Σε πρώτο πλάνο μπαίνει το πλαφόν στο φυσικό αέριο και τις επόμενες ημέρες εντείνονται οι διαβουλεύσεις εν όψει της συνόδου των υπουργών Ενέργειας στις 9 Σεπτεμβρίου.
Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και φυσικού αερίου, το πλαφόν στο φυσικό αέριο και η αποσύνδεση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο αποτελούν τις τρεις κατευθύνσεις στις οποίες οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης αναζητούν λύσεις στην ενεργειακή κρίση.
Η ανάγκη μιας ευρωπαϊκής λύσης αποτελεί πλέον αίτημα της πλειονότητας των χωρών-μελών και η πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού -την οποία κατέθεσε από τον περασμένο Οκτώβριο- γίνεται πιο επίκαιρη από ποτέ.
Τα σενάρια που εξετάζονται
Εξετάζονται διαφορετικά σενάρια επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο, με άξονα τις παρενέργειες και τις επιπτώσεις τους, καθώς πρόκειται για λύσεις που δοκιμάζονται για πρώτη φορά. Πολλοί κάνουν λόγο για ευθεία παρέμβαση στην ελεύθερη αγορά με νομικά προβλήματα και απρόβλεπτες συνέπειες, αφού ο προσδιορισμός ενός ορίου στην τιμή αγοράς αερίου θα μπορούσε να επιφέρει πρόβλημα επάρκειας, αν δεν εξασφαλιστεί η απαιτούμενη προσφορά στις τιμές που θα όριζε η Ευρώπη.
Επίσης, παράγοντες της αγοράς αναφέρουν ότι η επιβολή πλαφόν στην τιμή TTF μπορεί να εκληφθεί από τη Ρωσία ως παραβίαση των συμβολαίων με τους Ευρωπαίους πελάτες της Gazprom που τιμολογούν σε τιμή TTF και να οδηγούσε σε πλήρη παύση των ροών ρωσικού φυσικού αερίου. Έτσι η επιβολή πλαφόν θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα επάρκειας και νέα εκτόξευση τιμών.
Το δεύτερο σενάριο αφορά πλαφόν στο αέριο για ηλεκτροπαραγωγή. Η πρόταση επιβολής πλαφόν στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για ηλεκτροπαραγωγή, κατά το μοντέλο που έχει εφαρμοστεί στις χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου, θα είναι και η εισήγηση του Βερολίνου στη σύνοδο της 9ης Σεπτεμβρίου.
Το σενάριο ενός τέτοιου πλαφόν προϋποθέτει την αγορά του φυσικού αερίου σε συγκεκριμένη τιμή, αλλά την κάλυψη της διαφοράς με την τιμή TTF -τιμή εισαγωγής από τους κρατικούς προϋπολογισμούς είτε από κονδύλια που θα πρέπει να διαθέσει η ΕΕ κεντρικά. Αυτό όμως σημαίνει ότι οι ευρωπαϊκοί προϋπολογισμοί θα σηκώσουν το βάρος της αυξημένης τιμής του φυσικού αερίου, για να απαλλάξουν από αυτό την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τους καταναλωτές.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων παραμένει η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και φυσικού αερίου. Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι η Ελλάδα αναμένεται να επαναφέρει στη σύνοδο της 9ης Σεπτεμβρίου την πρότασή της για μείωση της βιομηχανικής κατανάλωσης φυσικού αερίου έναντι αποζημίωσης.
Η ανησυχία ωστόσο όλων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων είναι πόσο θα αντέξουν οι εθνικοί προϋπολογισμοί, εάν η Ρωσία κλείσει εντελώς τη στρόφιγγα εκτοξεύοντας τις τιμές του φυσικού αερίου. Σημειώνεται ότι μέχρι σήμερα ο προϋπολογισμός χρηματοδοτεί μαζί με τα άλλα έσοδα του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης τις επιδοτήσεις στο ρεύμα, ενώ σύντομα αναμένεται να ανακοινωθούν επιπλέον επιδοτήσεις για την κατανάλωση φυσικού αερίου για θέρμανση.
Αποθέματα για 80-90 ημέρες
Τις αποθήκες αερίου, έξω από το Παρίσι, με εμβαδό όσο 600.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων, κοντεύει να γεμίσει η Γαλλία, η οποία ενημερώθηκε χθες από την Gazprom πως σταματά επ’ αόριστον η ροή ρωσικού αερίου.
Αν και αποτελεί θετικό νέο το γέμισμα των αποθηκών ενέργειας της Ευρώπης, πληροφορίες αναφέρουν ότι δεν επαρκούν για να καλυφθούν οι ανάγκες του χειμώνα. Τα αποθέματα μπορούν να καλύψουν 80-90 ημέρες, αν η Ρωσία διακόψει οριστικά την παροχή.
Οι αναλυτές προειδοποιούν, σύμφωνα με το Reuters, ότι ο μεγαλύτερος παράγοντας για την ενεργειακή ασφάλεια αυτόν τον χειμώνα θα είναι αν οι χώρες μπορούν να μειώσουν την κατανάλωση αρκετά, ώστε να διασφαλίσουν ότι τα αποθηκευμένα καύσιμα θα είναι επαρκή τους πιο κρύους μήνες.
Για να αποφευχθεί μια χειμερινή κρίση εφοδιασμού, κάθε μήνα οι χώρες πρέπει να μειώνουν τη χρήση φυσικού αερίου στο 15% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας. Αυτό θα άφηνε την αποθήκευση μετά τον χειμώνα στο 45% εάν η Ρωσία συνέχιζε να στέλνει φυσικό αέριο και στο 26% εάν η Ρωσία μειώσει τις ροές από τον Οκτώβριο.
Η αποτυχία εξοικονόμησης φυσικού αερίου αυτόν τον χειμώνα θα καθιστούσε πολύ πιο δύσκολη την πλήρωση της αποθήκης για τον επόμενο χειμώνα. Εάν συμβεί αυτό και η Ρωσία περικόψει τις ροές, το επόμενο έτος η αποθήκευση της Ευρώπης θα μπορούσε να αποστραγγιστεί μέχρι τον Νοέμβριο.
Ανεβαίνουν οι τιμές ρεύματος
Και βέβαια οι μεγάλες αυξήσεις στην τιμή του αερίου και κυρίως η αβεβαιότητα για το πώς μπορεί να εξελιχθούν συνεχίζουν να ωθούν προς τα πάνω τις τιμές ενέργειας.
Για σήμερα, Πέμπτη 1/9/2022, η τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς (ΤΕΑ) της Αγοράς Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε στα 582,94 ευρώ/MWh, δημιουργώντας έντονη ανησυχία για το πώς μπορεί να εξελιχθεί κατά τη διάρκεια του μήνα, τη στιγμή που όλες οι εταιρείες προμήθειας ενέργειας έχουν ήδη ανακοινώσει τις τιμές που θα χρεώσουν τους καταναλωτές για τον Σεπτέμβριο. Έτσι, ακόμη και αν αυξηθεί μέσα στον μήνα η τιμή στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, οι καταναλωτές δεν θα πληγούν με δεδομένο και την υψηλή επιδότηση.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τις εταιρείες προμήθειας, που στο απρόβλεπτο περιβάλλον που διαμορφώνεται δεν μπορούν να γνωρίζουν αν οι τιμές που θα διαμορφωθούν θα τους δημιουργήσουν απρόβλεπτες ζημιές.
