Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται και είναι σχεδόν αδύνατη η εκτίμηση πότε θα τελειώσει, διότι είναι απλώς άγνωστοι οι αντικειμενικοί στόχοι του Προέδρου Πούτιν. Στην παρούσα φάση, μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν. Αν κάτι πιθανώς επιταχύνει το τέλος του πολέμου, θα προέλθει από την αναπόφευκτη ύφεση της Ρωσικής οικονομίας, λόγω:
- Του κόστους του πολέμου,
- Των πέντε κυμάτων κυρώσεων,
- Των μειωμένων εσόδων από πωλήσεις φυσικού αερίου, άνθρακα και πιθανόν μελλοντικώς πετρελαίου. Τέλος
- Της εξυπηρέτησης, υποχρεώσεων προς τρίτους, με 39 δις USD ανεξόφλητα κρατικά Ευρωομόλογα και 98 δις αντίστοιχα, έκδοσης ρωσικών εταιρειών, με το 20% στα χέρια ξένων επενδυτών.
Μέχρι τότε τι γίνεται; Προσπάθεια υποκατάστασης του ρωσικού φυσικού αερίου γύρω στο ~ 45% της συνολικής ζήτησης στην Ελλάδα, από όπου το ~ 30% πηγαίνει στην παραγωγή ηλεκτρισμού, ενώ το υπόλοιπο 30%, εξασφαλίζεται από εισαγωγές LNG από διαφορετικές χώρες με κυρίαρχες τις ΗΠΑ (~ 50%) με σχιστολιθικό αέριο.
Βραχυπρόθεσμα υπάρχουν αποθέματα LNG για 45-60 ημέρες. Από εδώ και εμπρός τα μέτρα είναι από άμεσα, εως μεσοπρόθεσμα, όπως είναι η προσωρινή ανάκληση στην εφεδρεία των λιγνιτικών μονάδων με επανέναρξη εξόρυξης λιγνίτη. To κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού, περιλαμβανομένων και των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 είναι στις σημερινές συνθήκες, μικρότερο του φυσικού αερίου.
Παράλληλα, προβλέπεται η μετατροπή πέντε μονάδων από φυσικό αέριο σε πετρέλαιο, με τιμές πάνω από τα 100 USD το βαρέλι. Τέλος, η αναζήτηση με ενοικίαση ή αγορά σκάφους FSU που θα αγκυροβολήσει στη Ρεβυθούσα, θα αυξήσει με ~100,000 Μ3 LNG τα υπάρχοντα 225,000 Μ3 των τριών δεξαμενών της. Μεσοπρόθεσμα, θα προστεθούν στο σύστημα οι μονάδες FSRU της Αλεξανδρούπολης και των Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας.
Η αποθήκευση LNG, ενδεχομένως θα λυθεί ευκολότερα, από τη διαθεσιμότητά του, με εύλογες τιμές, από τη στενή spot αγορά, όπου οι Ελληνικές εταιρείες, ανταγωνίζονται Ασιατικές που απορροφούν τεράστιες ποσότητες, σε υψηλές τιμές.
Το πρόβλημα του φυσικού αερίου ενδεχομένως να λυθεί για την Ελλάδα, αλλά και την ΕΕ (10-15%) μακροπρόθεσμα, σε 5-7 έτη με την ανάδειξη κοιτασμάτων στο Ιόνιο και στην Κρήτη εφόσον υπάρξει πολιτική βούληση και διαδικασίες fast track.
Αυτή ίσως είναι από τις τελευταίες πράξεις του φυσικού αερίου σαν καυσίμου μετάβασης μέχρι το 2050, που λόγω των ειδικών καταστάσεων (ενεργειακή κρίση, πόλεμος στην Ουκρανία, οικονομική κρίση,,,,),πιθανότατα θα επεκταθεί μέχρι την ανατολή της εποχής του υδρογόνου και σε βαθος χρόνου της σύντηξης.
Αναζητώντας σύνθετες λύσεις, δεν κοιτάμε τον ελέφαντα στο δωμάτιο που είναι η εξοικονόμηση ενεργείας. Εξ αλλου η ΕΕ προβλέπει υποκατάσταση 100 bcm Ρωσικού φυσικού αερίου με 50 bcm από LNG, 10 bcm από άλλους αεριαγωγούς, 20 bcm από ΑΠΕ και 14 bcm από εξοικονόμηση και 6 bcm από διάφορες πηγές. Ο συνδυασμός ΑΠΕ και εξοικονόμησης θα καλύψει το 1/3 της Ρωσικής υποκατάστασης.
Η εξοικονόμηση για να πετύχει απαιτεί από την πολιτεία εκτός του πολύ χρήσιμου προγράμματος «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ», η την επιδότηση αντικατάστασης παλιών ενεργοβόρων συσκευών με νέες και πρόσθετα μέτρα, όπως η καθολική υποχρεωτική εγκατάσταση στα ιδιόκτητα κτίρια του δημοσίου, της περιφέρειας και της τοπικής αυτοδιοίκησης, φωτοβολταϊκών στοιχείων στις ταράτσες τους, ή σε παρακείμενους διαθέσιμους χώρους.
Παροχή κινήτρων σε εργοστάσια, βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, θερμοκήπια και σχετικές εγκαταστάσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στοιχείων. Γενναία επιδότηση στα χωριά, ώστε κάθε οικία να έχει ηλιακό θερμοσίφωνα, αντί του ηλεκτρικού. Παροχή κλιμακωτού bonus στο τέλος κάθε χρόνου, με καταβολή του με τη μορφή πίστωσης στον λογαριασμό του Ιανουαρίου, οριζόντια, στον οικιακό τομέα, σε όσους σε ετήσια βάση πέτυχαν μείωση της κατανάλωσης κατά 10, 20 έως 30%.
Υποχρεωτική ετήσια συντήρηση καυστήρων και κλιματιστικών. Ρεαλιστικές ταρίφες αγοράς ηλεκτρισμού από ιδιοπαραγωγούς, επανεξέταση της λειτουργίας της ηλεκτρικής αγοράς ενεργείας, η απελευθέρωση της οποίας αφενός καθυστέρησε υπερβολικά, και, αφετέρου επιδέχεται διορθώσεων προς άρση τυχόν στρεβλώσεων και άλλα σχετικά.
Ωστόσο, σε ατομικό επίπεδο θα πρέπει να αποκτήσουμε κουλτούρα εξοικονόμησης ενεργείας που συμβαδίζει με την περιβαλλοντική συνείδηση. Ότι ισχύει για την ενέργεια, θα πρέπει να ισχύει και για το νερό. Αυτό επιτυγχάνεται με μικρές, αλλά ουσιαστικές δράσεις, όπως είναι η μείωση του θερμοστάτη κατά ένα βαθμό, όπως συνιστά ο ΙΕΑ, ή η υιοθέτηση ορίου ταχύτητας μέσα στις πόλεις και τα προάστια τα 40 χλμ την ώρα, κάτι που θα μειώσει και τα ατυχήματα.
Οι κυβερνήσεις προτιμούν μέτρα που βραχυπρόθεσμα μετριάζουν το πολιτικό κόστος, χωρίς να ενοχλούν τον μέσο πολίτη ζητώντας του να κάνει θυσίες σε προσωπικό ή και οικογενειακό επίπεδο, με στέρηση μικρού κλάσματος από την άνεση του. Δεν θα πρέπει για παράδειγμα να πάμε, όπως και στην κινητή τηλεφωνία στην αρχή ο καθένας με το αυτοκίνητό του.
Ίσως, ο Ρώσο-Ουκρανικός πόλεμος και η ενεργειακή κρίση, εκτός από τις πολλαπλές παράπλευρες απώλειες, έχει και το θετικό αποτέλεσμα ενδυνάμωσης της περιβαλλοντικής συνείδησης και της εξοικονόμησης της ενέργειας.
Μιχάλης Λ. Μυριάνθης,
Ενεργειακός Αναλυτής, Ειδικός Σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
