Σε εκκρεμότητα παραμένει ο διαγωνισμός για την παραχώρηση της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας, μίας από τις στρατηγικές υποδομές για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Λίγο πριν κηρυχθεί άγονος ο διαγωνισμός, το ΤΑΙΠΕΔ αποφάσισε, σύμφωνα με πληροφορίες, να δοθεί νέα παράταση έως τα τέλη του επόμενου Μαρτίου.
Ειδικότερα, χθες έληγε η προθεσμία υποβολής των δεσμευτικών προσφορών από τους δύο υποψήφιους επενδυτές, την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και Energean και οι πληροφορίες έδειχναν πως δεν θα υπήρχε τελικά συμμετοχή, καθώς η απόσταση ανάμεσα στις προθέσεις των επενδυτών και στον κανονισμό τιμολόγησης που έχει σχεδιάσει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ήταν τεράστια, μην αφήνοντας περιθώρια για εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Η υπό συζήτηση επένδυση που «τραβάει» χρόνια χωρίς να έχει φανεί έως σήμερα κάποια ουσιαστική πιθανότητα για την ολοκλήρωσή της, αναδεικνύεται σε ακόμα πιο κρίσιμη σήμερα, τη στιγμή που η χώρα στοχεύει στην ενδυνάμωση του διαμετακομιστικού της ρόλου με τη δημιουργία νέων FSRU και την ανάδειξή της σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο. Παράλληλα, μετά τις πρόσφατες αποφάσεις της ΕΕ όλα τα κράτη – μέλη δεσμεύονται να διατηρούν στο 90% τη χωρητικότητα των αποθηκών τους σε φυσικό αέριο ή, για όσες, όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν διαθέτουν σχετικές υποδομές να αποθηκεύουν το 15% της ετήσιας εγχώριας κατανάλωσης φυσικού αερίου σε αποθέματα που βρίσκονται σε άλλα κράτη μέλη και έτσι να έχουν πρόσβαση σε αποθέματα φυσικού αερίου, αλλά με αρκετά υψηλό κόστος.
Πηγές της αγοράς παραμένουν επιφυλακτικές για την αποτελεσματικότητα που θα έχει η νέα παράταση προκειμένου να «ξεκλειδώσει» η στρατηγική αυτή επένδυση. Αρκετοί είναι εκείνοι που συνδέουν την απόφαση αυτή του ΤΑΙΠΕΔ με την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο στην οποία φαίνεται πως βρίσκεται ήδη η χώρα. Θεωρούν, δηλαδή, πως το να κριθεί ο διαγωνισμός άγονος θα μπορούσε να αποτελέσει πλήγμα για την κυβέρνηση η οποία έχει αναγάγει τα ζητήματα της ενέργειας και των σχετικών επενδύσεων σε κομβικά στο δημόσιο διάλογο.
Ποια τα σενάρια των αλλαγών στους όρους του διαγωνισμού
Σύμφωνα με πληροφορίες, υπό εξέταση θα τεθεί εκ νέου το ζήτημα των συνοδών έργων που είχε προτείνει ο ΔΕΣΦΑ για την επαύξηση δικτύου προκειμένου να λειτουργήσει σε πλήρη δυναμικότητα η αποθήκη. Πλέον, στα σενάρια που φαίνεται να εξετάζει το ΤΑΙΠΕΔ, που θα πρέπει, ωστόσο, να εγκριθούν από τη ΡΑΕ, είναι η ανάκτηση μέρους του κόστους των έργων να γίνεται μέσω των ρυθμιζόμενων χρεώσεων.
Η σχετική πρόταση της ΡΑΕ ήταν η ανάκτηση να γίνει είτε μέσω ειδικού Τέλους Αποθήκευσης Φυσικού Αερίου, το οποίο θα επιμεριστεί στην εσωτερική αγορά, είτε με την επιβολή υποχρέωσης αποθήκευσης φυσικού αερίου στην αποθήκη, έτσι ώστε να εξασφαλίζονται τα έσοδα του Διαχειριστή της αποθήκης μέσω της εγγυημένης χρήσης της, αφετέρου να υπάρχουν πάντα διαθέσιμες ποσότητες φυσικού αερίου.
Υπενθυμίζεται πως το ζήτημα αυτό αποτέλεσε σημείο σύγκρουσης ανάμεσα σε ΡΑΕ και ΔΕΣΦΑ, με τον τελευταίο να εκτιμά το κόστος των έργων αυτών στα 422 εκατ. ευρώ, ποσό που η ΡΑΕ αμφισβητούσε ότι θα είναι το τελικό καθώς στο προτεινόμενο σχέδιο δεν προβλέπεται ο σχετικός αγωγός να έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά υδρογόνου. Έτσι, στην απόφασή της σημείωνε πως αν τα έργα τελικά κρίνονταν ως χρήσιμα λόγω αιτημάτων σύνδεσης νέων υποδομών και καταναλωτών στο ΕΣΦΑ, θα πρέπει να γίνει market test, και οι ενδιαφερόμενοι να δεσμευθούν για τη χρήση και αποπληρωμή – ως ένα ποσοστό – των έργων ενίσχυσης, ενώ δε δύναται το κόστος αυτό να κοινωνικοποιηθεί.
«Αγκάθι» το ποσοστό κοινωνικοποίησης του έργου
Κύριο ζήτημα, ωστόσο, για τους επενδυτές προκειμένου να υπάρξει ουσιαστική αλλαγή στις προϋποθέσεις του διαγωνισμού παραμένει το ζήτημα του ποσοστού κοινωνικοποίησης του έργου. Υπενθυμίζεται πως, παρά τις διαφωνίες που είχαν εκφράσει τόσο οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και Energean, αλλά και το ΤΑΙΠΕΔ, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της δημόσιας διαβούλευση, η ΡΑΕ αποφάσισε να μην υπάρξουν αλλαγές στην απόφαση το ποσοστό της κοινωνικοποίησης του έργου να τεθεί στο 50%.
Όπως αναφέρεται στην απόφασή της 453-2022 Πλαίσιο Κανονισμού Τιμολόγησης της Υπόγειας Αποθήκης Φυσικού Αερίου Νοτίου Καβάλας: «Σε κάθε περίπτωση, χωρίς να παραγνωρίζονται τα λοιπά οφέλη ύπαρξης αποθήκης στις αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας, η ΥΑΦΑ εκτιμάται ότι θα συμβάλει σημαντικά στην ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας στην πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση. Για το λόγο αυτό, η ΡΑΕ θεωρεί εύλογη –υπό την προϋπόθεση κοινοποίησης από την ελληνική Πολιτεία και τελικής έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή– την ανάκτηση μέσω της εσωτερικής αγοράς ΦΑ (κοινωνικοποίηση) μέρους του Απαιτούμενου Εσόδου κάθε Ρυθμιστικής Περιόδου σε ποσοστό έως και 50% με ανώτατο όριο ανάκτησης επί του εγκεκριμένου από τη ΡΑΕ κόστους κατασκευής της ΥΑΦΑ. Το ανωτέρω ποσοστό θα προσεγγίζει σε σωρευτική αξία, όπως αυτή διαμορφώνεται μεταξύ των Ρυθμιστικών Περιόδων, το τμήμα του κόστους του έργου που συναρτάται με το όφελος της ασφάλειας του εφοδιασμού (160 εκατ.€), το οποίο δεν δύναται να αποτιμηθεί με ακρίβεια από τους συμμετέχοντες στην αγορά φυσικού αερίου και τους χρήστες φυσικού αερίου».
Υπενθυμίζεται ότι κατά τη διαβούλευση, τόσο οι πλευρές των επενδυτών, όσο και το ΤΑΙΠΕΔ επισήμαναν πως το ποσοστό αυτό απέχει πολύ από εκείνο που θεωρούν πως θα έκανε βιώσιμη την υλοποίηση του έργου. Όπως σημείωνε το Ταμείο στη διαβούλευση, «κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί μια ευελιξία αναφορικά με τη διαμόρφωση του άνω ορίου του ποσοστού κοινωνικοποίησης (50%) σε υψηλότερα επίπεδα και κατ’ επέκταση του ανώτατου ορίου ανάκτησης επί του εγκεκριμένου από τη ΡΑΕ κόστους κατασκευής της ΥΑΦΑ. Σημειώνεται ότι σε μεταγενέστερα έτη, οπότε και σημαντικό μέρος της επένδυσης της ΥΑΦΑ θα έχει αποσβεστεί, το Απαιτούμενο έσοδο θα είναι αρκετά χαμηλό ώστε ποσοστό κοινωνικοποίησης άνω του 50% να δύναται να ανακτάται από τους χρήστες χωρίς να προκύπτουν υπέρογκες επιβαρύνσεις. Αντιθέτως κρίνεται εύλογο όπως κατά τα πρώτα έτη να δύναται να ανακτηθεί μέσω κοινωνικοποίησης ποσοστό άνω του 50%, όπως και στην περίπτωση της υποδομής της Ρεβυθούσας».
Αντίστοιχα, στις τοποθετήσεις τους στη δημόσια διαβούλευση και οι δύο πλευρές των ενδιαφερόμενων επενδυτών, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και Energean, είχαν τονίσει ότι η εισήγηση της ΡΑΕ για κοινωνικοποίηση του έργου στο 50% είναι πολύ μακριά από το να θεωρείται βιώσιμη για την υλοποίηση του έργου ζητώντας να είναι σχεδόν διπλάσια, κάνοντας αναφορά στο αρχικό ποσοστό για τον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας που έφθανε στο 95%.
Χριστίνα Ζαφειρούλη
