Ένα ευρύ σχέδιο για τη χρηματοδότηση του τεράστιου λογαριασμού των φυσικών καταστροφών, τόσο από τις μεγάλες πυρκαγιές όσο και τις καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία, με κινητοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων επεξεργάζονται στο οικονομικό επιτελείο.
Ο σχεδιασμός του πακέτου στήριξης έχει διττή κατεύθυνση ώστε να υπάρξει άμεση ενίσχυση των πληγέντων μέσω της καταβολής αποζημιώσεων αλλά και πιο μακροπρόθεσμο χαρακτήρα, με εξεύρεση χρηματοδότησης για τα έργα υποδομών, αποκατάστασης και τις αγροτικές καλλιέργειες. Άλλωστε οι οικονομικές επιπτώσεις των καταστροφών δεν θα επιβαρύνουν μόνο τον τρέχοντα λογαριασμό αλλά θα μεταφερθούν και στα επόμενα έτη.
Εκ των πραγμάτων επηρεάζεται και η κατάρτιση του νέου προϋπολογισμού του 2024, τη στιγμή μάλιστα που θα ισχύσουν από τους χρόνου οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες, που περιορίζουν τις κινήσεις για δαπάνες του οικονομικού επιτελείου.
Σημειώνεται ότι μόνο για την αποκατάσταση των ζημιών που προκάλεσαν πυρκαγιές και πλημμύρες από το 2020 μέχρι και το 2022 το Δημόσιο κατέβαλε συνολικά 2,3 δισ. ευρώ, με ένα πολύ μεγάλο μέρος να καλύπτει την αποκατάσταση υποδομών.
Προς αναζήτηση κοινοτικών κονδυλίων
H κυβέρνηση θα επιχειρήσει να εξαντλήσει κάθε πιθανή βοήθεια που μπορεί να εξασφαλισθεί από την Ε.Ε. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρεθεί στο Στρασβούργο, επικεφαλής κλιμακίου υπουργών ώστε να διεκδικήσει και προσωπικά του μέγιστους δυνατούς κοινοτικούς πόρους για το μεγάλο έργο της αποκατάστασης. «Την Τρίτη θα βρεθώ στο Στρασβούργο για να συναντήσω την κ. Λάιεν και θα ζητήσω να σταθεί η Ευρώπη στο πλευρό της πατρίδας μας. Η καταστροφή απαιτεί από την Ευρώπη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων», τόνισε χθες ο ίδιος από τη Λάρισα.
Ωστόσο τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα, αφού θα χρειαστεί να κατευθυνθούν ευρωπαϊκά κονδύλια και σε άλλες χώρες που επλήγησαν πρόσφατα από φυσικές καταστροφές όπως η Σλοβενία, η Ισπανία και η Ιταλία. Είναι ενδεικτικό ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποδεσμεύσει 400 εκατ. ευρώ (100 εκατ. φέτος και 300 εκατ. του χρόνου) σε οικονομική βοήθεια για τη Σλοβενία, η οποία επλήγη από πρωτόγνωρες, καταστροφικές πλημμύρες.
Ταυτόχρονα η χώρα ζήτησε βοήθεια από το ταμείο της Ε.Ε. «NextGen EU», το οποίο διαθέτει 2,7 δισ. ευρώ για τη Σλοβενία, ενώ 3,3 δισ. ευρώ από άλλα κονδύλια της Ε.Ε. που έχουν ήδη διατεθεί στη Σλοβενία μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν για άμεση στήριξη μετά τις πλημμύρες. Η ανοικοδόμηση από τις πλημμύρες του Αυγούστου θα κοστίσει στη Σλοβενία 7 δισεκατομμύρια ευρω.
Τι προβλέπει το σχέδιο
Οι πηγές χρηματοδότησης που θα αξιοποιηθούν είναι:
- Το αποθεματικό ύψους 1 δις ευρώ που υπάρχει στον κρατικό προϋπολογισμό για φυσικές καταστροφές.
- 300 εκατομμύρια ευρώ ως κρατική αρωγή, που είναι εγγεγραμμένα στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
- Κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό για αποζημιώσεις που θα καταβάλλει ο Ελληνικός Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ) καθώς αυτή τη στιγμή ο προϋπολογισμός του Οργανισμού έχει σχεδόν εξαντληθεί. Στόχος είναι έως τα μέσα Οκτωβρίου να έχει συνταχθεί το ψηφιακό αρχείο των παραγωγών που έχουν υποστεί ζημιές, ώστε να ξεκινήσει η καταβολή προκαταβολών το συντομότερο δυνατόν, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις θα ληφθούν υπ’ όψιν από τις καταγραφές των εκτιμητών αλλά και τις δορυφορικές λήψεις με την βασικότερη προϋπόθεση να είναι, το κατά πόσο γρήγορα θα έχουν φύγει τα ύδατα.
- Κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού ώστε να καλυφθούν όλες αυτές οι έκτακτες δαπάνες, όπως άλλωστε έγινε για την κάλυψη των αναγκών υλοποίησης των μέτρων στήριξης των αδύναμων εισοδηματικά κοινωνικών ομάδων και των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών. Ο δεύτερος συμπληρωματικός προϋπολογισμός, που κατατέθηκε στη Βουλή στις αρχές Ιουλίου, με επιπρόσθετες δαπάνες περίπου 700 εκατ. ευρώ αφορούσε τη διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών του Οκτωβρίου, (καθώς το αρχικό κονδύλι χρησιμοποιήθηκε για τη διεξαγωγή των δύο βουλευτικών εκλογών στο α’ εξάμηνο της χρονιάς), την κάλυψη δαπανών Υγείας και αυξημένων ενεργειακών αναγκών κρατικών φορέων το 2023 (200 εκατ. ευρώ) και τις δράσεις για market pass, youth pass κ.ά. (355 εκατ. ευρώ).
- Αποδέσμευση πόρων από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ταμείο Αλληλεγγύης είναι το κύριο μέσο της Ε.Ε. για τη στήριξη της ανάκαμψης από φυσικές καταστροφές καθώς επιτρέπει στην Ε.Ε. να παρέχει αποτελεσματική στήριξη σε κράτος μέλος για να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις μιας μείζονος φυσικής καταστροφής, όπως πλημμύρα, δασική πυρκαγιά, σεισμό, καταιγίδα ή ξηρασία.
- Ενταξη έργων υποδομών κυρίως στο ΕΣΠΑ – στο πλαίσιο του οποίου είναι πιο ευέλικτες οι διαδικασίες – και δευτερευόντως στο Ταμείο Ανάκαμψης.
- Υποβολή αιτήματος για δάνειο με ευνοϊκούς όρους από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για έργα υποδομής.
Όλες αυτές οι δαπάνες «μετράνε» στον υπολογισμό του ελλείμματος και δεν εξαιρούνται, γεγονός που καθιστά επιτακτική την ανάγκη στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας να εξαιρεθούν από τον σχετικό υπολογισμό οι δαπάνες για την αντιμετώπιση των συνεπειών από φυσικές καταστροφές.
Σίσσυ Σταυροπιερράκου
