Εάν έπρεπε να φανταστούμε το σχολείο του μέλλοντος, αυτό θα έμοιαζε κάπως έτσι:
Θα ήταν ένα σχολικό κτίριο που καταναλώνει ενέργεια, καίγοντας πράσινο υδρογόνο που παράγει το ίδιο, ενώ δάσκαλοι και μαθητές θα έκαναν μάθημα στο κιόσκι της αυλής, περιτριγυρισμένοι από αειθαλή φυτά στο νότιο μέρος του σχολείου, και φυλλοβόλα δέντρα στο βόρειο, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο, ήλιο τον χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι. Θα υπήρχε ένα φωτοβολταϊκό στη στέγη, δίνοντας ρεύμα στους υπολογιστές και στους έξυπνες πίνακες του σχολείου, ενώ στην αυλή του θα υπήρχαν παρτέρια, αλλά και ένα θερμοκήπιο με φυτά που λειτουργούν ως αποθήκες άνθρακα, που θα φρόντιζαν οι ίδιοι οι μαθητές. Θα είχε και μια υδατοδεξαμενή για να συλλέγει το βρόχινο νερό που θα καλύπτει τις ανάγκες του ποτίσματος, και θα τροφοδοτεί τα καζανάκια στις τουαλέτες.
Αυτές είναι μόνο μερικές από τις προτάσεις που κατέθεσαν οι μαθητές από συνολικά 21 σχολεία της χώρας (5 Δημοτικά, 5 Γυμνάσια και 11 Λύκεια), κατά τη σχολική περίοδο 2023-2024, στο πλαίσιο του προγράμματος «Μαθητές σε δράση για το κλίμα».
Πρόκειται για το πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης που υλοποιεί για δεύτερη σχολική χρονιά το WWF Ελλάς, με την πολύτιμη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), την υποστήριξη του Ιδρύματος Α. Γ. Λεβέντη και του Ιδρύματος Μποδοσάκη και την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2022 και έχει μέχρι στιγμής εμπλέξει 42 σχολεία ανά την Ελλάδα, αλλά και έμμεσα όλη τη σχολική κοινότητα, με στόχο την ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των μαθητών για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, ξεκινώντας από το σχολείο.
Τα τελευταία δύο χρόνια, και στο πλαίσιο του προγράμματος, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια, κατά προτεραιότητα από ευάλωτες κοινωνικά ή περιβαλλοντικά περιοχές της χώρας, σχηματίζουν ενεργές ομάδες μαθητών που αναλαμβάνουν να ερευνήσουν το ανθρακικό αποτύπωμα του σχολείου τους και να λειτουργήσουν ως νεαροί «σχεδιαστές» πρακτικών λύσεων για τη μείωσή του και εν τέλει για το «πρασίνισμα» του σχολείου τους. Σε αυτήν την πορεία, οι συμμετέχοντες (εκπαιδευτικοί και μαθητές) υποστηρίζονται από το WWF Ελλάς με το παιδαγωγικό υλικό που έχει ετοιμαστεί για κάθε βαθμίδα και με διά ζώσης εργαστήρια στα σχολεία (Climathons και ClimateLabs) που βασίζονται στη μεθοδολογία «DesignThinking», η οποία προωθεί τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη, την ενσυναίσθηση και την επίλυση των προβλημάτων, για τη δημιουργία νέων και πρωτότυπων ιδεών. Επιπλέον, μία ομάδα κατάλληλα καταρτισμένων μεντόρων στηρίζει τόσο τους μαθητές, όσο και τους εκπαιδευτικούς στην εφαρμογή της μεθοδολογίας.
Μετά την περσινή βράβευση 3 σχολείων συνολικά, πριν λίγες ημέρες, απονεμήθηκαν συμβολικά βραβεία στις τέσσερις νικήτριες προτάσεις μικρής κλίμακας που προέκυψαν κατά τη φετινή σχολική χρονιά και οι οποίες χαρακτηρίζονται από υψηλό επίπεδο σύλληψης και τεχνική αρτιότητα. Συγκεκριμένα, δόθηκαν 1.000 ευρώ για τη νικητήρια ιδέα του 1ου Δημοτικού Σχολείου Παιανίας, 2.000 ευρώ για την αντίστοιχη ιδέα του 4ου Γυμνασίου Μεταμόρφωσης και από 2.000 ευρώ για τις ιδέες των δυο Λυκείων (1ου ΕΠΑΛ Σιβιτανιδείου και του 9ου ΕΠΑΛ Πειραιά) που ισοψήφισαν και μοιράστηκαν το βραβείο. Τα χρηματικά αυτά έπαθλα θα βοηθήσουν τους νικητές να εφαρμόσουν την ιδέα σε μεγάλη κλίμακα στο σχολείο τους.
Η επιτυχία, αλλά και ο ευρύτερα θετικός αντίκτυπος του προγράμματος «Μαθητές σε δράση για το κλίμα» φαίνεται από το γεγονός ότι οι ιδέες έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται στην πράξη, όχι μόνο από τα βραβευθέντα σχολεία, αλλά και από τα άλλα σχολεία, καθώς αποδεικνύεται ότι πολλά μπορούν να γίνουν και χωρίς χρηματική ενίσχυση, με προσφορά τεχνογνωσίας, υλικών και χρόνου από γονείς, τον Δήμο και πολλούς φορείς που είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν τα σχολεία.
Η Ελένη Σβορώνου, υπεύθυνη περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του WWF Ελλάς, δηλώνει: «Κάθε χρόνο, μαθητές όλων των ηλικιών απ’ όλη την Ελλάδα μάς εκπλήσσουν όλο και περισσότερο με τις ιδέες τους, την αντίληψη και τον καινοτόμο τρόπο σκέψης τους! Κατανοούν πλήρως τις κλιματικές ανάγκες των σχολείων τους, σκέφτονται «έξω από τα συνήθη πλαίσια» και είναι σε θέση να σχεδιάσουν προτάσεις ρεαλιστικές και ικανές να θωρακίσουν το σχολείο τους απέναντι στην κλιματική κρίση. Διπλή η χαρά μας όταν βλέπουμε πως όλα αυτά ξεκίνησαν με αφορμή το πρόγραμμα «Μαθητές σε δράση για το κλίμα» που σχεδιάστηκε, αναγνωρίζοντας το τεράστιο αυτό ζήτημα, αλλά κυρίως τη δύναμη της αλλαγής που κρύβει εξ ορισμού μέσα της η σχολική κοινότητα».
Στο link αυτό, μπορείτε να βρείτε την αναλυτική περιγραφή των μαθητικών ιδεών που βραβεύτηκαν, καθώς και σχετικό φωτογραφικό υλικό.
Τα κριτήρια βράβευσης ήταν τα εξής:
- Βαθμός στον οποίο η ιδέα απαντά σε υπαρκτό και σημαντικό πρόβλημα ανθρακικού αποτυπώματος του σχολείου
- Βαθμός αποτελεσματικότητας στη μείωση του αποτυπώματος
- Ρεαλισμός-εφαρμοσιμότητα ιδέας
- Πρωτοτυπία
Και μικρότερης βαρύτητας:
- Ποιότητα ζύμωσης της ιδέας με τη σχολική κοινότητα (διάχυση-ανατροφοδότηση-
συζήτηση με άλλους μαθητές και εκπαιδευτικούς) - Ποιότητα αποτύπωσης της ιδέας σε πρωτότυπο
Παιδαγωγικοί Σύμβουλοι του προγράμματος:
- Μαρία Δημοπούλου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης ΠΕ Α΄ Αθηνών
- Ιωάννα Παπαϊωάννου, Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Διεύθυνσης ΔΕ Αχαΐας
Κριτική Επιτροπή:
- Mαρία Δημοπούλου, Υπεύθυνη Π.Ε., Α’ Διεύθυνση Π.Ε. Αθηνών
- Στελλίνα Κουλουζάκη, SciCo
- Bικτώρια Κυριάκη, Υπεύθυνη Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Θεμάτων, Βρετανικό Συμβούλιο
- Έφη Μαύρου, Τμήμα Εκπαίδευσης, ΚΑΠΕ
- Αλέξανδρος Μουλόπουλος, Υπεύθυνος για θέματα Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, WWF Ελλάς
- Ιωάννα Παπαϊωάννου, Υπεύθυνη Π.Ε., Δ.Δ.Ε., Ν. Αχαϊα
