Μπορεί να θεωρούνται πιο ενημερωμένες, σε άμεση «δικτύωση» με την πληροφορία και γενικά τον υπόλοιπο κόσμο, όμως οι νεότερες γενιές είναι περισσότερο καχύποπτες απέναντι στην κλιματική αλλαγή από ό,τι οι γονείς τους. Το ενδιαφέρον αυτό στοιχείο αποκαλύπτει έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης. Η ίδια έρευνα δείχνει ότι η κοινωνία ανησυχεί μεν για την κλιματική αλλαγή, σε μεγάλο ποσοστό όμως δεν τη συνδέει ακόμα με τις μεγάλες φυσικές καταστροφές. Η έρευνα της κοινής γνώμης για την κλιματική αλλαγή πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 1.000 ατόμων από τη Metron Analysis, αμέσως μετά την καταστροφική κακοκαιρία «Daniel» και παρουσιάστηκε προ ημερών σε συνέδριο. Ποια είναι τα βασικά της σημεία;
• Κατ’ αρχάς, μετά τις εκτεταμένες φυσικές καταστροφές του καλοκαιριού παρατηρείται σημαντική επιδείνωση του κλίματος απαισιοδοξίας στη χώρα. Το 57% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι η χώρα κινείται στη λάθος κατεύθυνση. Το αίσθημα απαισιοδοξίας είναι εντονότερο στις νεότερες γενιές, καθώς το ποσοστό αυξάνεται σε 71% στην Generation Z (17-26 ετών) και 67% στους Millennials (27-42 ετών).
• Ως προς τα σημαντικότερα προβλήματα στην Ελλάδα, στις αυθόρμητες απαντήσεις (δηλαδή όχι «προδιαμορφωμένες» από την έρευνα) την πρώτη θέση καταλαμβάνει η ακρίβεια (30%) και ακολουθεί η οικονομία (21%), ζητήματα που «παραδοσιακά» απασχολούν την κοινή γνώμη, στην τρίτη θέση όμως βρίσκεται η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος (9%).
• Στην ίδια ερώτηση, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή βρίσκεται στην πρώτη θέση με 29%. Ενδιαφέρον όμως είναι το γεγονός ότι διαχωρίζεται από τους ερωτώμενους από την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, που ήταν η δεύτερη δημοφιλέστερη απάντηση με 21%.
• Oσον αφορά την αντίληψη περί κλιματικής αλλαγής, πάνω από 8 στους 10 (84%) πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή πράγματι συμβαίνει. Από δημογραφικής απόψεως, αξίζει να σημειωθεί ότι το ποσοστό 15% όσων δεν αποδέχονται την ύπαρξη κλιματικής αλλαγής αυξάνεται σχετικά στις νεότερες γενιές (Gen Z 19%, Millennials 17%), σε ανθρώπους βασικής ή μέσης εκπαίδευσης (20%) και σε εκείνους που αυτοπροσδιορίζονται πολιτικά ως «δεξιοί» (28%), ένδειξη ότι η σχετική καχυποψία μπορεί να έχει πολλές διαστάσεις.
«Υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα σημεία σε αυτή την έρευνα», εκτιμά ο Νίκος Πέτρου, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης. «Συχνά θεωρούμε ότι ο κόσμος είναι πλέον αρκετά ενημερωμένος για την κλιματική αλλαγή, παρουσιάζει όμως μεγάλο ενδιαφέρον ότι στις απαντήσεις που δόθηκαν στην έρευνα τη διαχωρίζει από την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, σαν να μην αντιλαμβάνεται τη σύνδεση. Αυτό είναι ένα ευρύτερο ζήτημα, καθώς μια σημαντική μερίδα της κοινωνίας αντιλαμβάνεται την άνοδο της θερμοκρασίας ως κύρια ένδειξη της κλιματικής αλλαγής, αλλά όχι λ.χ. τις πυρκαγιές ή την απώλεια βιοποικιλότητας».
Διαφορετική αξιολόγηση
Ενα δεύτερο σημείο είναι η διαφορετική αξιολόγηση των προβλημάτων σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο. «Είναι λογικό η κοινωνία να θεωρεί την ακρίβεια σημαντικότερο πρόβλημα, ωστόσο δείχνει να θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο θέμα. Σε δεύτερη ανάγνωση αυτό δείχνει μια παραίτηση, ότι την κλιματική αλλαγή πρέπει να την αντιμετωπίσει ο Μπάιντεν και ο Πούτιν, ότι εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι σε εθνικό και ατομικό επίπεδο», παρατηρεί ο κ. Πέτρου.
Ανησυχητική θεωρεί ο κ. Πέτρου την αύξηση των «αρνητών» της κλιματικής αλλαγής στις νεαρές ηλικίες. «Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν κινήματα νέων για την κλιματική αλλαγή. Στη χώρα μας οι νεότερες γενιές είναι καχύποπτες, ένα αυξανόμενο ποσοστό τους θεωρεί ότι η κλιματική αλλαγή δεν είναι ανθρωπογενής. Για εμένα το γεγονός αυτό είναι δύσκολα ερμηνεύσιμο και σε κάθε περίπτωση δεν συμβαδίζει με τη διεθνή πραγματικότητα».
Πάντως, ως προς το έλλειμμα εκπαίδευσης για την κλιματική αλλαγή, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα δεν έχει υπογράψει τη «Σύμπραξη για την Πράσινη Εκπαίδευση», μια πρωτοβουλία του ΟΗΕ που υλοποιεί η UNESCO (στη σύμπραξη συμμετέχει η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης). Η σύμπραξη αυτή έχει τρεις πυλώνες, τον μετασχηματισμό των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και των τοπικών κοινωνιών για την κλιματική αλλαγή και την αναβάθμιση των σχολικών εγκαταστάσεων. «Η Ελλάδα δεν έχει ενδιαφερθεί να συμμετάσχει», παρατηρεί ο κ. Πέτρου.
Οι αριθμοί
84% των πολιτών πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή πράγματι συμβαίνει.
19% των Gen Z και 17% των Millennials δεν αποδέχονται την κλιματική αλλαγή, ποσοστά αυξημένα σε σύγκριση με το 15% στον γενικό πληθυσμό.
29% σε παγκόσμιο επίπεδο θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή βρίσκεται στην πρώτη θέση των προβλημάτων.
57% των ερωτηθέντων –μετά τις καλοκαιρινές καταστροφές– θεωρούν ότι η χώρα κινείται στη λάθος κατεύθυνση.
71% των ατόμων 7 έως 26 ετών και 67% των 27 έως 42 ετών δηλώνουν απαισιόδοξοι.
Γιώργος Λιάλιος
