του Μιχάλη Καλογιαννάκη*
Την τελευταία περίοδο μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών σε πολλές περιοχές έχουν ξεσπάσει σημαντικές αντιδράσεις, με τις μεγαλύτερες στην Κρήτη, αλλά όχι μόνο. Η απεικόνιση των χαρτών θύμισε σε πολλούς την απεικόνιση αποτελεσμάτων βουλευτικών εκλογών άλλων εποχών. Η Κρήτη έγινε ξανά πράσινη. Σχεδόν όλη η Ελλάδα έγινε. Καλώς ή κακώς αυτό οφείλεται στον υπερβολικό χαρακτηρισμό εκτάσεων ως δασικών και χορτολιβαδικών.
Σίγουρα αυτό που θεωρεί ο απλός πολίτης ως δάσος ή δασική έκταση δεν έχει καμία σχέση με το περιεχόμενο των δασικών χαρτών. Μπορεί τις Κυκλάδες να τις θεωρούμε ξερονήσια, παρόλα αυτά και αυτές πρασίνισαν. Σε μεγάλο μέρος αυτό οφείλεται και στο αυστηρό πλαίσιο που ισχύει για τις χορτολιβαδικές εκτάσεις, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη αναφορά στο Σύνταγμα.
Τα παραπάνω αναδεικνύουν την αναγκαιότητα της αλλαγής της ισχύουσας νομοθεσίας, και σίγουρα των σχετικών άρθρων του Συντάγματος. Δυστυχώς στην τελευταία αναθεώρησή του το πολιτικό σύστημα ήταν άτολμο και δεν κατάφερε να συνεννοηθεί για το αυτονόητο. Όμως, ακόμα και έτσι, μπορούν να γίνουν ακόμα αρκετά, ώστε να διορθωθεί η κατάσταση.
Σίγουρα οι πρόσφατες δηλώσεις του υφυπουργού κ. Αμυρά δεν βοηθούν στην κατεύθυνση αυτή.
Οι αναφορές « ο πολίτης … για να προβεί σε ένσταση και είναι πολύ εύκολο. Είναι σαν τους χάρτες της Google που απλά βρίσκεις το χωράφι στον χάρτη, το καρφιτσώνεις με το δάχτυλο και βάζεις τη σημείωση ότι δεν είναι δασικό.» σίγουρα δείχνει ότι δεν γνωρίζει, ενώ με την αναφορά «Δεν χρειάζεται να πάρει κανείς κανέναν τοπογράφο, κανένα μηχανικό, δεν χρειάζεται τίποτα τέτοιο.» απαξιώνει τους ειδικούς και δίνει λάθος εικόνα στον πολίτη.
Καλό είναι να μην γίνονται παιχνίδια με την περιουσία των πολιτών.
Αν ήταν τόσο εύκολη διαδικασία, χωρίς κόστος, γιατί έχει ξεσηκωθεί τόσος θόρυβος; Γιατί έχουν κολλήσει οι μεταβιβάσεις στις περιοχές που έχουν αναρτηθεί δασικοί χάρτες; Την απάντηση την δίνουν τα προβλήματα που αναδεικνύουν την αναγκαιότητα ενασχόλησης των ειδικών σε κάθε φάση του έργου.
Όσον αφορά την δήλωση «Οι δασικοί χάρτες δεν ασχολούνται με ιδιοκτησιακά ζητήματα. Οι χάρτες αυτοί θα δείξουν αν η ιδιοκτησία σου ή ένα μέρος της εμπίπτει στη δασική νομοθεσία. Δεν κινδυνεύει η περιουσία κανενός με τους χάρτες» είναι τουλάχιστον παραπλανητικές. Στις περιοχές όπως την Ήπειρο, την Θεσσαλία, την Στερεά Ελλάδα, την Βόρεια Ελλάδα, την Πελοπόννησο (εκτός της Μάνης) και γενικά στις περιοχές που κατακτήθηκαν με τα όπλα, το ελληνικό κράτος είναι διάδοχο του οθωμανικού κράτους, όπου τα δάση ήταν δημόσια και υπερτερεί το τεκμήριο ιδιοκτησίας του δημοσίου. Για τον λόγο αυτό, όταν σε αυτές τις περιοχές κυρωθεί ο δασικός χάρτης, οι εκτάσεις που κρίνονται δασικές, στο Κτηματολόγιο προκρίνεται ως ιδιοκτήτης το Ελληνικό Δημόσιο και οι μέχρι τότε ιδιοκτήτες, χάνουν την ιδιοκτησία τους. Για τις υπόλοιπες περιοχές πρέπει να υπάρξει ξεκάθαρη αντιμετώπιση.
Εκτός όμως από τις παραπάνω παραπλανητικές δηλώσεις, την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών δεν βοηθάει και η υπερβολική σπουδή κάποιων μελετητών και των εκάστοτε δασικών υπηρεσιών, να χαρακτηρίζουν ως δασική ή χορτολιβαδική όποια έκταση, έστω και ελάχιστα, είναι αμφισβητούμενη, ζητώντας από τον πολίτη να χρεωθεί και να βγάλει τα κάστανα από την φωτιά. Αν βέβαια το συνειδητοποιήσει, και δεν μείνει με την εντύπωση ότι το χωράφι του δεν υπήρξε ποτέ δασικό.
Δυστυχώς δεν βοηθάει και η υπερβολική αυστηρότητα του ΣτΕ στο ζήτημα αυτό, το οποίο δεν αποδέχεται σχεδόν κάθε λύση που προτείνεται, χωρίς να κατανοεί τα προβλήματα που προκύπτουν και την ανισότητα μεταξύ των πολιτών που δημιουργείται. Δυστυχώς σε άλλα θέματα δεν επέδειξε την ίδια αυστηρότητα.
Για τον λόγο αυτό, δεν αναμένεται να αλλάξει η στάση του στην εκδίκαση της προσφυγής κατά του νόμου, όπου καλούσε τις δασικές υπηρεσίες να αναμορφώσουν τους δασικούς χάρτες προσθέτοντας τις διοικητικές πράξεις που έχουν εκδοθεί και αποχαρακτηρίζουν δασικές εκτάσεις. Η απόφαση αυτή θα κολλήσει για άλλη μία φορά την ολοκλήρωση των δασικών χαρτών.
Αλήθεια, χωρίς δασικούς χάρτες θα προστατευτούν καλύτερα τα δάση; Είναι προτιμότερο το σύστημα έκδοσης μεμονωμένων πράξεων χαρακτηρισμού από τις δασικές υπηρεσίες που ευνοεί την ύπαρξη διαφθοράς και καθυστερήσεων;
Ο μόνος δρόμος είναι η άμεση ολοκλήρωση των δασικών χαρτών με σημαντικές αλλαγές στο ισχύον νομικό πλαίσιο, ώστε να υπάρξει μέριμνα για τις εκχερσωμένες εκτάσεις πριν το 1975 και τους δασωμένους αγρούς, να ξεκαθαρίσει η ισχύς του τεκμηρίου του δημοσίου, να αλλάξει το αυστηρό πλαίσιο για τις χορτολιβαδικές εκτάσεις και να υπάρξει μέριμνα για την αυστηρή προστασία των προστατευόμενων περιοχών.
Στην ουσία, να δημιουργηθεί αξιόπιστο πλαίσιο προστασίας του περιβάλλοντος, της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας και όχι να συντηρηθεί το πλαίσιο προστασίας της διαφθοράς και της αυθαιρεσίας.
*Μιχάλης Καλογιαννάκης
Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Αγρονόμων, Τοπογράφων, Μηχανικών
