Την παράταση της μίσθωσης του δημόσιου λιγνιτωρυχείου Αχλάδας από την ομώνυμη εταιρεία για πέντε ακόμη χρόνια, μέχρι το 2028, αποφάσισε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας κατόπιν σχετικής αίτησης.
Στους λόγους που ελήφθησαν υπόψη αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι σύμφωνα με την τεχνικοοικονομική έκθεση:
-τα συνολικά εναπομείναντα αποθέματα του απολήψιμου λιγνίτη εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 23.000.000 τόνους,
-πραγματοποιήθηκε, κατά την τελευταία πενταετία, ύψος επενδύσεων 2.638.670 ευρώ,
-οι εργασίες διενεργούνται σύμφωνα με την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και ο βαθμός περιβαλλοντικής αποκατάστασης είναι ικανοποιητικός καθώς μεγάλο μέρος των χώρων εκμετάλλευσης και απόθεσης έχουν αποκατασταθεί πλήρως,
-είναι σε συμφωνία με τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας περί απαγόρευσης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα την 31.12.2028, γεγονός που δικαιολογεί τη μείωση της ελάχιστης ετήσιας παραγωγής.
Επιπλέον, τα συνολικά εναπομείναντα αποθέματα του απολήψιμου λιγνίτη επαρκούν για τη συνέχιση της λειτουργίας του λιγνιτωρυχείου, η οποία κρίνεται επιβεβλημένη για λόγους ενίσχυσης της οικονομίας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Τι προβλέπει η απόφαση
Ειδικότερα, η απόφαση του ΥΠΕΝ προβλέπει την παράταση – τροποποίηση της μίσθωσης του δημόσιου λιγνιτωρυχείου Αχλάδας (Αχλάδα Νο1 και Αχλάδα Νο2), μετά την καταληκτική ημερομηνία ισχύος του υπ’ αριθ. 5.397/28.12.2018 συμβολαίου για πέντε ακόμα έτη, ήτοι μέχρι την 31/12/2028.
Σημειώνεται ότι το μίσθιο λιγνιτωρυχείο που βρίσκεται στην Αχλάδα του Νομού Φλώρινας έχει συνολική έκταση 19.500 στρέμματα.
Στους όρους προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι η μισθώτρια εταιρεία Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας θα δύναται με μονομερή δήλωσή της να καταγγείλει πρόωρα και αζημίως τη μίσθωση με προειδοποίηση εννέα μηνών, «έχουσα σε κάθε περίπτωση την υποχρέωση να καταβάλει αναλογικώς όλα τα δεδουλευμένα και βεβαιωμένα μισθώματα μέχρι την ημερομηνία λήξης της προειδοποίησης και να εκπληρώσει τις μέχρι τότε συναφείς με τη μίσθωση υποχρεώσεις της».
Επίσης, με τη λύση της μίσθωσης, που επέρχεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αφού διαπιστωθεί, μεταξύ άλλων, και η τήρηση των υποχρεώσεων αποκατάστασης του περιβάλλοντος, σύμφωνα με τις σχετικές ΑΕΠΟ, η μισθώτρια υποχρεούται να παραδώσει το λιγνιτωρυχείο Αχλάδας (Νο1 και Νο2) μαζί με τις εγκαταστάσεις του και τις εδαφικές εκτάσεις που είτε απαλλοτριώθηκαν είτε αγοράστηκαν από την ίδια και δεν ολοκληρώθηκε η εξόρυξη λιγνίτη, στο Ελληνικό Δημόσιο. Σε αντίθετη περίπτωση υποχρεούται να καταβάλλει σε αυτό, ως ποινική ρήτρα, το ποσό των 1.000 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης και επιπλέον ως αποζημίωση το ελάχιστο υποχρεωτικό ετήσιο πάγιο μίσθωμα που αντιστοιχεί στο χρόνο της αυθαίρετης εκμετάλλευσης.
Στην απόφαση ορίζεται ότι η εταιρεία υποχρεούται να διατηρήσει την παραγωγή λιγνίτη σε τουλάχιστον 750.000 τόνους κατ’ έτος καθ’ όλη τη διάρκεια της παράτασης, εκτός εάν λόγοι ανωτέρας βίας, μπορούν να δικαιολογήσουν τη μη επίτευξη του ύψους της ελάχιστης ετήσιας παραγωγής. Ρητά μάλιστα συμφωνείται ότι η υποχρέωση για ελάχιστη ετήσια παραγωγή ίση προς 750.000 τόνους ισχύει αναδρομικά από την 01/01/2022.
Ακόμη, προβλέπεται ότι ως υποχρεωτικό ελάχιστο όριο ετήσιου πάγιου μισθώματος ορίζεται το ποσό που υπολογίζεται με ποσοστό 6% επί της κατά τόνο μέσης τιμής πώλησης 1.000.000 τόνων λιγνίτη για ποσότητες λιγνίτη που παράγεται και πωλείται επί δαπέδου του μεταλλείου. Η μέση τιμή υπολογίζεται βάσει του σταθμισμένου – με τις αντίστοιχες πωληθείσες ποσότητες – μέσου όρου των τιμών πώλησης του προηγούμενου έτους. Το ποσό αυτό οφείλεται και αν ακόμη δεν γίνει καμία παραγωγή και θα καταβάλλεται σε δύο εξαμηνιαίες δόσεις.
Τέλος, η παράβαση των όρων, και ιδιαίτερα σε περίπτωση μη επίτευξης της παραγωγής των 750.000 τόνων λιγνίτη, συνεπάγεται την επιβολή χρηματικής ποινής σε βάρος της εταιρείας, η οποία υπολογίζεται ανάλογα με το ποσοστό υστέρησης από την ελάχιστη ετήσια παραγωγή.
Το τέλος των «αναταράξεων»
Υπενθυμίζεται ότι τον Φεβρουάριο φέτος μπήκε τέλος στο πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί μεταξύ του ΥΠΕΝ και της εταιρείας «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας», λόγω συσσωρευμένων οφειλών.
Έτσι στις 24 Φεβρουαρίου με απόφαση του το ΥΠΕΝ προχώρησε σε ανάκληση προηγούμενης απόφασης, -τον Ιούλιο του 2022-, με την οποία δρομολογήθηκε η λύση της σύμβασης μίσθωσης μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της εταιρείας «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας», η έκπτωσή της από τα μισθωτικά της δικαιώματα, η κατάπτωση δύο εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης, ύψους 500.000 ευρώ εκάστη υπέρ του Δημοσίου, καθώς και η απόδοση του μισθίου στο Δημόσιο, λόγω μη καταβολής των οφειλόμενων μισθωμάτων.
Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών, ενώ η εταιρεία υπέβαλε στις 4 Οκτωβρίου 2022 διοικητική προσφυγή (αίτηση θεραπείας-αναστολής και ακύρωσης) κατά της υπουργικής απόφασης με την οποία ζητούσε την αναστολή εκτέλεσης της εφόσον καταβληθεί ποσό 659.867,21 ευρώ, προς αποπληρωμή ποσού που αντιστοιχεί στο αρχαιότερο των χρεών (μη περιλαμβανομένων προσαυξήσεων), και υπό τον όρο καταβολής εντός 60 ημερών από την κοινοποίηση της ανασταλτικής απόφασης, του υπολοίπου ποσού των οφειλόμενων (μισθωμάτων, προσαυξήσεων κλπ.).
Πράγματι, με βάση σχετικό παραστατικό της 8ης Νοεμβρίου 2022 προέκυψε ότι η εταιρεία κατέβαλε στις 4 Νοεμβρίου 2022 ποσό 659.867,21 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί σε αναλογικά μισθώματα έτους 2017 μη περιλαμβανομένων προσαυξήσεων, «γεγονός το οποίο καταδεικνύει την πρόθεση της μισθώτριας να αποπληρώσει την οφειλή της, σε συνδυασμό και με το γεγονός ότι στην αίτηση θεραπείας / αναστολής της, περιλαμβανόταν συγκεκριμένη πρόταση αποπληρωμής της συνολικής οφειλής της, εντός 60 ημερών από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης», όπως σημειωνόταν στην δεύτερη απόφαση του ΥΠΕΝ. Αυτή ελήφθη στις 16 Νοεμβρίου 2022 και αφορούσε την αναστολή εκτέλεσης της αρχικής απόφασης.
Με ιστορία 9 δεκαετιών
Η «Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας» ανήκει στην οικογένεια Ρόζα, με παρουσία στην περιοχή της Φλώρινας από το 1936, δηλαδή επί 87 χρόνια. Εκείνη την εποχή ο Κωνσταντίνος Ν. Ρόζας ξεκίνησε την εκμετάλλευση του πρώτου ιδιωτικού ορυχείου στην Αχλάδα της Φλώρινας. Η εταιρεία λειτουργούσε αρχικά εξυπηρετώντας τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας για θέρμανση με τη χρήση λιγνίτη, αργότερα όμως ξεκίνησε η προμήθεια προς τη ΔΕΗ με τη σύναψη διαδοχικών συμβάσεων.
Σταδιακά η διοίκηση πέρασε στα χέρια της δεύτερης γενιάς δηλαδή στα τρία παιδιά του Κωνσταντίνου Ρόζα, Νικόλαο, Χαράλαμπο και Θεμιστοκλή Ρόζα, ενώ πλέον στο Δ.Σ. συμμετέχουν ο Κωνσταντίνος Ρόζας του Θεμιστοκλή ως Πρόεδρος, η Βαρβάρα Ρόζα ως Διευθύνουσα Σύμβουλος και ο Χρήστος Παυλίδης ως αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος.
Κατά τη χρήση του 2022 ο κύκλος εργασιών της εταιρείας ανήλθε σε 9,83 εκατ. ευρώ, από 7,16 εκατ. ευρώ το 2021 (αύξηση 27,13%), ενώ τα τελικά, μετά φόρων, αποτελέσματα ήταν ζημίες 926.985 ευρώ έναντι ζημιών 4,36 εκατ. ευρώ της προηγούμενης χρήσης.
Σημειώνεται ότι η εταιρεία για τη λειτουργία αλλά και για τις επενδύσεις της δεν έχει προσφύγει σε δανεισμό, ενώ πέρυσι τον Απρίλιο προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου κατά 7,5 εκατ. ευρώ.
