Σημαντικές εκκρεμότητες άφησε πίσω της η χθεσινή συνάντηση των υπουργών Περιβάλλοντος των 27 κρατών-μελών της ΕΕ η οποία στόχο είχε να υιοθετήσουν μια κοινή θέση σε πέντε ουσιαστικά νομικά κείμενα τα οποία θα μπορούσαν να επιφέρουν μια ιστορική αλλαγή στην ενεργειακή πολιτική του μπλοκ.
Η κατάργηση των μηχανών εσωτερικής καύσης και τα κονδύλια που θα διατεθούν στα πιο ευάλωτα κράτη για την πράσινη μετάβαση αποτέλεσαν τα δύο βασικά σημεία διαφωνίας με τους υπουργούς των ευρωπαϊκών κρατών να απορρίπτουν συμβιβαστικές προτάσεις και να απαιτούν τροποποιήσεις στα κείμενα.
Τα κείμενα βασίζονται στην βασική επιδίωξη της ΕΕ να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 από τα επίπεδα του 1990, όπως προβλέπεται στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Η Ιταλία, η έδρα των αυτοκινητοβιομηχανιών Fiat, Ferrari και Lamborghini, μαζί με μια ομάδα χωρών της ΕΕ (Πορτογαλία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Ρουμανία) προσπάθησε να κερδίσει μια πενταετή αναβολή στο σχέδιο της ΕΕ να καταργήσει σταδιακά τα αυτοκίνητα που κινούνται με ορυκτά καύσιμα έως το 2035.
Διαφωνίες και για το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα
Ένα άλλο σημείο τριβής αποτελεί το αποκαλούμενο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα που θα βοηθούσε στην προστασία των καταναλωτών και των εταιρειών από κραδασμούς τιμών μετά την επέκταση της αγοράς άνθρακα στα κτίρια και τις μεταφορές.
Η αγορά άνθρακα βρίσκεται στο επίκεντρο της στρατηγικής της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών CO2, με τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να αναμένεται να πληρώσουν ένα τίμημα για το αποτύπωμά τους άνθρακα.
Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης τάσσονται υπέρ ενός μεγαλύτερου προϋπολογισμού για να μετριάσουν το πλήγμα, ενώ πλουσιότερες χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία θέλουν μικρότερο ταμείο και τις δαπάνες να στοχεύουν στην καινοτομία.
Οι χώρες διχάζονται σχετικά με το πόσο μεγάλο πρέπει να είναι το ταμείο και πώς θα χρηματοδοτηθεί. Η Επιτροπή πρότεινε να περιέχει έσοδα από το ένα τέταρτο των αδειών CO2 που πωλούνται στη νέα αγορά άνθρακα, κάτι που αναμένεται να αποφέρει περίπου 72 δισ. ευρώ από το 2025-2032.
Το αν θα προκύψει τελικά συμφωνία εξαρτάται από το αν οι υπουργοί μπορούν να συμφωνήσουν στα βασικά χαρακτηριστικά και μεγέθη του ταμείου ώστε να βοηθηθούν τα φτωχότερα νοικοκυριά να πληρώνουν τους λογαριασμούς ενέργειας και να στραφούν σε καθαρή ενέργεια, σύμφωνα με όσα δήλωσαν διπλωμάτες.
Όσον αφορά στην Ελλάδα, υπενθυμίζεται ότι θα μπορεί να αξιοποιήσει τα περίπου 4 δισ. ευρώ που θα της αναλογούν για μέτρα μείωσης των αρνητικών συνεπειών από τις πολιτικές απανθρακοποίησης κτιρίων και μεταφορών. Επομένως, για παράδειγμα θα μπορεί να «τρέξει» προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης ή εγκατάστασης «πράσινων» συστημάτων ψύξης-θέρμανσης σε κτίρια.
Έρχονται σημαντικές αποφάσεις
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομίας και Ενέργειας κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με μια κοινή προσέγγιση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση στη δέσμη μέτρων για το κλίμα στις 27 Ιουνίου.
Εν συνεχεία οι Ευρωπαίοι Υπουργοί Περιβάλλοντος θα πρέπει να υιοθετήσουν κοινές θέσεις αναφορικά τη νομοθεσία για τη δέσμη μέτρων για το κλίμα που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους, η οποία, μεταξύ άλλων, θα καθορίζει πανευρωπαϊκούς και εθνικούς στόχους για το κλίμα ενώ οι επιχειρησιακές λεπτομέρειες του πακέτου δεν αναμένεται να οριστικοποιηθούν πριν από τα τέλη Ιουνίου.
Πένη Χαλάτση
