Σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα διαμορφώθηκε τον Σεπτέμβριο η χονδρεμπορική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην ελληνική αγορά, με τον μήνα να «κλείνει» στα 416,87 ευρώ ανά Μεγαβατώρα, καταγράφοντας μείωση κατά 4,5% από τον Αύγουστο.
Η εξέλιξη αυτή διαψεύδει τις εκτιμήσεις αναλυτών της αγοράς στα τέλη Αυγούστου, αλλά και τις εκτιμήσεις των προμηθευτών ρεύματος, για μία νέα εκτίναξη του χονδρεμπορικού κόστους ρεύματος σε όλη την Ευρώπη μέσα στον Σεπτέμβριο, λόγω της αναζωπύρωσης των διεθνών τιμών του φυσικού αερίου. Υπενθυμίζεται ότι στα τέλη Αυγούστου η Gazprom είχε ανακοινώσει την πραγματοποίηση ολιγοήμερης συντήρησης στον Nord Stream 1, γεγονός που έκανε όλους τους ειδικούς να προβλέπουν πως θα ήταν απίθανο ο αγωγός να ετίθετο ξανά σε λειτουργία έπειτα από λίγα 24ωρα, όπως ανέφερε η ρωσική εταιρεία.
Η πρόβλεψη για παρατεταμένη διακοπή της λειτουργίας του Nord Stream 1 επιβεβαιώθηκε στην πορεία – μάλιστα, η πρόσφατη μεγάλη διαρροή στον αγωγό βάζει «ταφόπλακα» στις όποιες ελπίδες επανεκκίνησης του έργου σε άμεσο χρονικό ορίζοντα. Ωστόσο, αυτό που δεν επιβεβαιώθηκε είναι η πρόβλεψη για το ότι η περιορισμένη τροφοδοσία της βόρειας Ευρώπης με ρωσικό αέριο θα «έβαζε φωτιά» ξανά στις τιμές του καυσίμου, καθώς από το μέσα Σεπτεμβρίου άρχισαν να αποκλιμακώνονται αισθητά.
«Τσουχτερές» οι προαγορές ενέργειας
Για την μείωση των τιμών του καυσίμου μέσα στον Σεπτέμβριο, παρά το «κλείσιμο της ρωσικής στρόφιγγας», μία ερμηνεία που δίνεται είναι ότι προήλθε από το ότι η Ευρώπη συνέχισε παρʼ όλα αυτά να γεμίζει τις αποθήκες αερίου. Το γεγονός αυτό έδωσε «σήμα» στην αγορά πως η «Γηραιά Ήπειρος» θα μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες της σε καύσιμο κατά την επικείμενη χειμερινή περίοδο, αμβλύνοντας έτσι τις ανατιμητικές πιέσεις.
Σύμφωνα με ορισμένους άλλους ειδικούς, αιτία για τη «βουτιά» ήταν οι ανακοινώσεις της Κομισιόν, για τη διερεύνηση ενός σχεδίου επιβολής πλαφόν στις τιμές του καυσίμου. Στην προοπτική αυτή, όπως συμπληρώνουν, περιορίστηκαν οι κινήσεις κερδοσκοπίας στις ευρωπαϊκές χονδρεμπορικές αγορές, με συνέπεια οι τιμές να διαμορφωθούν σε χαμηλότερα επίπεδα, τα οποία πραγματικά αντανακλούν την ισορροπία προσφοράς και ζήτησης καυσίμου.
Σε κάθε περίπτωση, η διάψευση των δυσοίωνων προβλέψεων είχε ως συνέπεια να διαμορφωθούν σε υψηλά επίπεδα οι χρεώσεις που ανακοίνωσαν οι εγχώριοι προμηθευτές για τον Σεπτέμβριο, συγκριτικά με το πώς εξελίχθηκαν τελικά οι χονδρεμπορικές τιμές τον προηγούμενο μήνα. Πηγές από τον κλάδο προμήθειας επισημαίνουν ότι τέτοιες αστοχίες είναι δεδομένο πως θα συμβούν με το νέο καθεστώς που λειτουργεί από τον Αύγουστο, στη βάση του οποίου έως τις 20 κάθε μήνα πρέπει να προβλέψουν πώς θα κινηθεί ο επόμενος μήνας.
Μάλιστα, η προσθήκη risk premium στις χρεώσεις (ώστε οι εταιρείες να μην γράψουν ζημιές από την ανακοίνωση μίας χρέωσης που τελικά θα αποδειχθεί μικρότερη από το χονδρεμπορικό κόστος) ήταν και ο βασικός λόγος που ο κλάδος είχε εκφράσει την αντίρρησή του στην εφαρμογή αυτού του νέου καθεστώτος. Εξάλλου, όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς, ανάλογο risk premium ήταν ενσωματωμένο και στο κόστος των προθεσμιακών συμβολαίων που έκλεισαν στα τέλη Αυγούστου αρκετοί προμηθευτές, προαγοράζοντας ένα σημαντικό μέρος των ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας που θα χρειάζονταν τον Σεπτέμβριο για να καλύψουν τις ανάγκες του πελατολογίου τους.
Στην 3άδα των ακριβότερων χωρών
Όπως είναι φυσικό, η μικρή αποκλιμάκωση της χονδρεμπορικής τιμής ηλεκτρικής ενέργειας τον Σεπτέμβριο κάθε άλλο σημαίνει πως η εγχώρια αγορά (όπως και όλες οι ευρωπαϊκές) οδεύει στην «επιστροφή στην κανονικότητα». Είναι ενδεικτικό ότι τον Σεπτέμβριο του 2021, η τιμή της ελληνικής αγοράς ρεύματος είχε διαμορφωθεί στα 134,73 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επομένως, παρόλο που ο περασμένος Σεπτέμβριος σηματοδοτούσε τον πρώτο μήνα εκδήλωσης της ενεργειακής κρίσης, ένα έτος αργότερα η τιμή είναι αυξημένη κατά 210%.
Την ίδια στιγμή, καθώς η ελληνική χονδρεμπορική αγορά αερίου λειτουργεί κατά κύριο λόγο με το μοντέλο month-ahead (με τις τιμές να διαμορφώνονται κατά κύριο λόγο από το «κλείσιμο» του συμβολαίου αερίου στο TTF τον προηγούμενο μήνα), η αποκλιμάκωση του κόστους του καυσίμου μέσα στον Σεπτέμβριο δεν αποτυπώθηκε στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Ως συνέπεια, η ελληνική αγορά ήταν η 3η ακριβότερη τον περασμένο μήνα. Υψηλότερες τιμές καταγράφηκαν μόνο στην Ιταλία (429,92 €/MWh) και τη Μάλτα (420,72 €/MWh).
Κώστας Δεληγιάννης
