Σημάδια διάλυσης εμφανίζει το Κτηματολόγιο, ο φορέας μίας από τις πλέον εμβληματικές και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις για τη χώρα, η οποία όμως κοντεύει να μεταμορφωθεί σε ένα σύγχρονο …γεφύρι της Αρτας εξαιτίας και των συνεχών καθυστερήσεων στην ολοκλήρωσή της.
Οπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι του φορέα η αρμοδιότητα του οποίου μεταφέρθηκε από την παρούσα κυβέρνηση από το υπουργείο Περιβάλλοντος στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, τα προβλήματα τον τελευταίο καιρό είναι τόσο πολλά που κάποιες φορές χρειάστηκε η παρέμβαση της αστυνομίας προκειμένου να ηρεμήσουν τα πνεύματα μεταξύ εργαζομένων και εξαγριωμένων πολιτών και επαγγελματιών.
Ατελείωτες ουρές, καθυστερήσεις, εκνευρισμός, αναγκαστικό «πάγωμα» σε συναλλαγές και τριτοκοσμικές εικόνες με πολίτες και επαγγελματίες να πηγαίνουν από τις 3.00΄ και τις 4.00΄ το πρωί, να κοιμούνται στα αυτοκίνητά τους για να πάρουν χαρτί προτεραιότητας και να πάρουν σειρά για να μπουν στο κτηματολογικό γραφείο, είναι η εικόνα που περιγράφουν.
Περίπου ένα μήνα πριν το Σωματείο Εργαζομένων στο Κτηματολόγιο κάλεσε τα μελη του να περιγράψουν τις συνθήκες κατά τη διάρκεια της εργασίας τους: «Η αντίδραση σε αυτή µας την πρόσκληση, ήταν ένας καταιγισµός µηνυµάτων τα οποία αποτυπώνουν την δύσκολη καθηµερινότητα που βιώνουν οι εργαζόµενοι, αυτό όµως που είναι αξιοσηµείωτο είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις περιγράφουν και τα όσα βιώνουν οι συναλλασσόµενοι µε το Ελληνικό Κτηµατολόγιο και τις υπηρεσίες του» λέει ο πρόεδρος του Σωματείου, Θωμάς Καντερές.
Οι εργαζόμενοι τονίζουν ότι προτεραιότητα του φορέα αυτή τη στιγμή είναι η κατάργηση των υπολειπόµενων Υποθηκοφυλακείων και η πάση θυσία απορρόφησή τους από τα Κτηµατολογικά Γραφεία και τα Υποκαταστήµατα τους µε ρυθµούς, όμως, στους οποίους δεν µπορεί να ανταποκριθεί η υπάρχουσα δοµή.
Ζητούν άμεσες παρεµβάσεις ώστε – όπως λένε – να καταδειχθεί πως όλα αυτά δεν είναι προσχεδιασμένα, ώστε η κοινωνία να βρεθεί απέναντι στους εργαζόµενους και το Ελληνικό Κτηµατολόγιο, «µε στόχο µία από τις πλουσιότερες υπηρεσίες του Ελληνικού ?ηµοσίου µε ετήσια έσοδα πάνω από 200 εκατοµµύρια ευρώ και αποθεµατικό 500 εκατομμυρίων ευρώ να καταλήξει σε χέρια ιδιωτών».
Οσο για τα ηλεκτρονικά συστήματα και τις ψηφιακές υπηρεσίες φαίνεται ότι δε χρησιµοποιούνται στον βαθµό που θα έπρεπε τόσο από τους πολίτες, αλλά κυρίως από τις επαγγελµατικές οµάδες. Το μεγαλύτερο αγκάθι στη λειτουργία και την πρόοδο του Κτηματολογίου φαίνεται να είναι η υποστελέχωσή του. Την κατάσταση περιγράφουν τα στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα οι εργαζόμενοι. Σύμφωνα με αυτά στην Κεντρική Υπηρεσία η υποστελέχωση σε κάθε Τµήµα και κάθε ?ιεύθυνση της παραµένει:
- Ενώ τα προηγούµενα χρόνια υπήρχαν δώδεκα τεχνικοί πληροφορικής στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη και ικανός αριθµός εργαζοµένων για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των 15 περίπου εγκαταστάσεων και συνολικά 300 εργαζοµένων σε όλη τη χώρα, σήµερα υπάρχουν οι µισοί για την κάλυψη του συνόλου του Φορέα µε περισσότερες από 60 εγκαταστάσεις και 830 εργαζόµενους.
- Κι αυτό όταν στην πλήρη ανάπτυξή του ο Φορέας θα αποτελείται από 100 εγκαταστάσεις και 1.400 εργαζόµενους διασκορπισµένους σε κάθε γωνιά της χώρας.
- Ενώ τα προηγούµενα χρόνια υπήρχαν πέντε εργαζόµενοι στο Τµήµα Προµηθειών για την κάλυψη των αναγκών σηµαντικά λιγότερων απαιτήσεων, σήµερα υπάρχουν τρεις εργαζόµενοι για την κάλυψη του συνόλου του Φορέα, έχοντας παράλληλα να αντιµετωπίσουν απίστευτη γραφειοκρατία, ενώ το Λογιστήριο λειτουργεί ουσιαστικά µε τρείς εργαζόµενους.
- Η ?ιεύθυνση Ανθρώπινου ?υναµικού βρέθηκε ξαφνικά να διαχειρίζεται έναν δυσβάστακτο όγκο εισροής εργαζοµένων από τα πρώην υποθηκοφυλακεία που εντάσσονται στον Φορέα, µε δεκάδες νέες απαιτήσεις που δεν είχαν προβλεφθεί στον ν.4512/2018. Η εισροή αυτή πρέπει να αντιµετωπιστεί σε περιβάλλον νοµικού προσώπου δηµοσίου δικαίου, µε ελάχιστο προσωπικό, που σε πολλές περιπτώσεις δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις λόγω της προέλευσής του από το περιβάλλον του νοµικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου (πρώην ΕΚΧΑ Α.Ε.), ενώ το προσωπικό που εισρέει στον Φορέα σε πολλές περιπτώσεις δηµιουργεί ιδιότυπο µοναδικό καθεστώς που απαιτεί νοµοθετικές ρυθµίσεις. Αποτέλεσµα αυτού, δεκάδες θέµατα ανθρώπινου δυναµικού που αφορούν σε µισθολογικά και όχι µόνο ζητήµατα να λιµνάζουν.
Σημαντικά είναι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και τα Κτηµατολογικά Γραφεία και τα Υποκαταστήµατα τους, καθώς είναι και αυτά υποστελεχωµένα, µιας και πολλοί υπάλληλοι από τα καταργηµένα υποθηκοφυλακεία συνταξιοδοτήθηκαν ή δεν εντάχθηκαν στον Φορέα. Έτσι, σήμερα υπάρχουν Κτηµατολογικά Γραφεία ή Υποκαταστήµατα που καλύπτουν τεράστιες εκτάσεις γης µε αναρίθµητα δικαιώµατα που εξυπηρετούν ή προσπαθούν να εξυπηρετήσουν, χιλιάδες πολίτες και επαγγελµατίες χωρίς όμως να έχουν ούτε τα στοιχειώδη. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία που προέκυψαν από τους εργαζομένους σε αυτά και αφορούν:
- Καταγγελίες για χαλασµένους υπολογιστές, εκτυπωτικά µηχανήµατα και έλλειψη γραφικής ύλης,
- εργαζόµενους που αγοράζουν µε δικά τους χρήµατα τόνερ και χαρτί για τα µηχανήµατα, προκειµένου να εκτυπώσουν τα απαιτούµενα έγγραφα των πολιτών,
- επαγγελµατίες (?ικηγόροι, Συµβολαιογράφοι, Μηχανικοί) που φέρνουν µαζί τους το χαρτί που πρέπει να εκτυπώσουν, ή που δανείζουν µηχανήµατα (εκτυπωτές, σκάνερ) για να κάνουν την δουλειά τους.
- Τηλεφωνικά Κέντρα που δεν λειτουργούν σε πολλά σηµεία µε αποτέλεσµα οι πολίτες να µην µπορούν να επικοινωνήσουν και να διαµαρτύρονται, ενώ εργαζόµενοι χρησιµοποιούν τα κινητά τηλέφωνα τους τόσο για την εσωτερική όσο και για την εξωτερική επικοινωνία, για θέµατα της υπηρεσίας µε τις ανάλογες οικονοµικές επιβαρύνσεις, τις οποίες όπως επισημαίνουν «δεν τις λαµβάνουν ποτέ πίσω, όπως δεν λαµβάνουν και τα εκτός έδρας και τις υπερωρίες που αναγκάζονται να κάνουν λόγο του τεράστιου όγκου δουλειάς».
- Σε πολλές περιοχές δεν υπάρχουν συστήµατα ψύξης θέρµανσης αλλά ούτε και πόσιµο νερό, ενώ οι καθυστερήσεις σε παραδόσεις των αναλωσίµων αλλά και άλλων ειδών όπως χαρτί υγείας, αντισηπτικά κλπ, αναγκάζουν το προσωπικό να αγοράζει και αυτά τα απαιτούµενα από την τσέπη του.
- Από το ελλιπές προσωπικό των Κτηµατολογικών Γραφείων και των Υποκαταστηµάτων, διατίθενται εργαζόµενοι οι οποίοι πολλές φορές αναγκάζονται να µετακινούνται πολλά χιλιόµετρα καθώς στην πλειονότητα τους τα αρχεία των καταργούµενων υποθηκοφυλακείων δεν µεταφέρονται στο Κτηµατολογικό Γραφείο ή το Υποκατάστηµα του και παραµένει σε χώρο του οικείου ?ήµου, διότι οι διαγωνισµοί εξεύρεσης κτιρίων στην περιφέρεια καρκινοβατούν, ενώ δεν λείπουν οι καταγγελίες και για τα κτίρια που τελικά επιλέγονται.
Η κατάσταση αυτή, όπως είναι φυσικό, αντανακλάται στους συναλλασσόμενους πολίτες, οι οποίοι εξαγριώνονται καθώς πολλές φορές αναγκάζονται να συνωστίζονται από τα χαράµατα προκειµένου να καταφέρουν να κάνουν την δουλεία τους, αφού δεν µπορούν να χρησιµοποιήσουν τις εφαρµογές.
«Όσοι συναλλάσσονται πλέον µε τα Κτηµατολογικά Γραφεία και τα Υποκαταστήµατα τους, αντιµετωπίζουν τριτοκοσµικές καταστάσεις µε αποτέλεσµα να απειλούν, να προσβάλλουν και να εξυβρίζουν τους υπαλλήλους των γραφείων. Στην περίπτωση δε της Θεσσαλονίκης, αλλά και του Κορωπίου δεν ήταν λίγες οι φορές που κλήθηκε η αστυνοµία για να επιβάλει την τάξη», εξηγούν οι εργαζόμενοι.
Προσθέτουν επίσης πως κάποιοι συναλλασσόµενοι προχωρούν σε καταγγελίες προς τη ?ιοίκηση, απαιτώντας την τιµωρία των υπαλλήλων, διότι οι δεύτεροι «δεν λειτουργούν σύµφωνα µε τις υποδείξεις τους, κατά τις οποίες απαιτούν µε προχειρότητα λύση σε θέµατα τα οποία χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και αυτή η θέση των υπαλλήλων µας εκλαµβάνεται ως άρνηση εξυπηρέτησης».
Κατηγορούν μάλιστα τη ?ιοίκηση του Φορέα ότι υποσκάπτει τις όποιες προσπάθειες εξυπηρέτησης των πολιτών, αποστέλλοντας οδηγία προς τους προϊσταµένους των γραφείων εν µέσω πανδηµίας, να καταργήσουν το σύστηµα των ραντεβού.
Οσον αφορά την εξυπηρέτηση µε τηλεδιάσκεψη από το Ελληνικό Κτηµατολόγιο, (myKTIMATOLOGIOlive), οι εργαζόμενοι τη χαρακτηρίζουν ένα χρήσιμο εργαλείο, αλλά για το μέλλον καθώς σήμερα «δεν υπάρχει ούτε η απαραίτητη ηλεκτρονική υποδοµή ούτε το διαθέσιµο προσωπικό για την ευρεία εφαρµογή αυτής της υπηρεσίας, ενώ η ίδια η φύση της υπηρεσίας µετακυλίει τα όποια ζητήµατα σε άλλους υπαλλήλους, που έχουν την σχετική γνώση του ζητήµατος που ο πολίτης θα θέσει. Ουσιαστικά σήµερα µπορούµε να πούµε ότι το myKTIMATOLOGIOlive, βρίσκεται σε πιλοτική φάση, δεν έρχεται να βελτιώσει άµεσα την κατάσταση και προκειµένου να παρέχει αξιοπρεπείς υπηρεσίες προς τον πολίτη θα πρέπει και αυτό να στελεχωθεί», τονίζουν προσθέτοντας πως όσοι εργαζόμενοι αντιδρούν, έρχονται αντιμέτωποι «στην καλύτερη περίπτωση µε την πλήρη αδιαφορία και στην χειρότερη µε διώξεις».
Οι αλλαγές
Το ζήτημα των μεγάλων προβλημάτων στη λειτουργια των Κτηματολογικών Γραφείων έχουν φέρει στη Βουλή τις τελευταίες εβδομάδες με ερωτήσεις τους προς το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης αρκετοί βουλευτές όχι μόνο της αντιπολίτευσης, αλλά και της συμπολίτευσης.
Απαντώντας σε κάποιες από αυτές ο υφυπουργός, Θοδωρής Λιβάνιος επεσήμανε ότι ψηφίστηκαν ήδη μερικές σύντομες λύσεις, βραχυπρόθεσμες, οι οποίες θα υλοποιηθούν τις επόμενες εβδομάδες με στόχο να σταματήσει η ταλαιπωρία των πολιτών στα κτηματολογικά γραφεία.
Η πρώτη αλλαγή αφορά τη δυνατότητα ηλεκτρονικής κατάθεσης ενός συμβολαίου στην πύλη του Κτηματολογίου από τους συμβολαιογράφους ώστε να εξυπηρετούνται χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας στα γραφεία.
Το δεύτερο φαινόμενο, σύμφωνα με τον κ. Λιβάνιο, αφορά τον χρόνο καθυστέρησης μετεγγραφής πλέον των πράξεων, ο οποίος παραδέχτηκε ότι είναι μεγάλος. Το ζήτημα αυτό φιλοδοξούν να αντιμετωπίσουν με τις συμβάσεις δικηγόρων με τα Κτηματολογικά Γραφεία, οι οποίες θεσπίστηκαν πριν λίγες ημέρες.
Ενα από τα δομικά προβλήματα του φορέα είναι το γεγονός ότι δεν προχώρησε, όπως είχε σχεδιαστεί, η κατάργηση των έμμισθων και άμισθων υποθηκοφυλακείων και η ένταξή τους στην ενιαία δομή του Κτηματολογίου.
Στους απασχολουμένους στα έμμισθα υποθηκογυλακεία δινόταν η δυνατότητα να μεταταγούν σε δικαστικές υπηρεσίες και σε υπηρεσίες των δικαστηρίων με αποτέλεσμα πολλές υπηρεσίες να απογυμνωθούν χωρίς να έχουν γίνει προσλήψεις και χωρίς να έχουν προχωρήσει τα ψηφιακά εργαλεία ηλεκτρονικής εξ αποστάσεως εξυπηρέτησης. Κι όλα αυτά την ώρα που είχε ξεκινήσει η κτηματογράφηση της χώρας.
Πρακτικά πολλοί προϊστάμενοι δεν πήγαν στον νέο φορέα, καθώς όπως ανέφερε και ο κ. Λιβάνιος «Τα χρήματα είναι πάρα πολύ λίγα. Τα χρήματα που παίρνουν ως προϊστάμενοι κτηματολογικού γραφείου, ως ιδιώτες δικηγόροι μπορούν να τα πάρουν με δύο αγωγές τον μήνα» είχε απαντήσει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο, έως τώρα και το σύστημα των προμηθειών σε αναλώσιμα είχε στηθεί κεντρικά με τις προμήθειες να γίνονται από την Αθήνα: «Εάν θέλει χαρτί η Ορεστιάδα, θα φύγει από την Αθήνα να πάει το χαρτί. Για τους εκτυπωτές δεν είχε ξεκινήσει καν διαγωνισμός. Ξεκίνησε από τις αρχές του 2020 και είναι τώρα στο Ελεγκτικό Συνέδριο για να μπουν οι Υπηρεσίες Εκτύπωσης σε όλα τα Κτηματολογικά Γραφεία».
Για τη διευκόλυνση της λειτουργίας του κτηματολογίου, το υπουργείο σκοπεύει να δώσει τη δυνατότητα πάγιας προκαταβολής στους προϊστάμενους των κτηματολογικών γραφείων ώστε να μπορούν να προβαίνουν χωρίς καθυστέρηση σε κάποιες έκτακτες αγορές.
Οι τροπολογίες
Στη μείωση των καθυστερήσεων που απειλούσαν με «πάγωμα» των συναλλαγών και αδυναμίας ολοκλήρωσης των μεταβιβάσεων για μεγαλα χρονικά διαστήματα που άγγιζαν και το ένα έτος, στοχεύουν οι αλλαγές που ψηφίστηκαν πρόσφατα.
Με τις νέες ρυθμίσεις ξεκαθαρίστηκε πως ο έλεγχος από τον προιστάμενο του κτηματολογικού γραφείου δεν μπορεί να επεκτείνεται σε προηγούμενες εγγραφές στο Υποθηκοφυλακείο ή σε εξέταση και συσχετισμό μεταγεγραμμένων τίτλων, καθώς ο νόμος δεν του δίνει το σχετικό δικαίωμα.
Παράλληλα με άλλη τροπολογία εκχωρήθηκε σε ελεύθερους επαγγελματίες αντί για τους υπαλλήλους του φορέα, η δυνατότητα να ελέγχουν τη νομιμότητα των δικαιολογητικών και να εγγράφουν τις πράξεις αυτές στη βάση του Κτηματολογίου. Μία έως τώρα αποκλειστική αρμοδιότητα των υπαλλήλων του Κτηματολογίου, η οποία εξαιτίας της υποστελέχωσης εκχωρείται στην αγορά.
Ουσιαστικά στο εξής οι Προϊστάμενοι των κτηματολογικών γραφείων χάνουν το δικαίωμα ελέγχου στις πρώτες εγγραφές, το οποίο πλέον αποκτούν οι δικηγόροι.
Το γεγονός αυτό αναμένεται να επιταχύνει την πρόοδο των συναλλαγών. Ωστόσο, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, ενέχει έναν σοβαρό κίνδυνο: να μην καταχωρούνται σωστά οι τίτλοι και το κτηματολόγιο να μην έχει τη δυνατότητα να στηρίξει το κράτος δικαίου και τη συνέχεια των τίτλων με ξεκάθαρους κανόνες. Πρακτικά να υπάρχει κτηματολόγιο, αλλά χωρίς να υπάρχει αφού δεν αποκλείεται να εμφανιστούν λάθη και εκκρεμότητες.
Μαρία Λιλιοπούλου
