Από τη Δανάη Δασοπούλου
Είναι εντυπωσιακά, μεγαλοπρεπή, πηγή ζωής και καταφύγιο για ζώα και έντομα. Ακόμα και ο ήχος που παράγουν μέσα από το θρόισμα των φύλων είναι ωφέλιμος αφού έχει χαλαρωτική δράση. Το κυριότερο στοιχείο που καθιστά τα δέντρα, όμως, απαραίτητα για το οικοσύστημα και πιθανή λύση για την κλιματική κρίση είναι το γεγονός ότι δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα απελευθερώνοντας οξυγόνο.
Τα δάση αποτελούν μία ιδιότυπη «δεξαμενή», η οποία απορροφά περισσότερους από 7 δισ. μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, δηλαδή 1,5 φορά περισσότερο άνθρακα από ό,τι εκπέμπουν κάθε χρόνο οι ΗΠΑ.
Τη στιγμή, ωστόσο, που οι δασικές εκτάσεις συρρικνώνονται σε ανησυχητικό ρυθμό για αγροτική εκμετάλλευση και αστική χρήση, καθώς και εξαιτίας των πυρκαγιών που πλήττουν όλο τον πλανήτη, μεγάλο μέρος του διοξειδίου του άνθρακα απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα.
Την ίδια ώρα, και ενώ η ανθρωπογενής υπερθέρμανση του πλανήτη αυξάνεται με γοργό ρυθμό ξεπερνώντας τα προβιομηχανικά επίπεδα, τα δέντρα αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς σε θερμότερα και ξηρότερα κλίματα δυσκολεύονται να δεσμεύσουν το διοξείδιο του άνθρακα.
Επομένως, ενδέχεται να μην μπορούν να δώσουν λύση στην αντιστάθμιση του αποτυπώματος άνθρακα της ανθρωπότητας καθώς ο πλανήτης συνεχίζει να θερμαίνεται.
Αυτό, τουλάχιστον προέκυψε από μελέτη που διεξήχθη από ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια (Penn State) και δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
Από την έρευνα αποκαλύπτεται, μάλιστα, ότι τα δέντρα δεν αναπνέουν πλέον, αλλά… βήχουν!
«Διαπιστώσαμε ότι τα δέντρα σε θερμότερα κι ουσιαστικά ξηρότερα κλίματα βήχουν αντί να αναπνέουν. Απελευθερώνουν πολύ περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα από ό,τι τα δέντρα σε πιο δροσερές και υγρές συνθήκες», εξήγησε ο επικεφαλής της μελέτης Μαχ Λόιντ, επίκουρος ερευνητής καθηγητής γεωεπιστημών στο Penn State.
Αναλυτικότερα, όταν η μέση θερμοκρασία αυξάνεται πάνω από τους 20 βαθμούς Κελσίου, και επομένως καταγράφεται περιορισμένη διαθεσιμότητα νερού, τα δέντρα επιταχύνουν τη διαδικασία της φωτοαναπνοής με την οποία απελευθερώνουν διοξειδίου στην ατμόσφαιρα. Όσο πιο θερμό και ξηρό γίνεται το κλίμα, τόσο περισσότερο μειώνεται η ικανότητα των δέντρων να το αποθηκεύουν.
Μέσω της διαδικασίας της φωτοσύνθεσης, τα δέντρα δεσμεύουν διοξείδιο από την ατμόσφαιρα για να αναπτυχθούν. Ωστόσο, υπό συνθήκες πίεσης, τα δέντρα κάνουν ακριβώς το αντίστροφο απελευθερώνοντάς το.
Οι ερευνητές εξετάζοντας δεδομένα από ιστούς δέντρων καταλήγουν πως ο ρυθμός της φωτοαναπνοής είναι έως και δύο φορές υψηλότερος σε θερμότερα κλίματα. Διαπίστωσαν δε, ότι αυτό το όριο έχει αρχίσει να ξεπερνιέται στα υποτροπικά κλίματα, όταν οι μέσες θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 20 βαθμούς Κελσίου ή όταν αυξάνονται περαιτέρω.
Τα αποτελέσματα περιπλέκουν τη διαδεδομένη πεποίθηση σχετικά με το ρόλο των φυτών στην απορρόφηση του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, παρέχοντας νέες πληροφορίες για το πώς τα φυτά μπορούν να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Σήμερα απορροφούν περίπου το 25% που εκπέμπεται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες ετησίως, σύμφωνα με το υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, αλλά αυτό το ποσοστό είναι πιθανό να μειωθεί στο μέλλον καθώς το κλίμα θερμαίνεται.
Ο Λόιντ εκτιμά ότι στο μέλλον όσο ο πλανήτης θερμαίνεται το ποσοστό του διοξειδίου του άνθρακα θα αυξάνεται, με αποτέλεσμα τα φυτά και δέντρα να μη μπορούν να το απορροφήσουν.
Αλλωστε, ήδη σημειώνεται αύξηση με ταχείς ρυθμούς και είναι ήδη μεγαλύτερη από κάθε άλλη φορά τα τελευταία 3,6 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας.
Οι ερευνητές τώρα θα εστιάσουν στα ποσοστά φωτοαναπνοής που είχαν καταγραφεί στο παρελθόν μέχρι και πριν από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, χρησιμοποιώντας απολιθωμένο ξύλο σε μία προσπάθεια να σκιαγραφήσουν το μέλλον.
