Από τη Χρύσα Λιάγγου
Χαραμάδες φωτός διαφαίνονται στο νέο αδιέξοδο που έχει προκύψει με την υλοποίηση της διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου και μετά την ανάδειξη του ΑΔΜΗΕ σε φορέα υλοποίησης και project promoter του έργου, που μετονομάστηκε σε Great Sea Interconnector.
Μια σειρά από προαπαιτούμενα προκειμένου να «ξεκλειδώσει» η χρηματοδότηση φαίνεται να παίρνουν τον δρόμο τους και να οριστικοποιούνται τον Μάιο. Ο ΑΔΜΗΕ αναμένεται να ζητήσει από την κυπριακή κυβέρνηση συνάντηση για να της παρουσιάσει μέσα στον μήνα τα πρώτα αποτελέσματα της μελέτης κόστους – οφέλους της διασύνδεσης, που σύμφωνα με πληροφορίες είναι θετικά.
Τα αποτελέσματα της μελέτης εκτιμάται ότι θα ανοίξουν τον δρόμο για τη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector και τη χρηματοδότησή του με ποσό έως και 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Η Κύπρος έχει δεσμευθεί από τον Φεβρουάριο για τη μετοχική συμμετοχή της στο έργο, θέτοντας ως προαπαιτούμενο την επαναβεβαίωση της βιωσιμότητάς του, μέσω νέας μελέτης κόστους – οφέλους την οποία θα έκανε η ίδια αρχικά το περασμένο φθινόπωρο, αλλά τελικά την παρέπεμψε στον ΑΔΜΗΕ.
Η ίδια μελέτη θα αποτελέσει το «κλειδί» και για τη χρηματοδότηση του έργου από την ΕΤΕπ, με την οποία ο ΑΔΜΗΕ βρίσκεται σε τεχνικές συζητήσεις. Η ΕΤΕπ θα επανεξετάσει την απόφασή της για τη χρηματοδότηση του έργου με 500 εκατ. ευρώ, που είχε απορρίψει την περίοδο που βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Κύπριου επιχειρηματία Σάββα Κτωρίδη, αξιολογώντας τα πρώτα θετικά στοιχεία της νέας μελέτης κόστους – οφέλους και στην πλευρά του ΑΔΜΗΕ επικρατεί αισιοδοξία για το αποτέλεσμα.
Στο μεταξύ, η ολομέλεια της αρμόδιας ενεργειακής αρχής (ΡΑΑΕΥ) αναμένεται να εγκρίνει αύριο τη μεθοδολογία εσόδου του έργου που έχει εισηγηθεί ο ΑΔΜΗΕ με μικρές διαφοροποιήσεις. Ο ΑΔΜΗΕ έχει εισηγηθεί απόσβεση του συνολικού κόστους κατασκευής της διασύνδεσης ύψους 1,9 δισ. ευρώ σε 25 χρόνια, με τη ΡΑΑΕΥ να φέρεται να επεκτείνει το διάστημα στα 35 με 37 χρόνια για να περιορίσει τις επιβαρύνσεις προς τους καταναλωτές.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το κόστος του έργου θα ανακτηθεί από τους καταναλωτές Ελλάδας και Κύπρου μέσω των τελών χρήσης δικτύου κατ’ αναλογία 37% -63% αντίστοιχα, όπως ήδη έχει συμφωνηθεί.
Αποδεκτή φέρεται να κάνει η ΡΑΑΕΥ και την πρόταση του διαχειριστή για την κάλυψη πιθανού γεωπολιτικού ρίσκου – οι καταναλωτές δηλαδή να συνεχίσουν να πληρώνουν τέλη σε περίπτωση που υπάρξουν καθυστερήσεις από κάποιο γεωπολιτικό εμπόδιο, που δεν μπορεί να αποκλειστεί στην ευαίσθητη ζώνη διέλευσης του ηλεκτρικού καλωδίου.
Με την έγκριση της μεθοδολογίας εσόδου από τη ΡΑΑΕΥ αύριο, κλείνει ένα σημαντικό προαπαιτούμενο για τη χρηματοδότηση του έργου από τις εμπορικές τράπεζες. Απομένει η έγκριση της κοινής μεθοδολογίας ανάκτησης του εσόδου που έχει προτείνει ο ΑΔΜΗΕ και από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας της Κύπρου (ΡΑΕΚ), η οποία σύμφωνα με πληροφορίες φέρεται να αμφισβητεί την ανάγκη νέας μεθοδολογίας, παραπέμποντας στη μεθοδολογία που ενέκρινε με απόφασή της το 2023. Η ΡΑΕΚ φέρεται επίσης να μην αποδέχεται το αίτημα του ΑΔΜΗΕ για κοινή μεθοδολογία ανάκτησης του εσόδου από τις Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας και Κύπρου, η οποία για τον ΑΔΜΗΕ θεωρείται απαραίτητη για να διασφαλίσει την ομαλή ροή των εσόδων σε ετήσια βάση και αντιστοίχως τις πληρωμές προς τους προμηθευτές και αναδόχους.
Για τον ΑΔΜΗΕ η διασφάλιση του ρυθμιστικού πλαισίου, που εν προκειμένω σημαίνει η έγκριση από τις ρυθμιστικές αρχές των δύο χωρών της κοινής μεθοδολογίας που έχει εισηγηθεί, είναι απαραίτητη για να ανοίξουν πιστωτικές γραμμές οι εμπορικές τράπεζες, όπως διαπιστώθηκε στις πρώτες κρούσεις που έκανε για χρηματοδότηση.
Εν αναμονή των αποφάσεων των ρυθμιστικών αρχών και της κυπριακής κυβέρνησης ο ΑΔΜΗΕ έχει σταματήσει τις πληρωμές σε αντισυμβαλλόμενους, με τη γαλλική Nexans που έχει αναλάβει την κατασκευή του καλωδίου να θέτει θέμα παύσης εργασιών. Επειτα από μια πρώτη ανεπίσημη προειδοποίηση πριν από το Πάσχα, η Nexans με επίσημη επιστολή της ενημέρωσε προ δύο ημερών τον ΑΔΜΗΕ ότι εάν δεν της καταβληθεί η δόση του Απριλίου που εκκρεμεί και του Μαΐου που έπεται, την 1η Ιουνίου θα προχωρήσει σε παύση εργασιών της παραγωγής του υποβρύχιου καλωδίου.
Τις εξελίξεις παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς η Ε.Ε. η οποία έχει εγκρίνει χρηματοδότηση ύψους 657 εκατ. ευρώ για το έργο. Σε τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε πριν από το Πάσχα με τους εμπλεκόμενους φορείς Ελλάδας και Κύπρου, η DG Εnergy ζήτησε επίσπευση των διαδικασιών για να ξεμπλοκάρει η εμβληματική διασύνδεση, που θα βγάλει από την ενεργειακή απομόνωση την Κύπρο.
