Παναγιώτης Γαλάνης,
Δικηγόρος Περιβαλλοντικού – Πολεοδομικού Δικαίου, PhD, LLM
panagiotisgln@gmail.com
www.pgalanislaw.gr
.
Εξαιρετικά συνήθης στην πράξη είναι η ανάγκη πρόσβασης πολιτών/μηχανικών στοιχεία του φακέλου οικοδομικών αδειών που τηρούνται στις οικείες Πολεοδομικές Υπηρεσίες. Αρκετές φορές εντολείς διαμαρτύρονται για τη μη χορήγηση πρόσβασης από τις Πολεοδομίες στους φακέλους οικοδομικών αδειών, υπαγωγών κλπ.
Μολονότι η πρόοδος στην ψηφιακή διακυβέρνηση φαίνεται να έχει σημειώσει άλματα, ο συγκεκριμένος τομέας εμφανίζει μια καθυστέρηση, αν όχι ολιγωρία.
Τούτο οφείλεται στη μη ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους του αρχείου των πολεοδομικών υπηρεσιών και στη βραδύτητα ενίοτε της εξυπηρέτησης του πολίτη.
Η πρόσβαση σε διοικητικά και ιδιωτικά έγγραφα ως δικαίωμα του πολίτη
Το Σύνταγμα, στα άρθρα 5Α και 10 παρ. 3, θεσπίζει το ατομικό δικαίωμα γνώσης των δημοσίων εγγράφων, το οποίο εξειδικεύεται με το άρθρο 5 του ΚΔΔιαδ και σκοπεί στην εξασφάλιση διαφάνειας της διοικητικής δράσης και της προστασία του διοικουμένου από την αυθαιρεσία της Διοίκησης. Τα δημόσια έγγραφα διακρίνονται στα διοικητικά και τα ιδιωτικά. Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ΚΔΔιαδ, «ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκθέσεις, μελέτες, πρακτικά, στατιστικά στοιχεία, εγκύκλιες οδηγίες, απαντήσεις της Διοίκησης, γνωμοδοτήσεις και αποφάσεις» (πρόκειται για ενδεικτική απαρίθμηση). Ο νόμος δεν περιέχει ορισμό των ιδιωτικών εγγράφων, συνεπώς συνάγεται εξ αντιδιαστολής ότι ιδιωτικό είναι κάθε έγγραφο που δεν εμπίπτει στην έννοια του διοικητικού εγγράφου. Για την πρόσβαση στα ιδιωτικά έγγραφα δεν αρκεί το εύλογο ενδιαφέρον αλλά απαιτείται ειδικό έννομο συμφέρον του αιτούντος, τα έγγραφα δε πρέπει και είναι σχετικά με υπόθεσή του η οποία εκκρεμεί ενώπιον της Διοίκησης ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτή.
Kατά το άρθρο 5 παρ. 1 ΚΔΔ/σίας, ο διοικούμενος αποκτά πρόσβαση στο έγγραφο που τον ενδιαφέρει μετά την αποδοχή, από τη διοίκηση, της σχετικής, ορισμένης και συγκεκριμένης, αίτησης που υποβάλλει.
Δυνατότητες έννομης προστασίας
Περιπτώσεις δικών, όπου δεν χορηγήθηκε πρόσβαση στα έγγραφα ομολογουμένως είναι σπάνιες. Και τούτο διότι η δίκη τείνει να διαρκέσει αρκετά έτη, ιδίως με την καθυστέρηση απονομής της δικαιοσύνης στην Ελλάδα, ενώ η ανάγκη πρόσβασης στα έγγραφα απαιτεί άμεση δράση.
Προς τούτο και γενικά οι διοικητικές προσφυγές αποτελούν τον προσφορότερο τρόπο επίλυσης τέτοιων διαφορών, όταν δεν καθίσταται εφικτό να λυθούν με ανθρώπινη συνεννόηση.
Για περισσότερα, βλ. https://www.pgalanislaw.gr/blog/
