H επίτευξη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της χημικής βιομηχανίας και συγχρόνως η υποστήριξη της ανταγωνιστικότητάς της όπως και η ανάπτυξή της ως βασικού πυλώνα της οικονομίας, βρέθηκαν στο επίκεντρο της εσπερίδας που διοργάνωσε ο Σύνδεσμος Ελληνικών Χημικών Βιομηχανιών (ΣΕΧΒ) με την αιγίδα του υπουργείου Ανάπτυξης.
Κεντρικό θέμα ήταν η παρουσίαση του Οδικού Χάρτη Μετάβασης της Χημικής Βιομηχανίας στην Ελλάδα (Transition Pathway), όμως η ποιότητα των ομιλητών, το εύρος της γνώσης και εμπειρίας τους αλλά και οι εύστοχες παρατηρήσεις και ερωτήσεις του συντονιστή της εκδήλωσης Αλέξανδρου Κατραούζου (Αντιπρόεδρος ΣΕΧΒ) «έδωσαν χώρο» και σε περισσότερα θέματα που άπτονται του πυρήνα της βιομηχανικής πολιτικής στη χώρα μας.
Transition Pathway, μια μεγάλη πρόκληση
Ο Οδικός Χάρτης Μετάβασης για την ελληνική χημική βιομηχανία, που δόθηκε στη δημοσιότητα, αποτελεί μια μελέτη που υλοποιήθηκε από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) με τη στήριξη του ΣΕΧΒ και είναι η… ελληνική εξειδίκευση του Ευρωπαικού Σχεδίου Μετάβασης για τη Χημική Βιομηχανία το οποίο παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιανουάριο 2023. Μάλιστα, η ελληνική χημική βιομηχανία ήταν από τις πρώτες (μετά τη Γαλλία και το Βέλγιο) που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Συμβουλίου Ευρωπαϊκής Χημικής Βιομηχανίας (CEFIC) προς τα μέλη του να εκπονήσουν τα Εθνικά Σχέδια Μετάβασης με στόχο ο κλάδος πανευρωπαϊκά να αντιμετωπίσει συντονισμένα και αποτελεσματικά τις σύγχρονες προκλήσεις βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε στον εναρκτήριο χαιρετισμό του ο Πρόεδρος του ΣΕΧΒ Αρμόδιος Γιαννίδης, ο ελληνικός κλάδος της χημικής βιομηχανίας θεώρησε εξ αρχής τον Οδικό Χάρτη ως ένα χρήσιμο εργαλείο «προκειμένου να συντονιστούμε όλοι μας σε μια κοινή κατεύθυνση κλιματικής ουδετερότητας, κυκλικότητας, ψηφιακού μετασχηματισμού και αειφορίας των χημικών προϊόντων». Ο ίδιος, μάλιστα, μιλώντας γι’ αυτό το πολύπλευρο “Transition pathway”, σημείωσε ότι «η πρόκληση που αντιμετωπίζαμε ήταν, εάν θα επρόκειτο για ένα… highway to hell. Προφανώς είναι εύκολο να επιτύχεις την απανθρακοποίηση της βιομηχανίας αν την κλείσεις ή αν τη στείλεις εκτός Ευρώπης. Για τον λόγο αυτό, συνυπογράψαμε τη Διακήρυξη της Αμβέρσας για μια Ανταγωνιστική Βιομηχανία στην Ευρώπη. Η υιοθέτησή της πιστεύουμε ότι είναι ο τρόπος ώστε το Transition Pathway να αποδειχθεί όχι highway to hell αλλά αντιθέτως… stairway to heaven». Σημειώνεται ότι τη Διακήρυξη της Αμβέρσας, που λειτουργεί συμπληρωματικά προς την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα περισσότεροι από 1.050 CEOs προερχόμενοι από 25 βιομηχανικούς κλάδους.
Σκρέκας: Στόχος μας η επαναβιομηχάνιση της Ελλάδας
Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε ο Υπουργός Ανάπτυξης Κωνσταντίνος Σκρέκας, ο οποίος κατά τον χαιρετισμό που απηύθυνε στους παρευρισκομένους, διαβεβαίωσε ότι για την κυβέρνηση, προτεραιότητα και στόχο αποτελεί η επαναβιομηχάνιση της Ελλάδας, «στόχος απόλυτα εφικτός, καθώς η χώρα μας μπορεί να κάνει το θαύμα. Χρειάζεται να το πιστέψουμε. Πολιτική βούληση υπάρχει, θα χρειαστούν και δύσκολες αποφάσεις που συχνά δεν είναι αρεστές στον χρόνο που λαμβάνονται αλλά στο τέλος όλοι αναγνωρίζουν την αξία τους».
Το ενδιαφέρον του για τον Οδικό Χάρτη Μετάβασης υπογράμμισε ο κ. Σκρέκας συμμετέχοντας και στο πάνελ των κεντρικών ομιλητών, όπου σημείωσε ότι «έχουμε ήδη ενσωματώσει στη βιομηχανική στρατηγική της χώρας πολλά από όσα αναφέρει ο Χάρτης».
Από την πλευρά της η Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει συνθήκες προβλεψιμότητας και σταθερότητας για να αποδίδουν τα επενδυτικά πλάνα είπε ο Υπουργός και αναφέρθηκε στα νέα κριτήρια για την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χρηματοδοτήσεις, στα σχεδιαζόμενα προγράμματα κατάρτισης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, και στην απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών. «Στηρίζουμε και θα στηρίξουμε αποφασιστικά τη βιομηχανία, βάζουμε τα θεμέλια ώστε όλα να γίνονται πολύ πιο γρήγορα».
Απαραίτητη η καινοτομία
Την οπτική του Ευρωκοινοβουλίου εισήγαγε η Ελληνίδα Ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη η οποία χαιρετίζοντας την εκδήλωση υπογράμμισε ότι «ο Οδικός Χάρτης για την ελληνική χημική βιομηχανία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να προσαρμοστεί η βιομηχανία στα νέα δεδομένα που έχουμε δημιουργήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Σε αυτό το παζλ πρέπει να προστεθεί και η Διακήρυξη της Αμβέρσας που δίνει το στίγμα για την ανάγκη στήριξης της ανταγωνιστικότητας και της παραμονής της βιομηχανίας στο ευρωπαϊκό έδαφος». Η βιομηχανία πρέπει να συνεισφέρει το μέγιστο δυνατό στην πορεία προς την καινοτομία, είπε η κ. Σπυράκη εκτιμώντας ότι ο Οδικός Χάρτης είναι ζωτικής σημασίας γιατί «μέσω αυτού η ελληνική χημική βιομηχανία θα έχει τη δυνατότητα, σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση, να δημιουργήσει ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επενδύσεις».
Ένας Μαραθώνιος βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας
«Ο CEFIC ήταν από τους πρώτους βιομηχανικούς συνδέσμους στην Ευρώπη που υποστήριξαν την Πράσινη Συμφωνία και τον στόχο για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050» ανέφερε από την πλευρά του ο Γιώργος Καπανταϊδάκης, CEFIC Director Industrial Policy, για να εξηγήσει αμέσως: «Στον στόχο αυτόν για το κλίμα πρέπει βεβαίως να προσθέσουμε και τους ειδικότερους στόχους για τη βιωσιμότητα των χημικών, για την κυκλική οικονομία, αλλά και αυτούς που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Για τον λόγο αυτό αναφερόμαστε σε τετραπλή μετάβαση της Χημικής Βιομηχανίας μέχρι το 2050».
Ο ίδιος χαρακτήρισε τον Οδικό Χάρτη σαν έναν μακρύ μαραθώνιο, εξουθενωτικό, που όμως θα ανταμείψει όσους τερματίσουν. Η Ελλάδα σε αυτόν τον μαραθώνιο τα πάει πολύ καλά, εκτίμησε ο κ. Καπανταϊδάκης, επικαλούμενος τους αριθμούς που λένε ότι η χώρα μας παρουσίασε πέρυσι στη μεταποίηση την 4η μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ε.Ε., ενώ ειδικότερα η ελληνική χημική βιομηχανία βρέθηκε τον Ιανουάριο να επιτυγχάνει τη δεύτερη καλύτερη επίδοση στην Ε.Ε. Εν τούτοις, «σήμερα η ευρωπαϊκή χημική βιομηχανία αντιμετωπίζει προβλήματα ανταγωνιστικότητας και σε αυτό το φόντο έρχεται η Διακήρυξη της Αμβέρσας για μια Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Συμφωνία, η οποία καλεί σε συγκεκριμένες δράσεις τις κυβερνήσεις των κρατών μελών αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο, με όποια σύνθεση θα έχουν μετά τις Ευρωεκλογές του Ιουνίου».
Εθνικός Οδικός Χάρτης με φιλοδοξίες
Η ίδια η παρουσίαση του Οδικού Χάρτη Μετάβασης της Ελληνικής Χημικής Βιομηχανίας έδειξε πόσο σημαντικός είναι για το μέλλον του κλάδου. Ανοίγοντας αυτό το κεφάλαιο ο Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ, υπογράμμισε ότι «η βιομηχανία, επειδή ενσωματώνει τεχνολογία, αλλά έχει και σχετικά υψηλό σταθερό κόστος, δεν μπορεί να αναπτυχθεί όσο θα θέλαμε, σε ένα περιβάλλον ευμετάβλητο. Γι’ αυτό είναι σημαντικός ένας τέτοιος Οδικός Χάρτης, ο οποίος δεν θα αλλάζει στα βασικά του σημεία, ώστε να μπορεί κάποιος να ξέρει, είτε ζει σε αυτή τη χώρα είτε θέλει να έρθει να επενδύσει, ότι υπάρχει ένα πλαίσιο».
Ο παρών Οδικός Χάρτης Μετάβασης για τη χημική βιομηχανία στην Ελλάδα αντικατοπτρίζει τους στόχους και το περιεχόμενο του Ευρωπαϊκού Οδικού Χάρτη Μετάβασης, αλλά συγχρόνως λαμβάνει υπόψη τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες και ιδιαιτερότητες της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, ανέφερε παρουσιάζοντας λεπτομερώς αυτό το ελληνικό Transition Pathway ο Γιώργος Μανιάτης, Υπεύθυνος Έρευνας Κλαδικών Μελετών ΙΟΒΕ. «Η φιλοδοξία του Εθνικού Οδικού Χάρτη είναι πρώτον, να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις προκλήσεις της πολύπλευρης μετάβασης της χημικής βιομηχανίας και την προώθηση της συνεργασίας των αρμόδιων αρχών, της χημικής βιομηχανίας και κάθε άλλου ενδιαφερόμενου μέρους σε εθνικό επίπεδο και δεύτερον, να τροφοδοτήσει με αναγκαίες πληροφορίες τους ευρωπαϊκούς κλαδικούς φορείς της χημικής βιομηχανίας (CEFIC) στη διαδικασία συν-εφαρμογής του Οδικού Χάρτη Μετάβασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο» εξήγησε ο κ. Μανιάτης.
Αναλύοντας τις προβλέψεις του Χάρτη, ο ίδιος περιέγραψε αναλυτικά το τοπίο της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, τις υφιστάμενες στρατηγικές για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση του κλάδου, ανέλυσε τις ενέργειες που απαιτούνται προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ δεν παρέλειψε να σημειώσει τις υψηλής εξειδίκευσης θέσεις εργασίας που προσφέρει ο κλάδος στην Ελλάδα επισημαίνοντας ότι στην πορεία μετάβασης δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας και νέες δεξιότητες. Τέλος, προσδιόρισε ενδεικτικούς χάρτες πορείας παρουσιάζοντας δράσεις που πρέπει να υλοποιηθούν και ενέργειες που πρέπει να προωθηθούν από την κυβέρνηση και τη χημική βιομηχανία.
Επενδύσεις δισεκατομμυρίων τα επόμενα χρόνια
Συγχαίροντας τον ΣΕΧΒ για τη δημιουργία του ελληνικού Οδικού Χάρτη και χρησιμοποιώντας μια φράση του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου Ηράκλειτου («Τα μεγάλα αποτελέσματα απαιτούν μεγάλες φιλοδοξίες») ξεκίνησε την ομιλία του ο Dr Daniel Witthaut, Executive Director Innovation, CEFIC. Το στέλεχος της ευρωπαϊκής χημικής βιομηχανίας ανέλυσε τη σκέψη ότι «μέσα σε λιγότερο από 30 χρόνια η βιομηχανία μας θα πρέπει να αλλάξει όχι μόνο το ΠΩΣ αλλά και το ΤΙ παράγουμε. Ο μετασχηματισμός αυτός θα απαιτήσει επενδύσεις δισεκατομμυρίων από τώρα έως το 2050. Για τον σκοπό αυτό, χρειαζόμαστε ένα ευνοϊκό πλαίσιο το οποίο θα υποστηρίζει τις επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας και παράλληλα η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας. Η Διακήρυξη της Αμβέρσας για μια Βιομηχανική Συμφωνία ενσωματώνει αυτό το ευνοϊκό πλαίσιο που θα συμπληρώνει την Πράσινη Συμφωνία και θα διατηρεί θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας για τους Ευρωπαίους εργαζόμενους».
Η δίδυμη μετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει
Για μια διαδικασία που ήδη βρίσκεται εν εξελίξει, μίλησε ο Algreit Dume, Policy Officer, European Commission DG for Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs, καθώς, όπως ανέφερε, «περισσότερο από το 80% των δράσεων έχουν ήδη ξεκινήσει. Η δίδυμη μετάβαση πραγματικά συμβαίνει». Ο κ. Dume υπογράμμισε ότι ο οδικός χάρτης είναι σημαντικός, καθώς χρειαζόμαστε ισχυρή χημική βιομηχανία, ενώ σημείωσε ότι μέσω του χάρτη ενώνονται αποτελεσματικά βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα. Απαντώντας το στέλεχος της Ευρ. Επιτροπής σε ερώτηση για το τι περιμένουμε σχετικά με τα θέματα αυτά από την επόμενη ηγεσία της Ε.Ε., καθώς πλησιάζουν οι Ευρωεκλογές του Ιουνίου, σημείωσε: «Δεν μπορούμε να προβλέψουμε πού θα εστιάσει η επόμενη Επιτροπή, όμως η στόχευσή μας είναι και βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να δημιουργήσουμε τους όρους για να επιτευχθούν αυτά που περιγράφει ο Χάρτης, λαμβάνοντας υπόψη όσα λένε όλες οι πλευρές».
Οικοδεσπότης του Chemical Convention ο ΣΕΧΒ
Μια σημαντική στιγμή για τον κλάδο της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα αναμένεται τον ερχόμενο Νοέμβριο καθώς, όπως ανακοινώθηκε κατά την εκδήλωση του ΣΕΧΒ, η χώρα μας θα φιλοξενήσει το Chemical Convention, ένα γεγονός παγκόσμιας εμβέλειας. Στη διάρκειά του θα βρεθούν στην Αθήνα δεκάδες επικεφαλής μεγάλων χημικών βιομηχανιών από όλη την Ε.Ε. που θα θέσουν στο επίκεντρο της συζήτησης τις εξελίξεις και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χημική βιομηχανία διεθνώς.
Με αφορμή και αυτό το γεγονός, είναι φανερό ότι η ελληνική χημική βιομηχανία αναγνωρίζεται ως μια συνιστώσα με ενεργό ρόλο στον ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κλάδο.
Για τον ΣΕΧΒ, που θα είναι ο οικοδεσπότης, η διοργάνωση έχει και συμβολική σημασία, καθώς έρχεται σε μια χρονιά κατά την οποία ο Σύνδεσμος γιορτάζει 30 έτη λειτουργίας και έντονης δραστηριοποίησης εκπροσωπώντας την ελληνική χημική βιομηχανία από το 1994 με γνώμονα την καινοτομία και στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.
