Από την Πένη Χαλάτση
Κονδύλια ύψους 3,5 δισ. ευρώ αναμένεται να διαθέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για την προστασία των ωκεανών με τα κεφάλαια να κατευθύνονται προς την εκπλήρωση 40 διαφορετικών δεσμεύσεων οι οποίες σχετίζονται με την βιώσιμη αλιεία, τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, την κλιματική αλλαγή, την γαλάζια οικονομία, την θαλάσσια ρύπανση κλπ.
Την σφραγίδα για τις προθέσεις της να προστατέψει το θαλάσσιο περιβάλλον την έβαλε κατά την Διεθνή Διάσκεψη για τους Ωκεανούς που πραγματοποιείται στις 16 και 17 Απριλίου στην Αθήνα. Η ΕΕ θα διαθέσει το μεγαλύτερο ποσό που έχει ανακοινωθεί ποτέ για σειρά δράσεων οι οποίες «κουμπώνουν» στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ευρωπαϊκής χώρας. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες που θα αξιοποιήσει μέρος των κονδυλίων σε τομείς όπως είναι η βιώσιμη αλιεία, την θαλάσσια ρύπανση, την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας.
Πώς θα κατανεμηθούν τα κονδύλια της ΕΕ για την προστασία των ωκεανών
Στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα διατεθούν περί τα 1,9 δισ. ευρώ για την βιώσιμη αλιεία και την στήριξη σχετικών επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Κύπρο, την Πολωνία, την Πορτογαλία (2020-2026). Ομοίως, επιπλέον 23,5 εκατ. ευρώ θα διατεθούν κατά την περίοδο 2024-2025 για τη στήριξη των Περιφερειακών Οργανώσεων Διαχείρισης Αλιείας (ΠΟΔΑ), των Περιφερειακών Φορέων Αλιείας (RFBs) και των σχετικών διεθνών συμφωνιών στον Ατλαντικό, τον Ειρηνικό, τον Ινδικό, τον Αρκτικό, την Μεσόγειο και την Μαύρη Θάλασσα ενώ 1,5 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για τη στήριξη της εφαρμογής των μέτρων για το Κράτος Λιμένα (PSMA) για την καταπολέμηση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας.
Όσον αφορά στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, θα διατεθούν 1,36 εκατ. ευρώ για την υποστήριξη της εφαρμογής της συμφωνίας για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα των περιοχών πέρα από την εθνική δικαιοδοσία (BBNJ), 24 εκατ. ευρώ για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και την διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων στο ρεύμα Blue Benguela (Νότια Αφρική), τις Μαλδίβες, το Σουρινάμ και τα γαλλικά εδάφη της Νότιας και της Ανταρκτικής.
Σε σχέση με τους ωκεανούς και την κλιματική αλλαγή, προβλέπονται 103 εκατομμύρια ευρώ για το προγράμματα παρατήρησης ωκεανών (Copernicus, Wekeo, Neccton) και την έρευνα για την προώθηση μοντέλων ωκεανών για προβλέψεις για το κλίμα.
Για την ανάπτυξης μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας θα χρησιμοποιηθούν έως 130 εκατ. ευρώ για να καταρτιστούν και να υλοποιηθούν τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Ιταλίας και της Πορτογαλίας για τη στήριξη επενδύσεων (2020-2026) στη βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Επίσης, έχουν υπολογιστεί 134 εκατομμύρια ευρώ ως βοήθεια στις αφρικανικές χώρες να αναπτύξουν τη γαλάζια οικονομία τους με βιώσιμο τρόπο. Αυτό αντιστοιχεί σε 59 εκατ. ευρώ για τη Δυτική Αφρική, 10 εκατ. ευρώ για τη Μαυριτανία, 35 εκατ. ευρώ για τη Μοζαμβίκη, 30 εκατ. ευρώ για την Αγκόλα.
Για τον τομέα της θαλάσσιας ρύπανσης θα διατεθούν κεφάλαια έως 980 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο και την Φινλανδία (2020-2026) για την υποστήριξη επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων για την καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης.
Κεφάλαια ύψους 45 εκατ. ευρώ θα διατεθούν επίσης για την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας στις περιοχές του Δυτικού Ινδικού Ωκεανού και του Κόλπου της Γουινέας στην Αφρική.
Η ΕΕ και η Σουηδία δεσμεύουν 7,5 εκατομμύρια ευρώ για να υποστηρίξουν τνη βιώσιμη ανάπτυξη μιας γαλάζιας οικονομίας στην περιοχή της Μεσογείου. Αυτό είναι σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την ατζέντα της ΕΕ για τη Μεσόγειο και την υπουργική δήλωση της Ένωσης για τη Μεσόγειο (UfM) για τη βιώσιμη γαλάζια οικονομία.
Παράλληλα, προβλέπονται επιπλέον 2 εκατ. ευρώ για το έργο υποστήριξης των συμβαλλόμενων μερών της Νότιας Μεσογείου στη Σύμβαση της Βαρκελώνης για την εφαρμογή της προσέγγισης του οικοσυστήματος για την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης (EcAp MED PLUS), από το 2024 έως το 2027.
Τέλος, μέσω της αποστολής της ΕΕ για την αποκατάσταση των ωκεανών και των υδάτων μας, δεσμεύονται 92,3 εκατομμύρια ευρώ για την αποκατάσταση του μπλε πλανήτη μας και τη διασφάλιση μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας.
Υπό πίεση οι ωκεανοί και οι θάλασσες
Οι ωκεανοί και οι θάλασσες καλύπτουν το 71% της επιφάνειας της Γης και πλήττονται ανεπανόρθωτα από την υπερθέρμανση του πλανήτη, τις μη βιώσιμες πρακτικές, την παράνομη αλιεία, την ρύπανση και την απώλεια θαλάσσιων οικοτόπων. Η Διεθνής Διάσκεψη για τους Ωκεανούς στοχεύει να ενισχύσει τις συλλογικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων. Συγκεντρώνει χώρες σε όλο τον κόσμο, την κοινωνία των πολιτών και τη βιομηχανία για να καταλήξει σε κοινές λύσεις και να παρουσιάσει φιλόδοξες δεσμεύσεις για την προστασία του ωκεανού. Το Our Ocean Conference, που ξεκίνησε αρχικά το 2014, έχει κινητοποιήσει έκτοτε περισσότερες από 2.160 δεσμεύσεις αξίας περίπου 130 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η ΕΕ έχει αναπτύξει ένα εργαλείο παρακολούθησης δεσμεύσεων το οποίο επιτρέπει στους πολίτες να παρακολουθούν την πρόοδο της υλοποίησης όλων των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν σε όλες τις μέχρι τώρα διασκέψεις.
