Η κλιματική αλλαγή είναι γεγονός. Το αν πρόκειται για μία φυσική διαδικασία, ή είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, χρήζει μεγάλης συζήτησης. Οι επιστήμονες, ωστόσο, εκτιμούν ότι όντως πρόκειται για μία φυσική διαδικασία του πλανήτη, η οποία όμως, επιταχύνεται αφύσικα εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας. Πώς όμως επιβίωσε ο άνθρωπος για χιλιάδες χρόνια, παρ’ ότι οι αλλαγές στο κλίμα και στο φυσικό περιβάλλον εξελίσσονταν με ραγδαίο ρυθμό; Νέα έρευνα δίνει απάντηση στο μεγάλο ερώτημα. Οι πρώτοι άνθρωποι, ακόμη και πριν 2 εκατ. χρόνια, διέθεταν ήδη τις δεξιότητες για να ανταπεξέλθουν στην κλιματική αλλαγή.
Οι πρώτοι άνθρωποι που έζησαν πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια διέθεταν ήδη τα εργαλεία που χρειάζονταν για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, δείχνει μεγάλη επιστημονική μελέτη.
Αρχαιολόγοι από το Ινστιτούτο Max Planck μελέτησαν αλλαγές στο περιβάλλον και τους βιότοπους των πρώιμων ανθρωπίνων στο μνημείο Oldupai Gorge στην Τανζανία, γνωστό και ως «λίκνο της ανθρωπότητας». Όπως αποκάλυψε η έρευνα, οι πρόγονοί μας παρέμειναν σταθεροί παρά τις αλλαγές του περιβάλλοντος για πάνω από 200.000 χρόνια.
Αυτοί οι πρώτοι άνθρωποι έμειναν σε έναν βιότοπο για πολλά χρόνια, παρά το γεγονός ότι αντιμετώπισαν την υπερθέρμανση του πλανήτη, τις πυρκαγιές, τις ξηρασίες και τις ηφαιστειακές εκρήξεις.
Δείχνει ότι οι μεταναστεύσεις «έξω από την Αφρική» ήταν δυνατές ακόμη και κατά τις πρώτες ανθρώπινες περιόδους, καθώς οι πρόγονοί μας είχαν την ικανότητα να επεκταθούν σε νέα οικοσυστήματα.
Ο καθηγητής Michael Petraglia, του Ινστιτούτου Max Planck για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ιστορίας, στη Γερμανία, δήλωσε ότι αποτελεί απόδειξη ευελιξίας συμπεριφοράς. Είπε ότι αυτό ξεκίνησε κατά τα πρώτα στάδια εξέλιξης των ανθρώπων, και βοήθησε «να προετοιμάσει το στάδιο για την ενδεχόμενη παγκόσμια, επεμβατική εξάπλωση του Homo sapiens».
Τι αποκάλυψαν οι ανασκαφές στο φαράγγι Oldupai
Οι ανασκαφές στο φαράγγι Oldupai της Τανζανίας, αποκάλυψαν την παρουσία πρωτόγονων ανθρώπων, οι οποίοι έζησαν πριν από δύο ή και περισσότερα εκατομμύρια χρόνια.
Ανακαλύφθηκε επίσης η παλαιότερη μορφή εργαλείων από πέτρα, γνωστή ως Oldowan, μαζί με μια μεγάλη ποικιλία απολιθωμάτων θηλαστικών, όπως άγρια βοοειδή, χοίροι, ιπποπόταμοι, πάνθηρες, λιοντάρια, ύαινες, πρωτεύοντα, ερπετά και πουλιά, τα οποία, όλα, είχαν σφαγεί για φαγητό. Τα ακατέργαστα εργαλεία Oldowan χρησιμοποιήθηκαν για να ανοίξουν τα οστά και να εξαγάγουν τον θρεπτικό μυελό, ανακάλυψαν οι ειδικοί.
Ερείπια μιας από τις πρώτες ανθρωπογενείς βρέθηκαν στην περιοχή και χρονολογούνται πάνω από 1,82 εκατομμύρια χρόνια. Γνωστό ως Homo habilis, ο πρωτόγονος εκείνος άνθρωπος είχε κοντό σώμα, μακριά χέρια σαν πίθηκος και μεγάλο εγκέφαλο. Το όνομά του μεταφράζεται ως «πρακτικός άνθρωπος» μετά τις δεξιότητές του στα εργαλεία.
Παρά την ανάγκη να αντιμετωπίσει τις επίμονες καιρικές καταστροφές, η περιοχή παρέμεινε κατεχόμενη από πρώιμους ανθρώπους, αποδεικνύοντας ότι θα μπορούσαν να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.
Στο πέρασμα των χρόνων η περιοχή μετατράπηκε από φοινικόδεντρα δίπλα στη λίμνη, ειδυλλιακά λιβάδια γεμάτα φτέρες και μωσαϊκά δασικών εκτάσεων σε τοπία που καίγονταν από φυσικές καταστροφές και ξηρές στέπες. Τα αποδεικτικά στοιχεία δείχνουν περιοδική αλλά επαναλαμβανόμενη χρήση γης σε ένα υποσύνολο περιβαλλόντων, τα οποία ωστόσο χαρακτηρίζονται και από στιγμές που υπήρχε απουσία δραστηριότητας.
Πώς πήρε τη σημερινή της μορφή η περιοχή
Ο Δρ Pastory Bushozi, του Πανεπιστημίου Dar es Salaam, Τανζανία, δήλωσε: «Η κατοχή ποικίλων και ασταθών περιβαλλόντων – συμπεριλαμβανομένης της ηφαιστειακής δραστηριότητας – είναι ένα από τα πρώτα παραδείγματα προσαρμογής σε σημαντικούς οικολογικούς μετασχηματισμούς».
Η τοποθεσία του φαραγγιού Oldupai βρίσκεται στην κοιλάδα Great Rift, μεταξύ του κρατήρα Ngorongoro και του εθνικού πάρκου Serengeti. Δημιουργήθηκε πριν από περίπου 30.000 χρόνια, αποτέλεσμα της επιθετικής γεωλογικής δραστηριότητας και των ρευμάτων. Η απότομη χαράδρα έχει μήκος περίπου 30 μίλια και βάθος 300 πόδια.
Η τοποθεσία διαθέτει εκπληκτικά μεγάλους αριθμούς εξαφανισμένων ανθρωπίνων ειδών που εκτείνονται σε αρκετά εκατομμύρια χρόνια και για περισσότερο από έναν αιώνα εμπειρογνώμονες εξερευνούν την περιοχή σε μεγάλο εύρος. Η τελευταία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications ρίχνει φως στα περιβαλλοντικά περιβάλλοντα στα οποία ζούσαν αυτές οι ανθρωπογενείς για πρώτη φορά.
Αποδείξεις για πολύπλοκες συμπεριφορές
Η επιβίωση των πρώτων αυτών ανθρώπων είναι μοναδική στα προϊστορικά αρχεία. Δείχνει πολύπλοκες συμπεριφορές προσαρμογής μεταξύ αυτών των πρώιμων ανθρώπων. Αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις, δεν άλλαξαν ουσιαστικά τις εργαλειοθήκες τους, αλλά η τεχνολογία τους παρέμεινε σταθερή με την πάροδο του χρόνου.
Ενδεικτικά της ευελιξίας τους, τυπικά πέτρινα εργαλεία Oldowan λαξευμένα από βότσαλα και λιθόστρωτα και αιχμηρά αντικείμενα συνέχισαν να χρησιμοποιούνται ακόμη και όταν άλλαζαν οι συνθήκες.
Δείχνει ότι είχαν την ικανότητα να εκμεταλλεύονται συνεχώς ένα πλήθος ενδιαιτημάτων, χρησιμοποιώντας αξιόπιστα εργαλεία για την επεξεργασία φυτών και την αξιοποίηση ζώων μακροπρόθεσμα.
