος και δικτύου» ενώ το ίδιο άρθρο δίνει τη δυνατότητα στον ΑΔΜΗΕ ακόμα και να βγάλει έξω από το σύστημα ολόκληρη μονάδα ΑΠΕ χωρις να ενημερώσει τον επενδυτή το πότε θα ξαναμπεί.
Παρατηρητές της αγοράς εκφράζουν τις ανησυχίες τους για το σύστημα περικοπών που θα εφαρμόζεται, επιβαρύνοντας κάποιους παραγωγούς περισσότερο από άλλους.
«Αυτό που ζητάμε είναι η διαφάνεια και ένα δίκαιο σύστημα. Να δημοσιεύονται στοιχεία για το πού έγιναν οι περικοπές, πότε και γιατί. Αυτή τη στιγμή προχωράει ο ΑΔΜΗΕ σε περικοπές και δεν ξέρουμε τίποτα», τονίζουν κύκλοι της αγοράς. «Το θέμα της διαφάνειας γίνεται όλο και πιο σημαντικό αν αναλογιστεί κανείς ότι οι περικοπές θα αυξάνονται», προσθέτουν οι ίδιοι.
Άλλοι κάνουν λόγο για έναν κίνδυνο ακόμα: την φθορά στους εξοπλισμούς που προκαλεί η απροειδοποίητη αποσύνδεση ΑΠΕ και ζητήματα ασφάλειας των εξοπλισμών και του προσωπικού.
Ακόμα, ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτροπαραγωγών από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΣΗΑΠΕ) μίλησε για «ροντέο» υψηλού ρίσκου για τις επενδύσεις από τις περικοπές.
«Θεωρούμε απαραίτητο να γίνει κάθε προσπάθεια από τους Διαχειριστές, τη ΡΑΑΕΥ και το Υπουργείο ώστε οι παραγωγοί ΑΠΕ να έχουν όλα τα απαραίτητα εργαλεία για να λαμβάνουν αποζημίωση από τις Αγορές Ενέργειας για την υπηρεσία περικοπής που προσφέρουν. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει αποζημίωση αν τα επίπεδα περικοπής 2δ ξεπεράσουν συγκεκριμένα όρια ανά κατηγορία έργων ΑΠΕ. Αλλιώς δημιουργείται ένα ροντέο επενδύσεων εξαιρετικά υψηλών ρίσκων», σύμφωνα με τον σύνδεσμο.
Νομικές ευθύνες
Παράλληλα, εγείρονται νομικά θέματα από την ενέργεια του ΑΔΜΗΕ να προστατεύσει το δίκτυο, μαζί με ερωτήματα σχετικά με το ποιος τελικά θα χρηματοδοτήσει τις αποζημιώσεις που θα δοθούν στους παραγωγούς για τις περικοπές.
Σε αυτό το κρίσιμο θέμα αναφέρθηκε ο γενικός διευθυντής ρυθμιστικής πολιτικής του ΑΔΜΗΕ, Νίκος Μπουλαξής, κατά τη συζήτηση στην επιτροπή παραγωγής και εμπορίου της Βουλής για το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ.
Ο ίδιος τόνισε ότι ισχύει μια διάκριση μεταξύ περικοπών λόγω δικτύων και των περικοπών που αναγκάζεται να κάνει το σύστημα λόγω της ανεπαρκούς ζήτησης. Πρόσθεσε ότι σε περικοπές λόγω ζήτησης δεν ευθύνεται ο διαχειριστής για αυτό και πρέπει να προστατευτεί να μην αντιμετωπίσει αγωγές.
