Άρχισε να ξεσκονίζεται, όπως φαίνεται, ο «αραχνιασμένος» αγωγός EastMed. Οι Ρυθμιστικές Αρχές της Ελλάδος, της Κύπρου και της Ιταλίας (ΡΑΑΕΥ, ΡΑΕΚ, ARERA, αντίστοιχα) ενέκριναν με κοινή απόφαση τους το Αίτημα Επένδυσης που υπέβαλε τον περασμένο Μάιο ο φορέας υλοποίησης του έργου, η εταιρία IGI Poseidon (50-50 ΔΕΠΑ Διεθνών Έργων και Edison), καθώς και τον επιμερισμό του επενδυτικού κόστους, με σταθμό μέτρησης και ρύθμισης στη Μεγαλόπολη.
Η απόφαση δημοσιοποιήθηκε χθες στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ και δημοσιεύθηκε και σε ΦΕΚ. Προφανώς, πρόκειται για κίνηση που σηματοδοτεί την αναβίωση του αγωγού, σε μια περίοδο με έντονο άρωμα γεωπολιτικών ανακατατάξεων, όχι μόνον εξαιτίας των συνεπειών της διπλής ενεργειακής κρίσης, αλλά και των γεγονότων της Μέσης Ανατολής.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο EastMed, όπως περιγράφεται στην επενδυτική απόφαση, προβλέπεται να μεταφέρει στην Ευρώπη αέριο από τα αποθέματα της Κύπρου και του Ισραήλ και μέσω του ισραηλινού δικτύου από την Αίγυπτο και άλλες χώρες, χωρίς να κατονομάζονται.
Σύμφωνα με την απόφαση των τριών Ρυθμιστικών Αρχών, το κόστος του έργου ανέρχεται σε 6,039 δισ. ευρώ (με ένα αποδεκτό εύρος διακύμανσης συν-πλην 15%) και θα επιβαρύνει αποκλειστικά τον φορέα υλοποίησης, χωρίς καμία δαπάνη για τις τρεις εμπλεκόμενες χώρες, Ελλάδα, Κύπρο και Ιταλία, ούτε μεταφορά στα εθνικά τιμολόγια φυσικού αερίου.
Η ανάκτηση του κόστους προβλέπεται να γίνει μέσω ρυθμιζόμενων ταριφών και η χρηματοδότηση του θα επιδιωχθεί να καλυφθεί, εκτός από ίδια κεφάλαια, από κοινοτικά κονδύλια (Connecting Europe Facility) και τραπεζικό δανεισμό.
Το project έχει εξασφαλίσει καθεστώς PCI (Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος). Θα περιλαμβάνει 1.300 χλμ υποθαλάσσιο αγωγό που θα κατασκευαστεί, όπως υπογραμμίζεται με σημασία, εντός των ευρωπαϊκών υδάτων της Ελλάδος και της Κύπρου, καθώς και 500 χλμ υπόγειο αγωγό από την Πελοπόννησο ως το Φλωροβούνι Θεσπρωτίας, για να συνδεθεί από εκεί με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon Pipeline προς την Ιταλία
Τρία τμήματα
Πιο συγκεκριμένα, το έργο αποτελείται από τρία τμήματα:
1. Νότια Υποθαλάσσια Γραμμή. Θα ξεκινά από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά από μια διακλάδωση για είσοδο στην Κύπρο, προχωρά προς την Κρήτη, όπου επανασυμπιέζεται και καταλήγει στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας. Θα έχει δυναμικότητα 12 bcm, ενώ η διακλάδωση προς την Κύπρο 1 bcm.
2. Βόρεια Υποθαλάσσια Γραμμή, δυναμικότητας 10 bcm, θα ξεκινά από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, παράλληλα με τη Νότια Γραμμή έως την Κρήτη, όπου θα ενώνεται με αυτή στον Συμπιεστή και θα συνεχίζει έως τη Μεγαλόπολη.
3. Υπόγεια Γραμμή, σχεδιασμένη να μεταφέρει το φυσικό αέριο και από τη Νότια και από τη Βόρεια Γραμμή (20 bcm), θα ξεκινά από την Μεγαλόπολη και θα καταλήγει στο Φλωροβούνι Θεσπρωτίας, όπου προβλέπεται να ενωθεί με τον υποθαλάσσιο αγωγό Poseidon Pipeline προς την Ιταλία.
Ο αγωγός εκτιμάται ότι μπορεί να τεθεί σε λειτουργία το 2028. Ειδικότερα, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που παρατίθεται, το 2024 προβλέπεται να γίνουν οι απαραίτητες θαλάσσιες έρευνες και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την έναρξη κατασκευής του υπόγειου αγωγού. Στο πρώτο τρίμηνο του 2027 τοποθετείται η ολοκλήρωση κατασκευής και του υποθαλάσσιου και του υπόγειου αγωγού, για να τεθούν σε δοκιμαστική λειτουργία τον ίδιο χρόνο και να ακολουθήσει η εμπορική λειτουργία το 2028.
Το Αίτημα Επένδυσης συνοδεύθηκε από τρεις κρίσιμες μελέτες: κόστους-οφέλους (CBA), διασυνοριακή κατανομή κόστους (CBCA) και βασικό σχεδιασμό σε προχωρημένο στάδιο (FEED). Όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, το όφελος από την υποκατάσταση καυσίμων υπολογίζεται σε 1,665 δισ. ευρώ, από το οποίο τα 514 εκατ. ευρώ αφορούν στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα στην Κύπρο.
Το όφελος και τα επόμενα βήματα
Για την Ελλάδα, την Ιταλία και την Ε.Ε. συνολικά το όφελος της ασφάλειας εφοδιασμού αποτιμάται στα 4,358 δισ. ευρώ, η εξοικονόμηση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου συνολικά στα 7,580 δισ. ευρώ και η εξοικονόμηση στο κόστος εφοδιασμού στα 16,829 δισ. ευρώ. Το συνολικό όφελος από τη λειτουργία του αγωγού εμφανίζεται 5πλάσιο από το κόστος κατασκευής του, στα 30,432 δισ. ευρώ.
Τα επόμενα βήματα για την IGI Poseidon περιλαμβάνουν την εξασφάλιση αδειοδότησης από τις αρμόδιες αρχές της Ελλάδας και της Κύπρου, ενώ δεν θα χρειαστεί κάτι ανάλογο στην Ιταλία, καθώς δεν προβλέπονται κατασκευές στη γειτονική χώρα. Έχει ήδη προηγηθεί διαβούλευση με τους αρμόδιους διαχειριστές μεταφοράς αερίου, τον ΔΕΣΦΑ στην Ελλάδα, τη Snam στην Ιταλία και την CyGas στην Κύπρο.
Ο φορέας υλοποίησης έχει πραγματοποιήσει ένα αρχικό market test με πάνω από 10 εταιρίες της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου, που κατέδειξε το δυνητικό ενδιαφέρον της αγοράς για την προμήθεια, στο διάστημα 2027-2047, 7,2 bcm αερίου ετησίως στην Ιταλία, 2,7 bcm στην Ελλάδα και 0,45 bcm στην Κύπρο.
Ωστόσο, θα ακολουθήσει μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2024 μη δεσμευτική εκδήλωση ενδιαφέροντος και αμέσως μετά δεσμευτική φάση, για την κατανομή προϊόντων δυναμικότητας μεταφοράς, με συμφωνίες μεταφοράς, παράλληλα με το κλείσιμο συμφωνιών πώλησης και αγοράς φυσικού αερίου μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών που δραστηριοποιούνται στις ευρωπαϊκές αγορές και την Ανατολική Μεσόγειο.
Η κοινή απόφαση έχει τις υπογραφές, του Δημήτρη Φούρλαρη, αντιπροέδρου του κλάδου Ενέργειας της ΡΑΑΕΥ, του προέδρου της ARERA, Dr Stefano Besseghini και του προέδρου της ΡΑΕΚ, Δρ Ανδρέα Πουλλίκκα.
Αθηνά Καλαϊτζόγλου
athina.kal@gmail.com
