Τα αμέτρητα προβλήματα του “Εξοικονομώ” και οι 5 απαραίτητες αλλαγές

“Τα προβλήματα του “ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2021” και των “προκατόχων” του δυστυχώς είναι αμέτρητα και σε πολλά από αυτά έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν σε προηγούμενες επιστολές μας. 

Για άλλη μια φορά, τα τελευταία χρόνια, το ΥΠΕΝ έφερε ένα προβληματικό “Εξοικονομώ” που, αντί να επιβραβεύει τους συνεπείς πολίτες και, κατ’ επέκταση τους μηχανικούς τους, επιβραβεύει τους «επαγγελματίες» του εξοικονομώ. Το πρόγραμμα “Εξοικονομώ 2021” δεν στηρίχθηκε στην ταχύτητα υποβολής της αίτησης, όπως παλιότερα, αλλά σε μια βαθμολογία η οποία εξαρτιόταν κυρίως από την μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση από τις υλοποιούμενες παρεμβάσεις, με το όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στον Μάιο του 2023 και το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει μόλις αρχίσει να υλοποιείται τμηματικά.

Αποτέλεσμα της υπέρμετρης αυτής καθυστέρησης είναι να υλοποιηθούν (στην καλύτερη περίπτωση) εντός του 2023 οι παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης ενός προγράμματος που φέρει τον τίτλο “ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ 2021”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την συνολική κατανάλωση ενέργειας πανελλαδικά, για τον κλάδο της οικοδομής αλλά και την αναμονή για δανειοδότηση των ωφελούμενων οι οποίοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν το μη επιχορηγούμενο κομμάτι του προϋπολογισμού του έργου τους με ίδια κεφάλαια. 

Αναλυτικά:

Α. ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ:

Αξίζει να αναφερθεί ότι η διαδικασία για το πρόγραμμα που, όπως προκύπτει από τον τίτλο του, έχει έτος αναφοράς το 2021, ενεργοποιήθηκε (μερικώς) μόλις στις 28/2/2023, ενώ για την πολύαναμενόμενη αυτή εξέλιξη:

1. Δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής καμία απολύτως επίσημη ενημέρωση μέσω του site του προγράμματος (δεν υπάρχει σε αυτό σχετική ανάρτηση ανακοίνωσης ή δελτίου τύπου του υπουργείου).
2. Δεν έλαβαν ενημερωτικό ηλεκτρονικό μήνυμα ούτε οι ωφελούμενοι, ούτε οι σύμβουλοι έργου όπως συνέβαινε στα προηγούμενα προγράμματα (Α’ & Β’ Κύκλος του “Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ”, “ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΑΥΤΟΝΟΜΩ 2020”).
3. Οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (ωφελούμενοι και σύμβουλοι έργου αυτών) ενημερώθηκαν από ανεπίσημες διαδικτυακές ειδησεογραφικές σελίδες, με αποτέλεσμα μηχανικοί και πολίτες να βρίσκονται στη δυσάρεστη θέση να προσπαθούν να ερμηνεύσουν και να προφτάσουν ασαφείς προθεσμίες για την υλοποίηση του πρώτου 30%. 

Η ενεργοποίηση της υπόψη διαδικασίας αποτελεί το τελευταίο απαραίτητο βήμα πριν την έκδοση της Απόφασης Υπαγωγής στο πρόγραμμα, η οποία ζητείται από αναδόχους/προμηθευτές, ώστε αυτοί να επιβεβαιώσουν την συμμετοχή στο πρόγραμμα των υποψήφιων πελατών τους και να προχωρήσουν με ασφάλεια σε προμέτρηση/προϋπολογισμό και έκδοση οικονομικής προσφοράς για τις παρεμβάσεις που αφορούν το πρόγραμμα.

Β. ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΙΣΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΑΝΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ: 

1. Η διαδικασία αίτησης δανείου δεν αφορά ακόμα όλες τις κατηγορίες ωφελούμενων: όσοι ανήκουν στην 1η εισοδηματική κατηγορία επειδή έχουν ατομικό εισόδημα έως 5.000€ ή οικογενειακό έως 10.000€, είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν περαιτέρω για να μπορέσουν να αιτηθούν για λήψη δανείου, αφού όπως αναφέρεται στο site του προγράμματος “Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων δανειοδότησης για την 1η εισοδηματική κατηγορία θα ενεργοποιηθεί άμεσα με την ολοκλήρωση των διαδικασιών παροχής εγγύησης στους ωφελούμενους που ανήκουν σε αυτή την εισοδηματική κατηγορία”.  Εύλογα προκύπτει η απαίτηση ενημέρωσης για το πότε προτίθεται το υπουργείο να δώσει επιτέλους την δυνατότητα στους οικονομικά ασθενέστερους, αυτούς δηλαδή που έχουν ακόμα περισσότερο ανάγκη άμεσης ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών τους μέσω λήψης δανείου, να προχωρήσουν σε υλοποίηση των έργων τους. 
2. Αυξημένη γραφειοκρατία και περιπλοκότερη διαδικασία ως προς την καταχώρηση του εγγυητή και των στοιχείων που απαιτούνται.
3. Σύγχυση έχει προκληθεί και με την απαίτηση, από τον οδηγό του προγράμματος, ειδικού τραπεζικού λογαριασμού για τις πληρωμές που σχετίζονται με τις επιλέξιμες δαπάνες και τους προμηθευτές. Οι πολίτες έσπευσαν να ανοίξουν ειδικούς λογαριασμούς για αυτό το σκοπό ενώ εντέλει δεν απαιτούνταν ή έγινε αυτομάτως από τις τράπεζες.

Γ. ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΡΟΣ ΤΩΝ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΩΝ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΩΝ  ΑΝΑΤΙΜΗΣΕΩΝ

Με την ελπίδα ότι αυτή τη φορά χτυπάμε τους «επαγγελματίες» του Εξοικονομώ που τόσα χρόνια είχαν μάθει να βάζουν τις μέγιστες τιμές του προγράμματος και να «κερδίζουν» την διαφορά από τις πραγματικές τιμές, όλοι οι μηχανικοί προκειμένου να βγάλουν την βαθμολογία των πελατών τους, έψαξαν τις τιμές της αγοράς (που ίσχυαν τον Δεκέμβριο του 2021) και πρότειναν στους πελάτες τους να συμπιέσουν, όσο μπορούν, τον προϋπολογισμό, κάνοντας συγχρόνως όσο περισσότερες παρεμβάσεις, προκειμένου να έχουν πιθανότητες να ενταχθούν στο πρόγραμμα, γνωρίζοντας ότι ίσως χρειαστεί να βάλουν κάποια επιπλέον χρήματα από την τσέπη τους. 

Στο Ηράκλειο, ιδίως, η ελάχιστη βαθμολογία για να ενταχθεί μία αίτηση έφτασε το 53 περίπου, πολύ υψηλό νούμερο για μια μέση οικογένεια. 

Από το Δεκέμβριο 2021 οι τιμές έχουν ανεβεί τουλάχιστον κατά 30%, έως και 50% κατά περίπτωση, κάτι που σημαίνει ότι οι αρχικές εκτιμήσεις έχουν πέσει έξω κατά πολύ. Και σαν να μη φτάνει αυτό, αποφασίζεται εκ των υστέρων ότι θα ενταχθούν όλες οι αιτήσεις ανεξαρτήτου βαθμολογίας. Επομένως επιβραβεύθηκαν όλοι εκείνοι που δεν έκαναν καμία έκπτωση στις τιμές χρησιμοποιώντας τις μέγιστες τιμές του εξοικονομώ σε αντίθεση με αυτούς που είχαν αρχικά επιλεγεί (δεν σημαίνει ότι όλοι όσοι μπήκαν μετά είχαν χρησιμοποιήσει τις μέγιστες τιμές, αλλά, πιθανόν, κάποιοι να το είχαν κάνει με μια υποψία, μάλιστα, ότι πιθανόν να γνώριζαν ότι θα συμβεί. Είναι κάτι που θα έπρεπε να διερευνηθεί, αλλά από ποιον;). Όσοι λοιπόν συμπίεσαν τον προϋπολογισμό προκειμένου να μπουν στο πρόγραμμα, αδυνατούν τώρα να το υλοποιήσουν εν αντιθέσει με αυτούς που δεν έκαναν καμία περικοπή και τώρα είναι άνετοι στο να προχωρήσουν το πρόγραμμα τους. Μάλιστα, με τον όρο που έχει θέσει το υπουργείο ότι θα πρέπει η επιτευχθείσα εξοικονόμηση να μην είναι μικρότερη από το 90% της εξοικονόμησης του 1ου ΠΕΑ, αλλιώς χάνεις 0,5% για κάθε ποσοστιαία μονάδα κάτω από το 90%, όλοι όσοι έχουν συμπιεσμένο προϋπολογισμό καλούνται να κάνουν όλες τις παρεμβάσεις που είχαν δηλώσει με τιμές από 30% έως 50% ακριβότερες.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω προτείνουμε:

1. Να προχωρήσει η πολιτεία, ως οφείλει, στην άμεση εγγυοδοσία των χαμηλο- εισοδηματιών ώστε να απαλειφθεί η κοινωνική αδικία που έχει αυτή τη στιγμή δημιουργηθεί με την επιπλέον καθυστέρηση τους στην υποβολή των αιτήσεων για δανειοδότηση.
2. Να βελτιωθεί η διαδικασία της ενημέρωσης των πολιτών και μηχανικών ως προς τις προθεσμίες, τους όρους και προϋποθέσεις του προγράμματος.
3. Να καταργηθεί ο όρος από τον οδηγό που αναφέρει ότι η επιτευχθείσα εξοικονόμηση θα πρέπει να μην είναι μικρότερη από το 90% της εξοικονόμησης του 1ου ΠΕΑ, αλλιώς χάνεις 0,5% για κάθε ποσοστιαία μονάδα κάτω από το 90%, ώστε τουλάχιστον οι ωφελούμενοι να κάνουν όσες παρεμβάσεις μπορούν, ανεβαίνοντας πάντα τρεις κατηγορίες, βάση του αρχικού ΠΕΑ.
4. Να αναθεωρηθεί το τιμολόγιο σύμφωνα με τις σημερινές ανατιμήσεις. 
5. Να γίνει υποχρεωτικός ο στατικός έλεγχος του φορέα και να είναι προαπαιτούμενος για την ένταξη κάποιου στο πρόγραμμα.

Παρακαλούμε πολύ για τις δικές σας ενέργειες.”