Η χθεσινή ανακοίνωση της νέας «εργαλειοθήκης» της Κομισιόν, για την αντιμετώπιση των υψηλών ενεργειακών τιμών, δίνει δύο ακόμη λόγους στην κυβέρνηση να προχωρήσει στην εφαρμογή του σχεδίου για την εφαρμογή έμμεσου πλαφόν στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο πρώτος λόγος είναι πως από την «εργαλειοθήκη» απουσιάζουν για μία ακόμη φορά δραστικά μέτρα, πανευρωπαϊκής εφαρμογής, για την αποκλιμάκωση του ενεργειακού κόστους. Επομένως, με δεδομένο ότι το κείμενο της Κομισιόν θα αποτελέσει τη βάση συζήτησης των Ευρωπαίων ηγετών στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, στα τέλη Μαΐου, απομακρύνεται το ενδεχόμενο να αποφασισθούν στη Σύνοδο παρεμβάσεις οι οποίες θα μπορούσαν να ανακουφίσουν σε ουσιαστικό βαθμό νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Παρεμβάσεις όπως η επιβολή πλαφόν στις χονδρεμπορικές τιμές φυσικού αερίου σε όλη τη «Γηραιά Ήπειρο», την οποία οι Βρυξέλλες προκρίνουν μόνον αν διακοπούν πλήρως οι ρωσικές εισαγωγές αερίου.
Την ίδια στιγμή, όπως είχε γράψει το Insider.gr με βάση το προσχέδιο της «εργαλειοθήκης» που είχε διαρρεύσει, στο τελικό κείμενο συνεχίζει να συμπεριλαμβάνεται στα προτεινόμενα μέτρα η ανάκτηση με ρυθμιστικό τρόπο των υπερεσόδων που έχουν οι ηλεκτροπαραγωγοί, λόγω των υψηλών τιμών αερίου. Ένα μέτρο που βρίσκεται στον «πυρήνα» του ελληνικού σχεδίου, το οποίο στοχεύει ακριβώς στην αφαίρεση των υπερεσόδων «στην πηγή», δηλαδή από τις αποζημιώσεις που λαμβάνουν οι μονάδες για τη συμμετοχή τους στην αγορά.
Όφελος από τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας αερίου
Όσον αφορά τη χθεσινή εξειδίκευση του σχεδίου REPowerEU, για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία, η πρώτη αντίδραση από ελληνικής πλευράς είναι ότι οι πολιτικές που προκρίνονται από την Ε.Ε. συμβαδίζουν με τους πυλώνες της ενεργειακής στρατηγικής που έχει χαράξει η χώρα μας, στην κατεύθυνση της απανθρακοποίησης. Επομένως, οι ευρωπαϊκές πολιτικές για ενίσχυση των ΑΠΕ και της ενεργειακής εξοικονόμησης, για την αύξηση χρήσης του βιομεθανίου, τη μαζική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στις στέγες και τη χρήση «πράσινου» υδρογόνου, που προωθούνται μέσω του REPowerEU, θα συμβάλουν στην επιτάχυνση της «πράσινης στροφής» της χώρας μας.
Ιδιαίτερο όφελος αναμένεται να έχει η Ελλάδα και στο πλάνο της Ε.Ε. για την ανάπτυξη των υποδομών αερίου, με σκοπό τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας της «Γηραιάς Ηπείρου», καθώς η γεωστρατηγική θέση της χώρας μας ευνοείται από τις νέες «οδούς» διέλευσης. Δεν είναι τυχαίο ότι στο Q&A της Κομισιόν, γίνεται αναφορά τόσο στην αποθήκη αερίου που σχεδιάζεται να αναπτυχθεί στη Νότια Καβάλα, όσο και στην αύξηση της χωρητικότητας του «Νότιου Διαδρόμου» στα 20 bcm, μεγάλο μέρος του οποίου (μέσω του ΤΑΡ) διέρχεται από τη χώρα μας.
Σε αυτό το πλαίσιο, σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, η χώρα μας διεκδικεί ευρωπαϊκούς πόρους έως 3 δισ. ευρώ για νέες υποδομές αερίου, όπως πλωτές δεξαμενές αερίου (FSU) και νέους αγωγούς στο εθνικό σύστημα μεταφοράς. Τα κεφάλαια αυτά θα προέλθουν από το «νέο χρήμα» που προβλέπει το REPowerEU, καθώς και την αξιοποίηση καινούριων δανείων από το Ταμείο, τα οποία προορίζονταν για άλλες χώρες αλλά θα μείνουν αδιάθετα.
«Διάδρομος υδρογόνου» στη Μεσόγειο
Κέρδος για την Ελλάδα αποτελεί επίσης το γεγονός ότι στη Μεσόγειο πρόκειται να εγκατασταθεί ο ένας από τους τρεις «διαδρόμους υδρογόνου» (οι δύο άλλοι προβλέπονται στη Βόρεια Θάλασσα και την Ουκρανία), για την εισαγωγή ανανεώσιμου αερίου από τρίτες χώρες. Για την προμήθεια της Ευρώπης με «πράσινο» υδρογόνο μέσω της Μεσογείου, η Ε.Ε. προσβλέπει σε συνεργασία με την Αφρική και τις Αραβικές χώρες του Κόλπου.
Όσον αφορά τις επιπλέον χρηματοδοτήσεις (μέρος των οποίων διεκδικεί και η Ελλάδα), όπως έγραψε χθες το Insider.gr, θα προέλθουν από το «νέο χρήμα» ύψους 20 δισ. ευρώ, χρηματοδοτούμενα από τις δημοπρασίες δικαιωμάτων του Συστήματος Εμπορίας Ρύπων της ΕΕ – ΕΤS. Για τη χώρα μας, εκτιμάται πως προκύπτει ένα ποσό της τάξης του 1 δισ. ευρώ, η οποία παράλληλα θα μπορεί να αναζητήσει καινούρια δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα οποία προορίζονταν για άλλες χώρες αλλά θα μείνουν αδιάθετα. Επίσης, δίνεται η ευελιξία για την αξιοποίηση κονδυλίων από το ΕΣΠΑ και την ΚΑΠ.
Οι υπόλοιπες ευκαιρίες από το REPowerEU
Εκτός από την εισαγωγή 10 εκατ. τόνων «πράσινου» υδρογόνου έως το 2030, το REPowerEU προβλέπει επίσης των εγχώρια παραγωγή άλλων 10 εκατ. τόνων, γεγονός που αυξάνει τις ευκαιρίες υλοποίησης και των σχεδίων που έχουν κατατεθεί και από την Ελλάδα για τη δημιουργία μίας αλυσίδας αξίας για το ανανεώσιμο καύσιμο. Ιδιαίτερη σημασία προς αυτή την κατεύθυνση έχει το πρότζεκτ «White Dragon», που φιλοδοξεί να μετατρέψει τη Δυτική Μακεδονία σε «κοιλάδα» παραγωγής «πράσινου» υδρογόνου.
Την ίδια στιγμή, χάρις στην εγχώρια αγροτική οικονομία, η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει με αξιώσεις σημαντικό μερίδιο των επενδύσεων ύψους 37 δισ. ευρώ που προβλέπονται έως το 2030, για την ενίσχυση της παραγωγής βιομεθανίου. Παράλληλα, λόγω του πλούσιου ηλιακού δυναμικού, βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση για την εκμετάλλευση των νέων δυνατοτήτων που δίνει η «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Ηλιακών Στεγών», για τη μαζική εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων στις οροφές κτιρίων κατοικιών, επιχειρήσεων, δημόσιων κτιρίων και κατοικιών. Μάλιστα, η Πρωτοβουλία προβλέπει πως από το 2026 σε όλα τα δημόσια κτίρια θα εγκαθίστανται φωτοφολταϊκά στις οροφές τους, ενώ από το 2029 το ίδιο θα γίνεται και για τα νέα κτίρια κατοικιών.
Υπενθυμίζεται ότι με το REPowerEU η Κομισιόν προτείνει επίσης την αύξηση του δεσμευτικού στόχου Ενεργειακής Εξοικονόμησης σε τουλάχιστον 13%, από 9% που προβλέπεται τώρα. Ένας πιο «επιθετικός» στόχος θα αποτελέσει για τη χώρα μας εφαλτήριο για ακόμη πιο μαζική ενεργειακή αναβάθμιση του υφιστάμενου κτιριακού της αποθέματος, στο οποίο υπερτερούν οι κατοικίες που δεν έχουν καμία θερμική μόνωση. Επίσης, οι Βρυξέλλες εισηγούνται την αύξηση του στόχου για το μερίδιο των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα στο 45% το 2030, από 40% που είναι σήμερα.
Κώστας Δεληγιάννης
