Η σοφή λαϊκή παροιμία λέει ότι «ακόμη δεν τον είδαμε, Γιάννη τον βαφτίσαμε». Στην περίπτωση του φιλόδοξου project του EuroAsia Interconnector ο…Γιάννης αναμένεται εδώ και πολλά χρόνια, αλλά μόλις τώρα αρχίζει να αχνοφαίνεται στον ορίζοντα.
Μετά τις πρόσφατες «αναταράξεις» λόγω της ύπαρξης αρκετών «προαπαιτουμένων» που απομένουν μέχρι να θεωρηθεί ότι το έργο μπαίνει πράγματι σε μια τροχιά υλοποίησης, ώστε να «κλειδώσει» την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ανέκυψαν και νέες έστω και πρόσκαιρες «αναταράξεις», αυτή τη φορά λόγω της φημολογίας περί πρόωρης επιβολής…τελών.
Συγκεκριμένα, δημοσίευμα του κυπριακού Φιλελεύθερου (Philenews) έκανε λόγο για αίτημα του Euroasia στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) για θέσπιση τελών στους καταναλωτές με στόχο την έναρξη ανάκτησης του κόστους του έργου, καθώς μπορεί νομικά ο Euroasia να αρχίσει να διεκδικεί το κόστος ανάκτησης από την στιγμή που η κατασκευή του έργου ξεκινά. Κάτι που με βάση αυτή την οπτική θα αφορά μελλοντικά και την ΡΑΑΕΥ και κατά συνέπεια και τους Έλληνες καταναλωτές.
Το ζήτημα, όπως αναφέρεται, δεν είναι άσχετο με τα θέματα χρηματοδότησης που έχουν τεθεί και από την ΕΕ προς την Κύπρο για την εξεύρεση κονδυλίων της τάξης του 1 δισ ευρώ που απαιτούνται για την υλοποίηση του έργου, πέραν αυτών που προέρχονται από τις Βρυξέλλες και είναι της τάξης των 650 εκατ. ευρώ.
Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ η κατ’ εξαίρεση παραχώρηση δικαιώματος ανάκτησης μέρους του κόστους κατασκευής και πόντισης του καλωδίου (στη φάση της κατασκευής) εξαρτάται από τον ευρωπαϊκό Κανονισμό, αλλά κυρίως από την ρυθμιστική απόφαση του Ιανουαρίου του 2023 (για τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις), και την ίδια τη ΡΑΕΚ, καθώς το έργο είναι ρυθμιζόμενο.
Η αναστάτωση
Η αναστάτωση προκλήθηκε τις τελευταίες μέρες σε μερίδα της κοινής γνώμης, μέσω δηλώσεων ή και αναφορών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περί επικείμενης έναρξης χρέωσης των καταναλωτών ρεύματος με ειδικό τέλος (ανά κιλοβατώρα) για την κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector.
Ωστόσο, όπως ξεκαθαρίζεται αρμοδίως, προς το παρόν τουλάχιστον, ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Αντίθετα, μάλλον θεωρείται βέβαιο αλλά για την περίοδο που το έργο θα…ξεφύγει από τα χαρτιά και θα μπει πράγματι σε φάση υλοποίησης. Κάτι τέτοιο όμως με τα σημερινά δεδομένα θα απαιτήσει κάποια ακόμη χρόνια, καθώς με βάση το επίσημο (αναθεωρημένο) χρονοδιάγραμμα το project αναμένεται να ολοκληρωθεί σε πλήρη ανάπτυξη (με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ) τον Δεκέμβριο του 2029.
Σύμφωνα πάντως με το σχετικό ρεπορτάζ, ο Κανονισμός της ΕΕ που διέπει τα PCI (Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος), όπως είναι ο Euroasia Interconnector επιτρέπει κατ’ εξαίρεση κάποια «κανονιστικά κίνητρα» που μπορεί να αποφασίσει η οικεία ρυθμιστική αρχή, ώστε ένα έργο, π.χ. ηλεκτρικής διασύνδεσης, να αρχίσει να ανακτά τα έξοδα που πραγματοποιεί, μέσω χρέωσης των καταναλωτών, πριν ακόμα λειτουργήσει.
Θεωρητικά, δηλαδή, η EuroAsia θα μπορούσε να διεκδικήσει από τη ΡΑΕΚ (και τη ΡΑΑΕΥ στην Ελλάδα) έναρξη ανάκτησης κόστους, αμέσως μετά την έναρξη κατασκευής του έργου.
Τώρα, το ζήτημα είναι τι θεωρεί κανείς ως «έναρξη κατασκευής». Και η πλευρά της εταιρείας του Eurasia θεωρεί ως χρονικό σημείο έναρξης των κατασκευαστικών έργων την υπογραφή του συμβολαίου (συνολικής αξίας 1,4 δισ. ευρώ) με τη νορβηγική Nexans, η οποία έγινε πριν λίγες μέρες.
Δεν φαίνεται, προς το παρόν τουλάχιστον, να συμμερίζεται την ίδια άποψη και η αρμόδια ρυθμιστική Αρχή της ΡΑΕΚ. Έτσι, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, στην παρούσα φάση και προφανώς όχι πριν αρχίσουν έργα πόντισης του καλωδίου και κατασκευής των σταθμών μετατροπής τάσης, αφότου δηλαδή αποδεδειγμένα εξευρεθεί ικανοποιητική χρηματοδότηση από την εταιρεία, δεν τίθεται θέμα να επιτραπεί ανάκτηση κόστους μέσω χρεώσεων στους καταναλωτές.
Εκτιμάται ότι την ίδια θέση συμμερίζεται και η πλευρά της συναρμόδιας ΡΑΑΕΥ.
