Η προσωρινή συμφωνία στην οποία προχώρησαν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για τη μεταρρύθμιση και την ενίσχυση της οδηγίας της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων αλλάζει τα δεδομένα του κλάδου των κατασκευών και της ενέργειας.
Η συμφωνία καθορίζει έναν στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ 11,7% για το 2030 από το 9% της αρχικής πρότασης της Επιτροπής «Fit for 55». Η ετήσια υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας σχεδόν διπλασιάζεται, με τις χώρες της ΕΕ να απαιτείται να επιτυγχάνουν νέα εξοικονόμηση ετησίως 1,49% της τελικής κατανάλωσης ενέργειας από το 2024 έως το 2030 (σε σχέση με το τρέχον επίπεδο του 0,8% )ενώ στόχος είναι να φτάσει το 1,9% μέχρι το τέλος του 2030. Αυτό σημαίνει ότι κατασκευαστικές και ενεργειακές εταιρείες πρέπει να πιάσουν δουλειά ενώ οι κυβερνήσεις και οι Ευρωπαίοι πολίτες θα πρέπει να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη. Ωστόσο, η οδηγία αυτή δεν αφορά μόνο στα οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη από την εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια. «Χτυπάει» και έναν ύπουλο εχθρό της δημόσιας υγείας, εκείνον των «άρρωστων κτιρίων».
Τα χρονοδιαγράμματα για την απαναθρακοποίηση στον κτιριακό τομέα
Ο κτιριακός τομέας αντιπροσωπεύει το 40% της παγκόσμιας χρήσης ενέργειας και η εικόνα που παρουσιάζει σήμερα ο όγκος των κατασκευαστικών έργων παγκοσμίως δείχνει ότι η ζήτηση σε αυτόν τον τομέα δεν εμφανίζει σημάδια επιβράδυνσης. Δεδομένου ότι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα κτίρια είναι υπεύθυνος για το 27% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα και ότι η παγκόσμια επιφάνεια του κτιριακού τομέα αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2060, η ανάγκη αύξησης της ενεργειακής απόδοσης είναι άμεση.
Η έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) για τον οδικό χάρτη μέχρι το 2050 αναδεικνύει το χρονοδιάγραμμα για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές που είναι συμβατές με τη Συμφωνία του Παρισιού στον τομέα των κτιρίων. Συγκεκριμένα, ορίζει ότι έως το 2030, όλα τα νέα κτίρια θα πρέπει να έχουν τις υποδομές για μηδενικές εκπομπές άνθρακα και να διευκολυνθεί η καθολική πρόσβαση σε ενέργεια. Ομοίως, μέχρι το 2035 οι περισσότερες συσκευές και συστήματα ψύξης που πωλούνται θα πρέπει να είναι τα καλύτερα στην κατηγορία τους για να διασφαλιστεί ότι δεν θα χρησιμοποιείται πλέον εξοπλισμός που καταναλώνει ενέργεια. Το 2040 θεωρείται η προθεσμία για την εκ των υστέρων μετασκευή του 50% των υφιστάμενων κτιρίων σε επίπεδα που θα επιτρέπουν τις μηδενικές εκπομπές άνθρακα ενώ μέχρι το 2050 περισσότερο από το 85% κτιριακού αποθέματος θα πρέπει να έχει τεθεί σε τροχιά μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Οι στόχοι αυτοί σαφώς σημαίνουν αύξηση των αντίστοιχων εργασιών ανακαίνισης και κατασκευής και ίσως και «χρυσές» δουλειές για τις άμεσα και έμμεσα εμπλεκόμενες επιχειρήσεις.
Το σύνδρομο του «άρρωστου κτιρίου» και το οικονομικό όφελος της εξυγίανσης
Τα υγιή κτίρια αποτελούν πλέον τάση, με τη ζήτηση να κατευθύνεται κυρίως από τους ενοικιαστές. Τον Οκτώβριο του 2022, ο Λευκός Οίκος πραγματοποίησε την πρώτη του σύνοδο κορυφής για την ποιότητα του αέρα σε εσωτερικούς χώρους ενώ τα διεθνή φόρα έχουν αρχίσει να αναδεικνύουν το θέμα πιο συσητματικά.
Η ποσότητα του φωτός ή η ποιότητα του αέρα και η θερμοκρασία μέσα σε ένα κτίριο μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο που κοιμόμαστε ή εργαζόμαστε, κάτι το οποίο, σε συνδυασμό με το ανοσοποιητικό σύστημα του καθενός, τα αιωρούμενα σωματίδια και τους κάθε είδους ιούς συνθέτουν ένα επικίνδυνο πλέγμα κινδύνων. Σήμερα, ένας στους τρεις Ευρωπαίους εκτίθεται στον κίνδυνο ενός κακού εσωτερικού κλίματος στο σπίτι του. Και σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, ο επιπολασμός του «συνδρόμου του άρρωστού κτιρίου» εκτιμάται ότι ανέρχεται περίπου στο 57% στα γραφεία και έως και 41% στα διοικητικά κτίρια των πανεπιστημίων.
Το σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου θεωρείται ότι είναι μια από τις κύριες αιτίες απουσίας από την εργασία και χαμηλής απόδοσης. Παράγοντες όπως η χαμηλή ποιότητα του αέρα αποδεδειγμένα μειώνουν τις γνωστικές λειτουργίες κατά 50%. Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη COGfx, ο διπλασιασμός του ρυθμού αερισμού θα κόστιζε μόλις 14 έως 40 δολάρια ετησίως ανά άτομο. Η βελτιωμένη ποιότητα του αέρα θα είχε ως αποτέλεσμα αυξημένη παραγωγικότητα η οποία θα μπορούσε να αποτιμηθεί σε 6.500 δολάρια ανά άτομο.
Πένη Χαλάτση
