Καμπανάκι για τις δημοσιονομικές και τις ευρύτερες οικονομικές συνέπειες των φυσικών καταστροφών χτυπάει με την έκθεσή του για το β΄ τρίμηνο 2023 το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, υποστηρίζοντας ότι ο σχετικός ρόλος του κράτους πρέπει να ενισχυθεί, αλλά και ότι «υπάρχουν πολλά περιθώρια βελτίωσης της αποτελεσματικότητάς του». Στην έκθεση εκφράζεται εμμέσως επιφύλαξη για τη μετάθεση σημαντικού μέρους της ευθύνης στις ασφαλιστικές εταιρείες. Σημειώνεται ότι η προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών είναι θεμελιώδης υποχρέωση του κράτους και ότι είναι αμφίβολο κατά πόσον ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, παρά τον θετικό τους ρόλο στην κάλυψη κινδύνων, θα μπορούσαν να καλύψουν στο σύνολό τους καταστροφές τέτοιας κλίμακας.
Η πρόταση του Γραφείου, προκειμένου να μην υπονομευθεί η δημοσιονομική σταθερότητα, είναι να διεκδικηθεί η μέγιστη δυνατή χρηματοδότηση από την Ε.Ε. και να απλωθεί χρονικά η κατανομή των αποζημιώσεων, διαφορετικά να αναζητηθούν πρόσθετες πηγές εσόδων τακτικές ή έκτακτες, ώστε να καλυφθεί το σχετικό κόστος χωρίς απόκλιση από τον δημοσιονομικό στόχο και επιβάρυνση του δημοσίου χρέους. Επιπλέον, το Γραφείο υποστηρίζει ότι στο πλαίσιο των νέων ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων πρέπει να προβλεφθεί ειδική μεταχείριση για τις δημόσιες επενδύσεις και συνολικά τις δαπάνες για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και του κόστους μετάβασης εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Ειδικά μάλιστα για τη Μεσόγειο, που βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης, απαιτούνται πρόσθετοι ευρωπαϊκοί πόροι.
«Οι οικονομικές εξελίξεις χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις καταστροφικές επιπτώσεις των καλοκαιρινών πυρκαγιών και των ακραίων βροχοπτώσεων στη Θεσσαλία, που ανέδειξαν αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού να αντεπεξέλθει σε σοβαρές προκλήσεις», σχολιάζεται στην έκθεση. Τονίζεται εξάλλου ότι πέρα από τις αποζημιώσεις και τα μέτρα στήριξης, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το ευρύτερο κόστος σε όρους καταστροφής παραγωγικών συντελεστών, το οποίο σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο εγκατάλειψης ορισμένων περιοχών θα προκαλέσει μακροχρόνιες απώλειες παραγωγικής δυνατότητας.
Το Γραφείο στην έκθεσή του υπολόγισε ότι το 7μηνο Ιανουαρίου – Ιουλίου, το πρωτογενές αποτέλεσμα σε επίπεδο γενικής κυβέρνησης ήταν πλεόνασμα 2,476 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1,150 δισ. ευρώ την ίδια περίοδο του 2022, δηλαδή το πλεόνασμα ήταν 1,326 δισ. ευρώ υψηλότερο από το 2022, περίπου 0,7% του ΑΕΠ. Η διαφορά είναι λιγότερο εντυπωσιακή σε σύγκριση με αυτήν σε επίπεδο κρατικού προϋπολογισμού (υπέρβαση 4,719 δισ. ευρώ). «Πρέπει να γίνει ό,τι χρειάζεται για να μη χάσουμε τον στόχο», σχολίασε κατά την παρουσίαση της έκθεσης ο συντονιστής του Γραφείου Φραγκίσκος Κουτεντάκης.
Η έκθεση χαρακτηρίζει «ιδιαίτερα θετική» την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τον οίκο αξιολόγησης DBRS, σημειώνοντας ότι αποτελεί αναγνώριση της ανθεκτικότητας και των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας.
Στο ειδικό κεφάλαιο για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό επισημαίνεται ότι ενώ ο σχετικός δείκτης υποχώρησε το 2022 στο 26,3% έναντι 28,3% το 2021, το σχετικό ποσοστό παραμένει σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης 21,9% το 2021.
Ειρήνη Χρυσολωρά
