Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο το 9% περίπου του πλαστικού ανακυκλώνεται κυρίως λόγω έλλειψης υποδομών και τεχνολογιών ανακύκλωσης. Σε πολλές χώρες δεν είναι οικονομικά εφικτό να συλλέγονται, να καθαρίζονται και να ταξινομούνται πλαστικά απορρίμματα με αποτέλεσμα οι βιομηχανίες να χρησιμοποιούν νέο πλαστικό το οποίο είναι φθηνότερο σε σχέση με το ανακυκλωμένων.
Όμως, η ανθρωπότητα έχει μέχρι στιγμής παράξει πάνω από 9,5 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους πλαστικού. Και αυτό το πλαστικό έχει «κάτσει» στις ακτές, στους ωκεανούς και στη στεριά εδώ και δεκάδες χρόνια.
Κάποιοι παράγοντες της παγκόσμιας αγοράς θεωρούν ότι οι πιστώσεις πλαστικών κατά το πρότυπο των πιστώσεων άνθρακα θα μπορούσαν να συντελέσουν στην αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένου πλαστικού από τους μεγάλους παραγωγούς και καταναλωτές πλαστικού. Πρόκειται για τη συλλογή, επεξεργασία και επανάχρηση μέσω άτυπων και τυπικών συνεργασιών ή μόνο επίσημων συνεργασιών μεταξύ των οργανισμών που έχουν αναλάβει να διαχειριστούν το εγχείρημα, των τοπικών κοινωνικών και των πολυεθνικών επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν πλαστικό.
Παρόλο που το ανακυκλωμένο πλαστικό εξακολουθεί να κοστίζει γενικά περισσότερο, οι συνεργάτες της Plastic Bank, όπως ο κατασκευαστής ειδών καθαρισμού SC Johnson και η γερμανική πολυεθνική εταιρεία καταναλωτικών αγαθών Henkel, είναι πρόθυμοι να πληρώσουν ένα ασφάλιστρο για τα πράσινα διαπιστευτήρια.
Οι συνεργαζόμενες εταιρείες της Plastic Bank για παράδειγμα βοηθούν στη χρηματοδότηση προσπαθειών άτυπης συλλογής απορριμμάτων σε μία ή περισσότερες από τις χώρες όπου δραστηριοποιείται. Οι τοπικοί άτυποι συνεργάτες συλλέγουν πλαστικό στην περιοχή τους έναντι κάποιου είδους αμοιβής (συνήθως πληρώνονται για την αγοραία αξία του υλικού συν ένα ασφάλιστρο), η οποία ωστόσο αποτελεί σημαντικό βοήθημα για κατοίκους σε αναπτυσσόμενες χώρες.
Αυτοί οι άτυποι εργαζόμενοι στα απορρίμματα συχνά καθαρίζουν και ταξινομούν το υλικό τους προτού το αφήσουν στα κέντρα συλλογής της Plastic Bank, όπου ζυγίζεται και αποστέλλεται σε τοπικούς μεταποιητές. Εκεί, ταξινομείται περαιτέρω και τεμαχίζεται. Οι τοπικοί μεταποιητές μπορεί να μετατρέψουν τα υλικά σε πέλλετ ή να τα στείλουν στο εξωτερικό για να μετατραπούν σε πέλλετ. Στη συνέχεια, ορισμένοι από τους συνεργάτες της Plastic Bank αγοράζουν το ανακυκλωμένο υλικό με premium για χρήση στα νέα τους προϊόντα.
Ο David Katz, εμπνευστής της ιδέας έχει αναφέρει σχετικά ότι βρήκε έναν τρόπο να κάνει την οικονομία να λειτουργήσει στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου δραστηριοποιείται η Plastic Bank, συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας, της Αιγύπτου, της Ινδονησίας και των Φιλιππίνων.
Προτεραιότητα στην ενίσχυση της ανακύκλωσης
Η αντιστάθμιση πλαστικού, σύμφωνα με ορισμένους παράγοντες της αγοράς, λειτουργεί κυρίως ενισχυτικά στην ανακύκλωση και όχι αποτρεπτικά στη χρήση πλαστικού με κίνδυνο να δίνει τελικά κίνητρα αντί για αντικίνητρα στη χρήση του από τις μεγάλες επιχειρήσεις.
Στην περίπτωση της Plastic Bank μόνο το 20% περίπου των συνεργατών της αγοράζει στην πραγματικότητα ανακυκλωμένο πλαστικό για χρήση σε νέα προϊόντα. Το υπόλοιπο 80% αγοράζει πιστώσεις για πλαστικά, που προορίζονται να συμβάλουν στην αντιστάθμιση της νέας παραγωγής πλαστικών, χρηματοδοτώντας προσπάθειες ανακύκλωσης στις χώρες όπου δραστηριοποιείται η Plastic Bank.
O Alix Grabowski, διευθυντής πλαστικών και επιστήμης υλικών στο Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής, υπογραμμίζει ότι είναι πολύ προτιμότερο να χρησιμοποιείται ανακυκλωμένο πλαστικό παρά να πληρώνονται για αντισταθμίσεις.
Ολόκληρη η έννοια των πλαστικών πιστώσεων γεννιέται από την αγορά εθελοντικών πιστώσεων άνθρακα και αντισταθμίσεων, η αποτελεσματικότητα της οποίας τίθεται υπό αμφισβήτηση. Η Verra, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που διαχειρίζεται ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα προγράμματα πιστώσεων άνθρακα, εργάζεται τώρα για την ανάπτυξη προτύπων για την αγορά πλαστικών πιστώσεων. Ωστόσο, μόλις πριν από λίγους μήνες, μια έρευνα του Guardian διαπίστωσε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πιστοποιημένων αντισταθμίσεων άνθρακα στο τροπικό δάσος της Verra είναι άχρηστες, ευρήματα που η Verra περιέγραψε ως «προφανώς αναξιόπιστα».
Ωστόσο, οι αγορές πλαστικών πιστώσεων και πιστώσεων άνθρακα έχουν κάποιες βασικές διαφορές, δήλωσε η Svanika Balasubramanian, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της rePurpose Global, μιας εταιρείας που πουλά πλαστικές πιστώσεις σε εταιρείες που θέλουν να μετρήσουν και να μειώσουν το πλαστικό τους αποτύπωμα.
«Δεν σκεφτόμαστε την αποφυγή, σκεφτόμαστε την πραγματική ανάκαμψη, σωστά; Επομένως, δεν υπολογίζουμε τι αποφεύχθηκε από τους ωκεανούς. Κατά μία έννοια, στην πραγματικότητα υπολογίζουμε τι ανακτήσαμε. Και έτσι τα μαθηματικά γίνονται πολύ πιο εύκολα».
Σημειώνεται ότι τα κέρδη της Plastic Bank αναμένεται να ανέλθουν σε 60 εκατομμυρίων δολαρίων φέτος.
Πένη Χαλάτση
