Ολοκλήρωσε με επιτυχία τους τριάντα μήνες (2,5 έτη) λειτουργίας ο Πρώτος Ηλιακός Σταθμός Φόρτισης Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων (Η/Ο), ο οποίος είχε εγκατασταθεί και λειτουργεί με απόλυτη επιτυχία από το Φεβρουάριο του 2019 στο ακριτικό νησί της Τήλου. Ο πρότυπος αυτός ηλιακός σταθμός αποτέλεσε δωρεά του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ) του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (Πα.Δ.Α.) προς το Δήμο Τήλου, στα πλαίσια της μακροχρόνιας συνεργασίας των δύο φορέων. Σκοπός της μακρόχρονης αυτής συνεργασίας, που έχει και την αμέριστη υποστήριξη της δημοτικής αρχής του νησιού, είναι η ανάπτυξη «καθαρών-πράσινων» τεχνολογιών/λύσεων στα ελληνικά νησιά (βλ. TILOS HORIZON 2020). Το σχεδιασμό αλλά και την εγκατάσταση του πρωτοποριακού αυτού έργου πραγματοποίησε η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος (ΗΜΕ & ΠΡΟΠΕ), με το συντονισμό του κ. Γεωργίου Σπυρόπουλου ΕΔΙΠ του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και τη συμμετοχή του Συνεργάτη και Υποψήφιου Διδάκτορα του Εργαστηρίου κ. Κων/νου Χριστόπουλου.
Συνοπτικά, η λειτουργία της πιλοτικής αυτής εγκατάστασης στηρίζεται σε φωτοβολταϊκή εγκατάσταση ονομαστικής ισχύος περίπου 5 kWp, που βρίσκεται εγκατεστημένη σε δώμα δημοτικού κτηρίου. Το συγκεκριμένο κτήριο όπως φαίνεται στην εικόνα (1) βρίσκεται στον οικισμό Λιβάδια, πολύ κοντά στην ακτή και στο δημοτικό παραλιακό πεζόδρομο του λιμανιού «Τάσος Αλιφέρης». Αντίστοιχα, ο πρότυπος σταθμός φόρτισης αποτελείται (εικόνα (2)) από δύο σημεία φόρτισης. Το κεντρικό σημείο είναι φορτιστής Η/Ο «Type 2» ονομαστικής ισχύος 7,4 kW, που με βάση τα χαρακτηριστικά του τοπικού ηλεκτρικού δικτύου, παρέχει μέγιστο ρεύμα φόρτισης της τάξης των 32 Α, ικανό να φορτίσει πλήρως ένα τυπικό Η/Ο σε 4 έως 6 ώρες. Επιπλέον της κάλυψης των αναγκών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων ο πιλοτικός Φ/Β σταθμός χρησιμοποιείται για να καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες του δημοτικού κτηρίου, ενώ καλύπτει και τον παραλιακό δημοτικό φωτισμό της περιοχής. Τέλος, η τυχόν περίσσεια καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιείται μέσω του ενεργειακού συμψηφισμού για την κάλυψη και πρόσθετων καταναλώσεων του δήμου Τήλου. Με βάση τα έως σήμερα αναλυτικά ενεργειακά αποτελέσματα (Σχήμα (1)) η μηνιαία ενεργειακή παραγωγή της εγκατάστασης ακολουθεί μια αναμενόμενη περιοδική διανομή, ενώ αντίστοιχα η ενεργειακή παραγωγή το τρίτο έτος λειτουργίας του Φ/Β σταθμού είναι παρόμοια με αυτή του δεύτερου έτους, ελαφρά μεγαλύτερη από την παραγωγή του πρώτου έτους λειτουργίας του σταθμού, Σχήμα (2). Από την ανάλυση των αποτελεσμάτων του Σχήματος (1) προκύπτει ότι η συνολική παραγωγή της ηλιακής αυτής εγκατάστασης για τους τριάντα μήνες λειτουργίας του Φ/Β σταθμού προσεγγίζει (και σήμερα έχει ξεπεράσει) τις 20000 kWhe.
Στον ερευνητικό τομέα, η πιλοτική Φ/Β εγκατάσταση (εικόνα (3)) σχεδιάστηκε αφενός να καλύπτει τις ετήσιες ηλεκτρικές ανάγκες του δημοτικού κτηρίου, συμπεριλαμβανομένου του παραλιακού φωτισμού, αφετέρου να υποστηρίζει τη λειτουργία δύο δημοτικών Η/Ο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Έτσι, επιπλέον των 4000 kWh που είναι απαραίτητες για την κάλυψη των αναγκών του κτηρίου και του φωτισμού, διατίθενται άλλες περίπου 3100 kWh, που χρειάζονται τα δύο ηλεκτρικά οχήματα για να καλύψουν 150 km εβδομαδιαίως έκαστο. Να σημειωθεί ότι η μέγιστη απόσταση στο νησί της Τήλου δεν ξεπερνά τα 20 km. Επιπρόσθετα, με την εφαρμογή της μεθόδου του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering), η ηλεκτρική κατανάλωση συμψηφίζεται με τη Φ/Β παραγωγή σε ετήσια βάση, αξιοποιώντας τα τεχνικά χαρακτηριστικά του τοπικού ηλεκτρικού δικτύου.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι λαμβάνοντας υπόψιν τα σημαντικά προβλήματα σκίασης από παρακείμενα εμπόδια στην περιοχή εγκατάστασης, αλλά και λόγω της προσπάθειας για την ελαχιστοποίηση οποιαδήποτε οπτικής όχλησης, που θα μπορούσε να προκαλέσει στους κατοίκους και στους επισκέπτες του όμορφου αυτού νησιού λόγω της κεντρικής θέσης εγκατάστασης, η επιλεχθείσα γωνία κλίσης και ο προσανατολισμός των Φ/Β πλαισίων διαφέρουν από την ενεργειακά άριστη επιλογή, για αντίστοιχες εγκαταστάσεις στο νησί της Τήλου. Παρά το γεγονός αυτό, που αναμφίβολα οδηγεί σε μερική μείωση της συνολικής παραγωγής και κατά συνέπεια της εξερχόμενης προς το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, ο πιλοτικός Φ/Β σταθμός παρήγαγε αντίστοιχα 7240 kWhe και 7360 kWhe τον πρώτο και το δεύτερο χρόνο λειτουργίας του, ενώ για το τελευταίο εξάμηνο λειτουργίας έχει διαθέσει στο τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο περίπου 4750 kWhe. Η επιτευχθείσα υψηλή ετήσια ενεργειακή παραγωγή αντιστοιχεί σε σχεδόν 1500 kWhe ανά εγκατεστημένο kWp Φ/Β και υπογραμμίζει το εξαιρετικό ηλιακό δυναμικό των ελληνικών νησιών καθώς και τις προοπτικές της προσεκτικής αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας. Στο σχετικό σχήμα (3) περιγράφεται σε μηνιαία βάση το ενεργειακό ισοζύγιο της πρότυπης πράσινης εγκατάστασης, όπως αυτό προέκυψε κατά τη διάρκεια ενός πλήρους έτους λειτουργίας (Μάρτιος 2019 έως και Φεβρουάριος 2020). Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά, καθώς σημειώθηκε απόλυτη κάλυψη των προκαθορισμένων ενεργειακών αναγκών μέσω της Φ/Β παραγωγής.
Συνοψίζοντας, ο συγκεκριμένος σταθμός εδώ και περισσότερους από τριάντα μήνες προσφέρει στην τοπική κοινωνία, και θα συνεχίσει να προσφέρει, δωρεάν καθαρή ηλεκτρική ενέργεια επιβεβαιώνοντας το ρόλο της «πράσινης ενέργειας» σε τοπικό επίπεδο και δίνοντας το παράδειγμα για αντίστοιχες εφαρμογές ανάλογης κλίμακας σε απομονωμένες περιοχές. Οι περίπου 7300 kWhe καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, που παράγονται ετησίως από την πρωτότυπη Φ/Β εγκατάσταση, αναδεικνύουν την κοινωνική προσφορά του νεοσύστατου Πανεπιστημίου μας προς μια απομακρυσμένη κοινότητα της χώρας, προωθώντας έμπρακτα την αξιοποίηση της καθαρής ηλεκτροκίνησης σε μικρά και απομονωμένα νησιά και βελτιώνοντας ταυτόχρονα το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της Τήλου, μέσω της ετήσιας μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου κατά περίπου 6000 kg από την αποφυγή κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα.
Για το Πα.Δ.Α. Δρ Ι.Κ. Καλδέλλης, Καθηγητής-Αντιπρύτανης Έρευνας
