Αγορά, φορείς και κυβέρνηση ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων κάνοντας ένα ακόμη βήμα για την υλοποίηση των στόχων της κυκλικής οικονομίας. Πέρυσι, εγκρίθηκε το πρόγραμμα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων 2021-2030 σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται μείωση κατά 30% των κατά κεφαλήν αποβλήτων τροφίμων μέχρι το 2030 σε σχέση με το 2018. Ο έλεγχος παραγωγής αποβλήτων τροφίμων συνδέεται και με τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και αποτελεί έναν μόνο άξονα ενός ευρύτερο σχεδίου μείωσης των αποβλήτων στο οποίο εμπεριέχονται στόχοι για τη μείωση των πλαστικών, την ανακύκλωση και την επανάχρηση.
Κινητοποίηση στην ελληνική αγορά και στο ΥΠΕΝ
Ιδιωτικοί και δημόσιοι φορείς υλοποιούν ήδη δράσεις μέσω του LIFE-IP CEI-Greece – «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα», ένα πρόγραμμα το οποίο στηρίζει τις προσπάθειες για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων.
Αλλά και πολύ πρόσφατα, η συνεδρίαση της Συμμαχίας για τη Μείωση της Σπατάλης Τροφίμων (πρωτοβουλία της οργάνωσης «Μπορούμε»), η οποία τελεί υπό την αιγίδα του ΥΠΕΝ έστειλε ένα αισιόδοξο μήνυμα ότι τουλάχιστον η αρχή έχει γίνει.
Στη συλλογική αυτή προσπάθεια ενώνουν τις δυνάμεις τους δημόσιες αρχές, επαγγελματικοί και επιστημονικοί φορείς, επιχειρήσεις τροφίμων και εστίασης από όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας, οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, φορείς της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας.
Η δράση εντάσσεται στη στρατηγική του υπουργείου για μείωση των αστικών αποβλήτων μέσω της πρόληψης, κάτι που τόνισε και ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος, ο οποίος δήλωσε «τα απόβλητα τροφίμων αποτελούν περίπου το 40% των αστικών αποβλήτων, επομένως η πρόληψη που θα οδηγήσει στη μείωσή τους, είναι εξόχως σημαντική. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στέκεται αρωγός και στηρίζει ενεργά την πρωτοβουλία αυτή».
Τι δείχνουν οι αριθμοί – Που βρίσκεται η Ελλάδα
Σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμάται ότι περίπου το 30% των τροφίμων που προορίζονται για κατανάλωση χάνεται, κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων. Αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί σε περίπου 1,3 δισεκατομμύρια τόνους τροφίμων και ευθύνεται για εκπομπές αερίων θερμοκηπίου περίπου 3,3 δισεκατομμυρίων ισοδύναμων τόνων CO2.
Και φυσικά, όταν χάνεται ή σπαταλάται τροφή, όλοι οι πόροι που χρειάστηκαν για την παραγωγή σπαταλώνται επίσης. Η απώλεια και η σπατάλη τροφίμων έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται γη που αντιστοιχεί σε 1,4 δισεκατομμύρια εκτάρια γης μόνο και μόνο για την παραγωγή τροφής που δεν καταναλώνεται. Πρόκειται για μια έκταση μεγαλύτερη από αυτή του Καναδά και της Ινδίας μαζί. Στο ίδιο πλαίσιο, περίπου 250 km³ νερού σπαταλιούνται το χρόνο για τον ίδιο σκοπό. Αυτό είναι σχεδόν τρεις φορές ο όγκος της λίμνης της Γενεύης.
Η απώλεια και η σπατάλη τροφής καταναλώνουν επίσης πολλή ενέργεια που έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η σήψη των τροφίμων συμβάλλει επίσης άμεσα στις εκπομπές καθώς απελευθερώνει μεθάνιο στην ατμόσφαιρα.
Η ετήσια οικονομική ζημία που προκύπτει από τα απόβλητα τροφίμων εκτιμάται στα 940 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ στην ΕΕ μόνο εκτιμάται σε 143 εκατομμύρια ευρώ.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η ετήσια παραγωγή αποβλήτων τροφίμων ανέρχεται σε 129 εκατομμύρια τόνους, εκ των οποίων το 24,9% εμφανίζεται στην πρωτογενή παραγωγή, το 23,7% στην επεξεργασία-μεταποίηση, το 5,1% στη λιανική πώληση και στη διανομή, το 8,0% στις υπηρεσίες εστίασης, ενώ το 38,3% στα νοικοκυριά.
Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, στην Ελλάδα, κάθε κάτοικος παράγει σχεδόν 90 κιλά αποβλήτων τροφίμων το έτος, εκ των οποίων τα 40 είναι βρώσιμα.
Πένη Χαλάτση
