Η έγκριση του Εταιρικού Συμφώνου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) για τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027 σηματοδοτεί την έναρξη της εφαρμογής μιας φιλόδοξης στρατηγικής για την περιφερειακή ανάπτυξη στη χώρα μας. Ενα εθνικό σχέδιο περιφερειακής ανάπτυξης με άξονα τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, που θα συμβάλλει στη δυναμική ανάταξη της οικονομίας μετά την πανδημία αλλά και θα διευκολύνει τον παραγωγικό μετασχηματισμό της. H έγκαιρη έναρξη εφαρμογής της νέας περιόδου (το ελληνικό εταιρικό σύμφωνο είναι το πρώτο ευρωπαϊκό σχέδιο που εγκρίνεται) επιτρέπει την απρόσκοπτη συνέχιση της χρηματοδότησης ανάμεσα στις δύο προγραμματικές περιόδους.
Το νέο ΕΣΠΑ κατανέμει στα νέα προγράμματα 26,2 δισ. ευρώ στους πέντε ευρωπαϊκούς στόχους πολιτικής, δηλαδή τον μετασχηματισμό των επιχειρήσεων (20%), τις πράσινες επενδύσεις και την καθαρή ενέργεια (27%), τις πολυτροπικές μεταφορές (8%), το ανθρώπινο δυναμικό και τις κοινωνικές υπηρεσίες (30%) και τέλος, τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη (6%).
Στα ειδικότερα χαρακτηριστικά του νέου ΕΣΠΑ περιλαμβάνονται τα παρακάτω:
- Βασικές εθνικές στρατηγικές. Το νέο ΕΣΠΑ υποστηρίζει και ενσωματώνει μία σειρά βασικών εθνικών στρατηγικών (εθνική στρατηγική για την ενέργεια και το κλίμα – ΕΣΕΚ, το πλαίσιο για την διαχείριση κινδύνων – πολιτική προστασία, τη διαχείριση υδάτων και λυμάτων, τα ευρυζωνικά δίκτυα, το εθνικό σχέδιο μεταφορών στην περιφερειακή του διάσταση, ένα πλαίσιο για τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης, μία στρατηγική για την ισότητα των φύλων, ένα σχέδιο για τα άτομα με αναπηρία, μία εθνική στρατηγική για την κοινωνική ένταξη – ΕΣΚΕ κ.ά.).
- Συμπληρωματικότητα με άλλες πηγές χρηματοδότησης. Η χώρα μας διαθέτει στα επόμενα χρόνια σημαντικές πηγές χρηματοδότησης που αθροιστικά πλησιάζουν τα 77 δισ. ευρώ (Ταμείο Ανάκαμψης, δύο πυλώνες της ΚΑΠ, CEF κ.ά.). Το νέο ΕΣΠΑ αναπτύσσει τις κατάλληλες συνέργειες με τα άλλα χρηματοδοτικά μέσα (και πρωτίστως με το Σχέδιο Ελλάδα 2.0) προκειμένου να επιτυγχάνεται προσθετικότητα στις σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις μας, καλύπτοντας το επενδυτικό κενό της οικονομίας.
- Ενίσχυση της ικανότητας υλοποίησης έργων. Το προηγούμενο διάστημα και ακόμη περισσότερο στην περίοδο της πανδημίας, η ελληνική διοίκηση κατέδειξε την ικανότητά της να διαχειρίζεται κοινοτικούς πόρους. Η πρόσφατη έκθεση του οίκου αξιολόγησης S&P που αναβάθμισε το αξιόχρεο των ελληνικών τραπεζών (αλλά και η Moody’s που ακολούθησε) επισημαίνει την πρωτιά της Ελλάδας στην απορρόφηση των πόρων των Διαρθρωτικών Ταμείων. Ταυτόχρονα προωθούνται μία σειρά θεσμικών, νομοθετικών και διαχειριστικών παρεμβάσεων που θα επιτρέψουν την ενίσχυση της ικανότητας των δικαιούχων να υλοποιούν συγχρηματοδοτούμενα έργα (νέος νόμος για τις δημόσιες συμβάσεις, νέο πρόγραμμα capacity building για τους δικαιούχους ΕΣΠΑ, μηχανισμός ωρίμανσης έργων, κ.ά.).
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι το νέο ΕΣΠΑ θα λειτουργήσει ως το αναπτυξιακό εφαλτήριο των περιφερειών μας, με στόχο τη σύγκλισή τους με τις περισσότερο ανεπτυγμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες και την ευημερία του συνόλου των πολιτών.
Δημήτρης Σκάλκος,
γενικός γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
