Μια γενική συμφωνία επί της αρχής για τα βασικά ζητούμενα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, είναι το αποτέλεσμα της χθεσινής Συνόδου Κορυφής, η οποία τελικώς άνοιξε τον δρόμο για τα βασικά ζητούμενα σε επίπεδο αποφάσεων όπως η εθελοντική προμήθεια φυσικού αερίου, η δημιουργία νέου δείκτη αναφοράς που θα αντικαταστήσει το TTF αλλά και ένας προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών (με απλά λόγια για την επιβολή πλαφόν) στο φυσικό αέριο.
Ωστόσο όπως συμβαίνει στις περιπτώσεις που οι ηγέτες αδυνατούν να υιοθετήσουν συγκεκριμένες αποφάσεις, η Σύνοδος συμφώνησε να αναθέσει στους υπουργούς Ενέργειας αλλά και την Κομισιόν το έργο της υποβολής συγκεκριμένων προτάσεων για τα μέτρα.
Επί της ουσίας εκείνο που έγινε χθες στη Σύνοδο Κορυφής είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες έκαναν το πρώτο βήμα και άναψαν το πράσινο φως ώστε οι υπουργοί Ενέργειας και η Κομισιόν να εξειδικεύσουν μια σειρά από μέτρα και δράσεις, που εκτιμάται ότι μπορούν να συντελέσουν στη διαμόρφωση καλύτερων τιμών στην αγορά του φυσικού αερίου και εν γένει στην ενεργειακή αγορά. Ωστόσο θα πρέπει να είναι σαφές ότι ακόμη απομένει να γίνουν πολλά τόσο σε επίπεδο προετοιμασίας όσο και σε επίπεδο πρακτικής εφαρμογής, μέχρις ότου υλοποιηθούν οι προτάσεις που έχουν ως στόχο τη μείωση των τιμών της ενέργειας με ταυτόχρονη διασφάλιση της ασφαλούς προμήθειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Ενδεικτική του κλίματος είναι η δήλωση της προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλας Φον Ντερ Λάιε, η οποία μετά το πέρας της Συνόδου ανέφερε ότι τώρα έχουμε έναν πολύ καλό και σταθερό οδικό χάρτη για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για το θέμα των τιμών της ενέργειας.
Πιο αναλυτικά σύμφωνα με τα συμπεράσματα της Συνόδου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή για την επείγουσα υποβολή συγκεκριμένων αποφάσεων για τα ακόλουθα μέτρα και προτάσεις της Επιτροπής:
α) εθελοντική κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, εκτός από τη δεσμευτική συγκέντρωση ζήτησης για ποσότητα που ισοδυναμεί με το 15% των αναγκών πλήρωσης των αποθηκευτικών υποδομών, σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, και επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων με αξιόπιστους εταίρους για την αναζήτηση αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων με την εκμετάλλευση του βάρους της συλλογικής αγοράς της Ένωσης και με πλήρη χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ, η οποία είναι ανοιχτή επίσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και τους τρεις συνδεδεμένους Ανατολικούς Εταίρους·
β) νέος συμπληρωματικός δείκτης αναφοράς έως τις αρχές του 2023 που αντικατοπτρίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά φυσικού αερίου·
γ) προσωρινός δυναμικός διάδρομος τιμών για τις συναλλαγές φυσικού αερίου για τον άμεσο περιορισμό των “επεισοδίων” υπερβολικών τιμών του φυσικού αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που ορίζονται στο άρθρο 23 παρ. 2 του Σχεδίου Κανονισμού του Συμβουλίου που προτάθηκε τη 18η Οκτωβρίου 2022·
δ) προσωρινό πλαίσιο σε επίπεδο ΕΕ για τον περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με ανάλυση κόστους και οφέλους, χωρίς τροποποίηση της αξιολογικής κατάταξης (merit order), αποτρέποντας παράλληλα την αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου, αντιμετωπίζοντας τις επιπτώσεις χρηματοδότησης και διανομής και τις επιπτώσεις του στις ροές πέρα από τα σύνορα της ΕΕ·
ε) βελτιώσεις στη λειτουργία των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας της αγοράς, την άμβλυνση της κρίσης ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας·
στ) ταχεία παρακολούθηση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη ΑΠΕ και των δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων έκτακτης ανάγκης βάσει του άρθρου 122 της ΣΛΕΕ (σ.σ. Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ)·
ζ) μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης·
η) αυξημένες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας·
θ) κινητοποίηση συναφών εργαλείων σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο. Ταυτόχρονα, άμεση προτεραιότητα είναι η προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των πιο ευάλωτων στις κοινωνίες μας. Η διατήρηση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ένωσης είναι επίσης σημαντική. Θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλα τα σχετικά εργαλεία σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών μας, διατηρώντας παράλληλα την παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και διατηρώντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί για στενό συντονισμό των πολιτικών απαντήσεων. Τονίζει τη σημασία του στενού συντονισμού και των κοινών λύσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπου χρειάζεται, και δεσμεύεται να επιτύχει τους στόχους της πολιτικής μας με ενιαίο τρόπο. Το Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις οικονομικές εξελίξεις και έχει δεσμευτεί να ενισχύσει περαιτέρω τον συντονισμό μας, προκειμένου να παράσχουμε μια αποφασιστική και ευέλικτη πολιτική απάντηση.
Σημειώνεται τέλος ότι οι υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε. θα συζητήσουν περαιτέρω τα μέτρα την ερχόμενη Τρίτη δίνοντας οδηγίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να ακολουθήσουν τις επόμενες εβδομάδες συγκεκριμένες νομοθετικές πρωτοβουλίες.
Του Χάρη Φλουδόπουλου
