Σε ενεργειακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής αναδεικνύεται η Ελλάδα που μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο εν μέσω της συνεχιζόμενης αλλαγής του τοπίου στην ενέργεια και των ανατροπών στο γεωπολιτικό σύστημα. Με την αναβάθμιση της χωρητικότητας της Ρεβυθούσας, τον διασυνοριακό αγωγό IGB, νέες μονάδες αεριοποίησης LNG (FSRU) «στα σκαριά» και σημαντικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις με άλλες χώρες, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να αναβαθμιστεί σε σημαντικό «παίκτη» για την περιοχή. Μέσω των επενδύσεων αυτών θα αυξηθούν οι ροές lng προς τα Βαλκάνια και την Ευρώπη ενώ μέσω των διαφορετικών παραδόσεων θα αυξηθεί ο ανταγωνισμός μειώνοντας, παράλληλα, τις τιμές για τους τελικούς καταναλωτές.
Με τις «τυμπανοκρουσίες» που αναλογούσαν εγκαινιάστηκε πριν από λίγες μέρες η εμπορική λειτουργία του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) στη Σόφια που θα μεταφέρει αζέρικο φυσικό αέριο μέσω της Ελλάδας στη Βουλγαρία, την Ιταλία και συνολικά στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο αγωγός μήκους περίπου 182 χλμ. με τα 31 χλμ. από αυτά να βρίσκονται στη χώρα μας έχει ετήσια δυναμικότητά του, αυτή θα είναι αρχικά 3 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με δυνατότητα αντίστροφης ροής (reverse flow) και μπορεί να αυξηθεί σε 5 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως με την κατασκευή σταθμού συμπίεσης θα αποτελέσει σημείο – κλειδί για τη σύνδεση, επίσης, της Βουλγαρίας με τη Ρουμανία και την Ουγγαρία.
Στο κομμάτι που βρίσκεται στην Ελλάδα, στην Κομοτηνή θα συνδέεται με τον αγωγό ΤΑΡ που ήδη μεταφέρει αέριο σε Ελλάδα, Ιταλία και Αλβανία εδώ και 11 χρόνια ενώ σε δύο χρόνια από σήμερα, από το 2024 ο αγωγός θα τροφοδοτείται και από το FSRU της Αλεξανδρούπολης που κατασκευάζεται τώρα. Σημαντική θα είναι και η προσθήκη του αγωγού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας που βρίσκεται τώρα στη διαδικασία των market test ενώ η Τελική Επενδυτική Απόφαση αναμένεται από τον ΔΕΣΦΑ έως το τέλος του χρόνου.
Σημαντική είναι, όμως και η κινητικότητα στο κομμάτι των FSRU προκειμένου η χώρα να αναδειχθεί ως ένας σημαντικός διαμετακομιστικός κόμβος καθώς προχωρούν τα έργα για την ανάπτυξη επιπλέον τερματικών σταθμών. Χτες έγινε γνωστό πως η ΡΑΕ έδωσε Άδεια Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου στην Elpedison για το νέο τερματικό LNG, Θεσσαλονίκη FSRU και θα περιλαμβάνει τέσσερις δεξαμενές προσωρινής αποθήκευσης ΥΦΑ συνολικής χωρητικότητας 140.000- 170.000 κ.μ. Μέσω της επένδυσης αυτής με προυπολογισμό 60,38 εκατ. Ευρώ η Elpedison στοχεύει να ενισχύσει την τροφοδοσία των δύο μονάδων της – μια εν λειτουργία και μία υπό κατασκευή στη Θεσσαλονίκη με ισχύ 418 MW και 826 MW αντίστοιχα και να υποστηρίξει και την μονάδα στην Θίσβη Βοιωτίας.
Το ενδιαφέρον είναι στραμμένο και στο FSRU της Αλεξανδρούπολης που αναμένεται να λειτουργήσει από τις αρχές του 2024 από την Gastrade του ομίλου Κοπελούζου ενώ, παράλληλα, η Gastrade, έχει ανακοινώσει την κατάθεση στη ΡΑΕ της αίτησης για την αδειοδότηση του «ΑΣΦΑ Θράκης», δεύτερου πλωτού σταθμού αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG, στο Θρακικό Πέλαγος. Το έργο υπολογίζεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2025 και να διαθέτει ικανότητα αποθήκευσης 170.000 κ.μ. και παράδοσης έως και 22,7 εκ. κ.μ. φυσικού αερίου ημερησίως ή 5,5 δισ. κ.μ. ετησίως.
Επίσης, ο όμιλος Motor Oil προχωράει στην ανάπτυξη του έργου «Διώρυγα Gas», νοτιοδυτικά του διυλιστηρίου της στους Αγ. Θεοδώρους. Πρόκειται για ένα έργο που εντάσσεται στο 10ετές πλάνο ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ (2021-2030) με χωρητικότητα αποθήκευσης ως 210.000 κυβικά. Το έργο αναμένει στο τέλος του έτους την επενδυτική απόφαση και μπορεί να έχει ολοκληρωθεί έως το τέλος της επόμενης χρονιάς. Τέλος, προχωράει και το FSRU Αργώ της Mediterranean Gas, στο Βόλο που βρίσκεται αυτή την περίοδο σε διαδικασία market test. Ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 230 εκατ. ευρώ και προβλέπει τη δημιουργία μίας πλωτής μονάδας αποθήκευσης και επαναεριοποίησης (FSRU) και μίας πλωτής προβλήτας με πολλαπλά σημεία πρόσδεσης.
Ενισχυμένη είναι ήδη και η δυναμικότητα της Ρεβυθούσας που έχει αυξήσει τη χωρητικότητά της σε 375.000 κυβικά μέτρα από 225.000 κ.μ μέσω της προσθήκης μιας πλωτής δεξαμενής. Τα φορτία και οι ποσότητες που φθάνουν στη Ρεβυθούσα έχουν αυξηθεί πολύ. Είναι ενδεικτικό πως ήδη μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους ο τερματικός Σταθμός LNG της Ρεβυθούσας αποτέλεσε την κύρια πύλη εισόδου φυσικού αερίου στη χώρα καλύπτοντας το 44,5% του συνόλου των εισαγωγών. Ενδεικτικό της αύξησης της κίνησης που καταγράφει η Ρεβυθούσα είναι το γεγονός πως τον Σεπτέμβριο οι ποσότητες που έφθασαν στη Ρεβυθούσα – όχι μόνο για εγχώρια κατανάλωση – ανήλθαν σε 546.231 κ.μ. αυξημένες κατά πολύ από τα 369.275 κ.μ. το Σεπτέμβριο του 2021 και τα 295.338 κ.μ. τον ίδιο μήνα του 2020. Για τον Οκτώβριο αναμένονται 6 φορτία με μεγαλύτερη δυναμική από τον Σεπτέμβριο που θα μεταφέρουν συνολικά 583.454 κ.μ. υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις εταιρείες Mytilineos, Elpedison, ΔΕΠΑ, OMV PETROM και MET ENERGY. Παράλληλα, αναμένεται στις 17 Οκτωβρίου και ο διαγωνισμός για τη δέσμευση των slots όπου αναμένεται οι τιμές να είναι σημαντικά αυξημένες.
Αύξηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων
Παράλληλα με τις επενδύσεις στη μεταφορά και αποθήκευση lng προχωράνε και αντίστοιχες για διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Ο ΑΔΜΗΕ έχει ήδη ανακοινώσει τη συμμετοχή του στη νέα διεθνή ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, καθώς έγιναν αποδεκτοί οι όροι της αρχικής πρότασης που κατέθεσε ο Διαχειριστής για επενδυτική συμμετοχή του με ποσοστό 25% στο μετοχικό κεφάλαιο του Euroasia Interconnector, φορέα υλοποίησης του έργου. Το καλώδιο του EuroAsia Interconnector θα έχει συνολικό μήκος 1.214 χλμ. και ισχύ 1 GW σε πρώτη φάση ενώ ο προϋπολογισμός για την υλοποίηση του έργου φθάνει στα 2,5 δισ. ευρώ και υπολογίζεται ότι θα είναι έτοιμο στο τέλος του 2025.
Στον δεκαετή σχεδιασμό 2023-2032 του ΑΔΜΗΕ αναφέρεται για πρώτη φορά η διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου η χρηματοδότηση των αρχικών μελετών κόστους – της οποίας χρηματοδοτούνται από τον χρηματοδοτικό μηχανισμό REPowerEU της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Αιγύπτου και Ελλάδας, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 3,5 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία έως τις αρχές του 2026 και θα διαθέτει ισχύ 3.000 MW σύμφωνα με τη θυγατρική εταιρεία του ομίλου Κοπελούζου, ELICA που θα «τρέξει» την «πράσινη» αυτή διασύνδεση των δύο χωρών. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα του έργου, η τελική επενδυτική απόφαση αναμένεται να παρθεί μέσα στο 2023, ενώ το έργο θα χρειαστεί περί τα 3,5 χρόνια για την κατασκευή του.
Το έργο πρόκειται να διασυνδέει τα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας Αιγύπτου και Ευρώπης μέσω Ελλάδας για τη μεταφορά 100% πράσινης ενέργειας που θα μπορεί να διατεθεί για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου, ενώ μεγάλο μέρος του φορτίου θα διατίθεται απευθείας στη βιομηχανία μέσω διμερών συμφωνιών (πράσινα PPAs). Σύμφωνα με τις προβλέψεις, οι δυνατότητες για τη μεταφορά ενέργειας από ΑΠΕ από την Αίγυπτο είναι μεγάλες, καθώς η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ της Αιγύπτου θα αυξηθεί κατά 61.000 MW έως το 2035 από 5.800 MW σήμερα. Έως τις αρχές του επόμενου έτους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί και η κατασκευή του νέου καλωδίου για τη σύνδεση με τη Βουλγαρία, παράλληλα «τρέχουν» μελέτες για τη νέα διασύνδεση Ελλάδας-Αλβανίας και, τέλος, προχωράνε και οι διαδικασίες για την προώθηση της δεύτερης διασύνδεσης Ελλάδας – Ιταλίας.
Χριστίνα Ζαφειρούλη
