Περισσότερα από τριάντα χρόνια αναζητείται το νέο μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων της Αττικής ώστε να μην θάβονται όλα στη χωματερή της Φυλής (ή, παλαιότερα, των Άνω Λιοσίων), αλλά φαίνεται πως το πρόβλημα δεν θα λυθεί επί των ημερών της σημερινής περιφερειακής αρχής.
Από τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) που τέθηκε από χθες σε δημόσια διαβούλευση, προκύπτει πως οι τρεις από τις έξι μονάδες ανάκτησης και ανακύκλωσης αποβλήτων (ΜΑΑα) δεν έχουν χωροθετηθεί. Ο αναθεωρημένος σχεδιασμός, όπως αναφέρεται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) προβλέπει έξι «Πάρκα Κυκλικής Οικονομίας» και αντίστοιχες μονάδες επεξεργασίας.
Στην αγορά προβλέπουν πως δύσκολα θα χωροθετηθούν σε μια προεκλογική χρονιά όταν, εξαιτίας αντιδράσεων ακόμα και φιλοκυβερνητικών δημάρχων, έσπασε στα δύο η μεγάλη μονάδα που προγραμματίζονταν στη χωματερή της Φυλής, δυναμικότητας 520.000 τόνων ετησίως για την οποία έχει μάλιστα προκηρυχθεί διαγωνισμός με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
Τώρα αντί για τη μία «Μονάδα Κεντρικού Τομέα» των 520.000 τόνων προβλέπονται δύο ξεχωριστές μονάδες, μία μονάδα στο «Δυτικό Πάρκο» (σ.σ. Φυλή), δυναμικότητας 200.000 τόνων ετησίως και μια μονάδα στο «Κεντρικό Πάρκο» που δεν έχει ακόμα χωροθετηθεί, δυναμικότητας 315.000 τόνων ετησίως. Οι δήμαρχοι της Δυτικής Αττικής αντιδρούν στην ενοποίηση των δύο μονάδων, σχέδιο με βάση το οποίο έχει ξεκινήσει ο διαγωνισμός ΣΔΙΤ, αλλά και ο δήμος Αθηναίων δεν συναινεί στην αξιοποίηση χώρων εντός των ορίων του όπως ο Ελαιώνας για την κατασκευή της δεύτερης μονάδας.
Στη μελέτη δεν αναφέρεται πότε θα χωροθετηθεί η μονάδα του «Κεντρικού Πάρκου» αλλά επισημαίνεται πως κάτι τέτοιο θα γίνει πριν περάσει στο τελικό στάδιο (διαμόρφωσης των τελικών προδιαγραφών ώστε να υποβληθούν οικονομικές προσφορές από τους υποψηφίους) ο διαγωνισμός ΣΔΙΤ. Κάτι που είναι αυτονόητο καθώς ουδείς υποψήφιος θα συμμετείχε σε ανταγωνιστικό διάλογο για ένα έργο που δεν γνωρίζει που θα κατασκευαστεί!
Αντίθετα, αναφέρεται πως μέχρι το τέλος του χρόνου θα έχουν χωροθετηθεί δύο άλλες μονάδες, στο «Βόρειο Πάρκο» (δυναμικότητας 130.000 τόνων) και στο «Νοτιονατολικό Πάρκο» (δυναμικότητας 80.000 τόνων). Για να χωροθετηθούν οι μονάδες πρέπει πρώτα να χωροθετηθούν τα «Πάρκα»…
Τα μόνα σίγουρα και χωροθετημένα «Πάρκα», πέραν της Δυτικής Αττικής στη Φυλή, είναι αυτό του Πειραιά όπου προωθείται διαγωνισμός ΣΔΙΤ για κατασκευή μονάδας στην περιοχή του Σχιστού, δυναμικότητας 120.000 τόνων ετησίως, και το «Βορειοανατολικό Πάρκο» στο Γραμματικό όπου ήδη προωθείται (μετ’ εμποδίων λόγω προσφυγών) διαγωνισμός για την κατασκευή μονάδας δυναμικότητας 60.000 τόνων ως δημόσιο έργο. Τους δύο διαγωνισμούς ΣΔΙΤ για «Κεντρικό Τομέα» και «Πειραιά», εκτιμώμενου ύψους κοντά στα 761 εκατ. ευρώ, διεκδικούν οι κοινοπραξίες ΕΛΛΑΚΤΩΡ – ΗΛΕΚΤΩΡ, ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή – ΤΙΤΑΝ, Μυτιληναίος – Μεσόγειος, Motor Oil – ΑΒΑΞ – Θαλής και Intrakat – Watt.
Τα …παράθυρα
Αν νομίζετε πως η κατάσταση είναι ήδη περίπλοκη, η ΣΜΠΕ την κάνει ακόμα πιο σύνθετη. Προβλέπει πως «σε περίπτωση υλοποίησης μονάδας ενεργειακής αξιοποίησης από το ΥΠΕΝ (σ.σ. υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας) ή από άλλον φορέα, θα εξεταστεί η δυνατότητα δημιουργίας ΜΕΑ ή / και ΜΑΑα σε συνέργεια με την εν λόγω μονάδα, εφόσον αυτό και χρονικά και με βάση άλλα κριτήρια είναι εφικτό κι ενδεδειγμένο».
Η κυβέρνηση είχε θέσει ως προτεραιότητα τη δημιουργία τριών – τεσσάρων μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων από το 2019 χωρίς να έχει προχωρήσει κάτι τα τελευταία τρία χρόνια. Τώρα η περιφερειακή αρχή αφήνει ανοικτό το παράθυρο για έναν άλλο, μεγάλο, διαγωνισμό που θα προβλέπει μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων, μαζί με μονάδα καύσης / ενεργειακής αξιοποίησης. Πρόκειται για σχέδιο που είχαν προτείνει και κάποιοι από τους ισχυρούς ομίλους που διεκδικούν τα έργα διαχείρισης απορριμμάτων χωρίς να εισακουστούν.
Ανοικτό αφήνει η ΣΜΠΕ και το ενδεχόμενο συγχωνεύσεων κάποιων εκ των έξι μονάδων. Όπως επισημαίνεται «σε περίπτωση αδυναμίας εύρεσης κατάλληλων χώρων, είτε λόγω μη δυνατότητας εύρεσης επαρκών εκτάσεων είτε μη ικανοποίησης των κριτηρίων χωροθέτησης του ΕΣΔΑ/ΠΕΣΔΑ, οι ΜΑΑα δύναται να χωροθετούνται σε άλλη περιφερειακή ενότητα. Με γνώμονα την έγκαιρη ολοκλήρωσή τους μέχρι το 2025 για την επίτευξη των εθνικών στόχων ανάκτησης, ανακύκλωσης και διάθεσης προς ταφή, οι ΜΑΑα με τον χαμηλότερο βαθμό ωριμότητας μπορούν να συγχωνεύονται είτε μεταξύ τους είτε με άλλες περισσότερο ώριμες και να προσαρμόζεται αναλόγως η δυναμικότητά τους».
Όμως σε περίπτωση που παραστεί τέτοια ανάγκη, «θα τηρούνται απαρέγκλιτα τρία κριτήρια. Πρώτον, δεν θα χωροθετηθούν νέες μονάδες εντός των ήδη αδειοδοτημένων ΟΕΔΑ. Δεύτερον, θα επιδιώκεται η ελαχιστοποίηση του κόστους και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μεταφοράς των απορριμμάτων. Τρίτον, θα επιδιώκεται η δημιουργία οικονομιών κλίμακας με στόχο την ελαχιστοποίηση του κόστους επεξεργασίας».
Προβλέπεται, επίσης, πως εκτός από τις έξι μονάδες που αναφέρονται στο περιφερειακό σχέδιο, «δύνανται να αξιοποιηθούν ιδιωτικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων εφόσον επιταχύνουν την επίτευξη των στόχων του παρόντος ΠΕΣΔΑ και το κόστος μεταφοράς και τα τέλη χρήσης των εν λόγω μονάδων είναι εύλογα για τα δεδομένα του ΕΔΣΝΑ» (σ.σ. του διαδημοτικού συνδέσμου διαχείρισης απορριμμάτων).
Το αναθεωρημένο ΠΕΣΔΑ προβλέπει και έξι μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) στην Αττική. Σχεδιάζονται «αποκεντρωμένα πάρκα κυκλικής διαχείρισης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων σε όλη την Περιφέρεια Αττικής. Για την επεξεργασία των βιοαποβλήτων των ΟΤΑ που δεν θα εξυπηρετούνται από πάρκα κυκλικής διαχείρισης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων, θα χωροθετούνται κεντρικές ΜΕΒΑ εντός των Πάρκων Κυκλικής Οικονομίας».
Φώτης Κόλλιας
