«Φρένο» πατάει η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σχέδιο επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο δίνοντας, από την άλλη, βάρος στη φορολόγηση των «υπερκερδών» των ενεργειακών εταιρειών και στη μείωση της κατανάλωσης. Την ίδια ώρα, πτώση έως και 50% της τιμής του φυσικού αερίου προβλέπει για τον χειμώνα ανάλυση της Goldman Sachs που εκτιμά ότι η Ευρώπη μπορεί να αντέξει παρά τις πιέσεις ακολουθώντας τα σχέδιά της για τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο και την εξοικονόμηση ενέργειας.
Ειδικότερα, εσωτερικό έγγραφο της Κομισιόν που επικαλείται η Guardian αναφέρεται σε ένα σχήμα «έκτακτης ανάγκης για την ηλεκτρική ενέργεια» που δεν προβλέπει ανώτατο όριο τιμής για το ρωσικό φυσικό αέριο, αλλά ούτε για το εισαγόμενο γενικότερα αέριο. Η κατεύθυνση που φαίνεται ότι παίρνει η ΕΕ είναι η επιβολή φορολόγησης στα υπερκέρδη των εταιρειών ορυκτών καυσίμων (φυσικού αερίου και πετρελαίου).
Στο πλαίσιο αυτό, με ενδιαφέρον αναμένονται οι σημερινές ανακοινώσεις της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφορικά με το ευρωπαϊκό σχέδιο αντιμετώπισης των αυξανόμενων τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Ωστόσο, το πολυσυζητημένο πλαφόν στο φυσικό αέριο –ρωσικό, ή συνολικά στο εισαγόμενο– ναυαγεί. Αυτό φάνηκε, βέβαια, και από τις θέσεις που πήραν τα κράτη – μέλη πάνω στο θέμα κατά τη διάρκεια του έκτακτου συμβουλίου των υπουργών ενέργειας την περασμένη βδομάδα. Εκεί διαπιστώθηκαν σημαντικές διαφωνίες, ειδικά από τα κράτη που εξαρτώνται σημαντικά από τις προμήθειες φυσικού αερίου που έρχονται από την Μόσχα.
Ειδικότερα, οι χώρες που εισάγουν μεγάλες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου, δηλαδή, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Αυστρία, τάχθηκαν κατά του ανώτατου ορίου στο ρωσικό φυσικό αέριο υπό το φόβο μίας ολοκληρωτικής παύσης των ροών από τη Μόσχα που θα οδηγήσει σε ενεργειακή επισφάλεια. Φόβο, όχι ανεδαφικό, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, έχει ήδη απειλήσει να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση εάν συμφωνηθεί ένα τέτοιο σχέδιο.
Συνολικά, οι χώρες που πρόκριναν την επιβολή πλαφόν στο εισαγόμενο φυσικό αέριο, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας, έφθασαν τις δώδεκα. Η Κομισιόν, ωστόσο, φαίνεται επιφυλακτική προς μία τέτοια κατεύθυνση καθώς θεωρεί πως αυτό θα οδηγήσει τις τιμές του υγροποιημένου φυσικού αερίου σε ράλι, δημιουργώντας, στην ουσία εκ νέου το ίδιο πρόβλημα τιμών αλλά και επάρκειας.
Ένα άλλο όμως, σημαντικό ζήτημα στον σχεδιασμό των προτάσεων που θα ανακοινωθούν σήμερα από την Κομισιόν, είναι σύμφωνα με το Reuters, η προώθηση μέτρων που θα εξασφαλίσουν και θα ενισχύσουν την ενότητα εντός της ΕΕ μπροστά σε έναν απαιτητικό χειμώνα στο κομμάτι της ενέργειας αλλά και της οικονομίας γενικότερα.
Παράλληλα, στις προτάσεις που φαίνεται να έχουν πάρει ήδη το «πράσινο φως» είναι η επιβολή πλαφόν στα έσοδα των εταιρειών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των αυτών παραγωγής πυρηνικής ενέργειας σε 180 έως 200 ευρώ ανά μεγαβατώρα ως μέρος ενός πακέτου έκτακτης ανάγκης, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Επιπρόσθετα, η Κομισιόν κατευθύνεται στην επιβολή μίας έκτακτης και προσωρινής φορολόγησης κατά 33% των υπερκερδών των εταιρειών πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και διυλιστηρίων. Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα, η φορολόγηση θα γίνει για τα αποτελέσματα του 2022 στα κέρδη προ φόρων που είναι πάνω από 20% υψηλότερα από τον μέσο όρο των τριών ετών που ξεκινούν το 2019.
Η πρόταση αυτή παρουσιάζει ενδιαφέρον και για την Ελλάδα, όπου έχουν σημαντικά κέρδη τα δύο διυλιστήρια, ΕΛΠΕ και Motor Oil, ενώ δεν έχει διευκρινιστεί τι θα γίνει τελικά με τα διαπιστωμένα υπερκέρδη της ΔΕΠΑ. Υπενθυμίζεται πως τον περασμένο Ιούνιο η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας είχε υπολογίσει σε περίπου 400 εκατ. ευρώ τα υπερκέρδη της ΔΕΠΑ από τις υψηλές τιμές του αερίου και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είχε ανακοινώσει στη συνέχεια ότι «θα φορολογηθούν με συντελεστή 90%, όπως συνέβη και με την αυξημένη κερδοφορία των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας». Παρόλα αυτά, έως σήμερα δεν έχει γίνει κάποια κίνηση προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ, όπως έγραφε το Business Daily, η κυβέρνηση σχεδίαζε να αξιοποιήσει τα υπερκέρδη αυτά για να προσφερθούν εκπτώσεις στους καταναλωτές.
Ειδικά για το κομμάτι της μείωσης της κατανάλωσης, η Κομισιόν θα θέσει το στόχο της μείωσης στο 10% συνολικά, θέτοντας, παράλληλα, και ένα επιπλέον υποχρεωτικό μέτρο μείωσης κατά 5% της κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος σε ώρες αιχμής.
Κερδισμένη από την αποθήκευση η Ευρώπη
Εν μέσω των ισχυρών πιέσεων που δέχονται οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και καταναλωτές τους τελευταίους μήνες, με τις τιμές να καταγράφουν ράλι και τον «πονοκέφαλο» της ενεργειακής ασφάλειας να παραμένει στο τραπέζι, νέα ανάλυση της Goldman Sachs λέει πως η Ευρώπη έχει ήδη καταφέρει να «γυρίσει το παιχνίδι» υπέρ της.
Πιο αναλυτικά, η Goldman Sachs βλέπει την τιμή του φυσικού αερίου να μειώνεται ακόμα και πλέον του 50% μέσα στον χειμώνα που έρχεται ως απότοκο των προσπαθειών που έχει κάνει ήδη η Ευρώπη για να αποφύγει ενεργειακό έλλειμμα.
Η ανάλυση της αμερικανικής τράπεζας τονίζει ότι οι ευρωπαϊκές τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου θα πέσουν κάτω από 100 ευρώ ανά MWh μέχρι το τέλος του πρώτου τριμήνου του επόμενου έτους, εφόσον δεν υπάρξουν απρόσμενες καιρικές συνθήκες. Πρόκειται για μία σημαντική μείωση συγκριτικά με τα 213 ευρώ ανα μεγαβατώρα που προέβλεπε πριν και σίγουρα χαμηλότερα από τα 195 ευρώ που έκλεισε χθες μετά από μία πτώση των τελευταίων ημερών.
«Κλειδί» για αυτή την εξέλιξη αποτελεί το γεγονός πως η Ευρώπη πέτυχε, ακόμα και νωρίτερα από το προβλεπόμενο, να γεμίσει τις αποθήκες της και να προλάβει έτσι τις κινήσεις αποκλεισμού που κάνει η Μόσχα.
Οι αναλυτές της Goldman αναμένουν ότι οι αποθηκευτικοί χώροι θα είναι γεμάτοι κατά 90% κατά μέσο όρο μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, πριν από τον στόχο σε επίπεδο ΕΕ για πληρότητα 80% έως την 1η Νοεμβρίου. Η ανάλυση αυτή προβλέπει, μάλιστα, η αποθήκευση να μην πέσει κάτω από το 20% έως τα τέλη Μαρτίου του 2023 συγκρατώντας τις τιμές.
Χριστίνα Ζαφειρούλη
