Λίγες μόλις ημέρες μετά την απόφαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Ναυτιλίας (IMO), όπου τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να επιταχύνουν τη διαδικασία μείωσης των εκπομπών ρύπων από τη ναυτιλία, θέτοντας πιο αυστηρούς στόχους, η ΕΕ υιοθέτησε το δικό της πακέτο μέτρων, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας FuelEU. Επιπρόσθετα -κι αυτό κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντικό βήμα-, στη συνδιάσκεψη COP28 για το κλίμα, που πραγματοποιήθηκε στο Ντουμπάι, αποφασίστηκε η δημιουργία κόμβων διαθεσιμότητας εναλλακτικών ναυτιλιακών καυσίμων (Clean Energy Marine Hubs – CEM Hubs).
Πρόκειται για μια εξέλιξη την οποία υποστηρίζουν φορείς όπως το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (International Chamber of Shipping) και χαιρετίστηκε και από την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ). Όπως τονίζεται, η εν λόγω απόφαση είναι η πρώτη, ουσιαστικά παγκόσμια, συμφωνία για την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι κλάδοι, κυβερνητικοί και ιδιωτικοί φορείς από την αλυσίδα ενέργειας στη ναυτιλία. Στόχος είναι να υποστηριχθούν η παραγωγή, μεταφορά και χρήση καυσίμων χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα για όλες τις βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου της ναυτιλίας.
«Η δημιουργία κόμβων ναυτιλιακών καυσίμων καθαρής ενέργειας θα συμβάλει τα μέγιστα στην παραγωγή ασφαλών, εναλλακτικών καυσίμων για τη ναυτιλία και κυρίως θα δώσει σε όλα τα ποντοπόρα πλοία ισότιμη πρόσβαση σε αυτά. Είμαστε στην αρχή ενός μεγάλου ταξιδιού. Ο στόχος είναι κοινός και η δράση πολυσχιδής. Η δυναμική αυτής της σημαντικής πρωτοβουλίας δεν πρέπει να χαθεί. Πρέπει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να τη στηρίξουν έμπρακτα, για να μπορέσει να επιτευχθεί η απεξάρτηση της παγκόσμιας ναυτιλίας από τον άνθρακα», δήλωσε η πρόεδρος της ΕΕΕ, Μελίνα Τραυλού.
Σύμφωνα με την ΕΕΕ, η διαθεσιμότητα εναλλακτικών καυσίμων είναι ζωτικής σημασίας για την απανθρακοποίηση του υφιστάμενου στόλου. Όπως επισημαίνεται, οι κόμβοι αυτοί είναι απαραίτητοι για την ενεργειακή μετάβαση της ναυτιλίας, εξυπηρετώντας την παγκόσμια μεταφορά και διαθεσιμότητα «πράσινων» καυσίμων.
Παράλληλα, όμως, η ΕΕΕ σημειώνει πως είναι απαραίτητο, σε επίπεδο ΙΜΟ, να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση σε εναλλακτικά καύσιμα και τεχνολογίες είναι ασφαλής για τα πλοία και τους ναυτικούς. Επίσης, πρέπει να υιοθετηθεί άμεσα ένα οικονομικό μέτρο για μια υποχρεωτική εισφορά (levy) επί των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, μαζί με ένα απλό τεχνικό πρότυπο καυσίμου, τα οποία έχουν ήδη προταθεί από τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα. Αυτό θα συμβάλει πρακτικά στη μείωση της διαφοράς κόστους μεταξύ συμβατικών και εναλλακτικών καυσίμων, ώστε να διευκολυνθούν σε ικανοποιητικό βαθμό η διαθεσιμότητα και η χρήση τους.
«H ναυτιλία, όπως πάντα, είναι έτοιμη να υιοθετήσει τεχνολογικές καινοτομίες, εφόσον έχουν επαρκώς αναπτυχθεί και ωριμάσει. Γι’ αυτό καλούμε τις κυβερνήσεις και όλους τους εμπλεκόμενους κλάδους να υποστηρίξουν την αναθεωρημένη Στρατηγική του ΙΜΟ, εξασφαλίζοντας ότι τα απαραίτητα και ασφαλή καύσιμα και τεχνολογίες θα είναι παγκοσμίως και σε επαρκείς ποσότητες διαθέσιμα στα χρονικά πλαίσια που συμφωνήθηκαν», συμπλήρωσε η κ. Τραυλού.
Παράλληλα, στο πλαίσιο αυτό, το Συμβούλιο της ΕΕ υιοθέτησε επίσημα τη νέα νομοθεσία για την απανθρακοποίηση του κλάδου της ναυτιλίας, FuelEU, που αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων Fit for 55. Κύριος στόχος είναι η αύξηση της ζήτησης και χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και καυσίμων χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα, ώστε να μειωθούν οι εκπομπές ρύπων αερίων του θερμοκηπίου από τον κλάδο της ναυτιλίας, εντός της ΕΕ. Οι στόχοι που έχουν τεθεί ξεκινούν από μείωση 2% το 2025 και φτάνουν σταδιακά μέχρι και 80% το 2050.
Μεταξύ των μέτρων που περιλαμβάνονται στη νέα νομοθεσία είναι π.χ. η υποχρέωση όλων των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων κι όλων των επιβατηγών πλοίων που αγκυροβολούν στα λιμάνια της ΕΕ να χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια που θα παρέχεται από τα ίδια τα λιμάνια, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους, στο πλαίσιο του ανεφοδιασμού τους. Με τον τρόπο αυτόν θα μειωθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση στα λιμάνια, καθώς τα πλοία δεν θα χρησιμοποιούν τα καύσιμά τους, αλλά ηλεκτρικό ρεύμα από τη στεριά. Είναι σαφές ασφαλώς ότι θα πρέπει να δημιουργηθούν και οι σχετικές λιμενικές υποδομές υποστήριξης των πλοίων.
Παράλληλα, παρέχονται κίνητρα για την υιοθέτηση νέων, πιο «καθαρών» καυσίμων, μέσω της δημιουργίας ενός μηχανισμού πιστοποίησής τους, από τον οποίο θα εξαιρούνται τα ορυκτά καύσιμα. Η νέα νομοθεσία αναμένεται να ξεκινήσει να ισχύει από το φετινό φθινόπωρο. Ωστόσο, η εφαρμογή της θα ξεκινήσει από την 1η Ιανουαρίου του 2025.
Παναγιώτης Γραμμένος
