Από τον Κώστα Δεληγιάννη
Συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις της ΔΕΠΑ Εμπορίας με την Gazprom για την αναπροσαρμογή του συμβολαίου προμήθειας της δημόσιας εταιρείας με ρωσικό αέριο, χωρίς σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, να φαίνεται ακόμη και τώρα στον ορίζοντα η προοπτική εξεύρεσης μίας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Είναι ενδεικτικό ότι, καθώς δεν έχουν μειωθεί οι πιθανότητες οι διαβουλεύσεις να αποδειχθούν τελικά άκαρπες, από την πλευρά της ΔΕΠΑ Εμπορίας εξακολουθεί να παραμένει στο τραπέζι η προσφυγή στη διεθνή διαιτησία.
Υπενθυμίζεται ότι το συμβόλαιο λήγει το 2026 και αφορά την προμήθεια 1,7 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) αερίου αγωγού από τη Μόσχα σε ετήσια βάση. Οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη από το φθινόπωρο, ενώ όπως έχει γράψει το insider.gr, επί της ουσίας αφορούν όλους τους βασικούς όρους της συμφωνίας, δηλαδή τόσο την τιμή προμήθειας αερίου, όσο και τα ποσά τα οποία κανονικά προβλέπεται να καταβάλει η ΔΕΠΑ Εμπορίας στη ρωσική εταιρεία για τη ρήτρα «take or pay». Πρόκειται για το πέναλτι που καλείται να πληρώσει η ελληνική εταιρεία, στην περίπτωση που δεν παραλάβει ένα μίνιμουμ ποσοστό από τις ετησίως συμβασιοποιημένες ποσότητες.
Αναπροσαρμογή της τιμής
Βασικό επιχείρημα της ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι ότι η ρωσική εταιρεία έχει καταστρατηγήσει τους όρους της σύμβασης. Το επιχείρημα αυτό εδράζεται στο γεγονός ότι η Gazprom πραγματοποιεί εξαγωγές υγροποιημένου καυσίμου (LNG) στην ελληνική αγορά, σε χαμηλότερες χρεώσεις από αυτές με τις οποίες κοστολογεί τη δημόσια εταιρεία.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική πλευρά διεκδικεί την αναπροσαρμογή της τιμής της σύμβασης στα επίπεδα των φθηνότερων εισαγωγών ρωσικού αερίου στην εγχώρια αγορά. Θέση της ΔΕΠΑ Εμπορίας είναι πως η αναπροσαρμογή δεν θα πρέπει να καλύψει μόνο το υπόλοιπο διάστημα της σύμβασης, δηλαδή την περίοδο 2024-2026, αλλά και αναδρομικά την προηγούμενη διετία 2022-2023.
Η αναδρομική αναπροσαρμογή θα έχει ως συνέπεια να ελαττωθούν κατακόρυφα και τα ποσά για τη ρήτρα «take or pay». Και αυτό γιατί θα μειώσει τόσο τις ποσότητες αερίου για τις οποίες θα κληθεί να καταβάλει «πέναλτι», όσο και την τιμή με την οποία αυτές θα κοστολογηθούν.
«Όχι» στην πρόταση της Gazprom
Σύμφωνα με την εταιρεία, όρος του συμβολαίου με την Gazprom προβλέπει πως οι ποσότητες που παραλαμβάνει θα είναι οι πιο ανταγωνιστικές σε κόστος, έναντι οποιωνδήποτε άλλων εξαγωγών καυσίμου από τη Μόσχα, με προορισμό τη χώρα μας. Όπως είναι φυσικό, από τη στιγμή που παραβιαζόταν την προηγούμενη 2ετία συστηματικά ο συγκεκριμένος όρος, εκ των πραγμάτων δεν διασφαλίζονταν οι προϋποθέσεις που θα καθιστούσαν τη ΔΕΠΑ Εμπορίας υπόχρεη στις προβλέψεις της συμφωνίας για τη ρήτρα «take or pay».
Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική πλευρά είναι αντίθετη στην πρόταση που έχει βάλει στο τραπέζι η ρωσική εταιρεία στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων, για μείωση κατά 50% του ποσού που προκύπτει από τη ρήτρα. Αντίθετα, υποστηρίζει πως θα πρέπει το ποσό αυτό να αναθεωρηθεί στα δεδομένα που δημιούργησε η έλευση στην ελληνική αγορά φθηνότερου αερίου από τη Μόσχα.
Τα παραπάνω εξηγούν γιατί η ΔΕΠΑ Εμπορίας συνεχίζει να τηρεί σκληρή στάση στις διαπραγματεύσεις. Μάλιστα, στην περίπτωση που δεν υπάρξει αναδίπλωση από την άλλη πλευρά, είναι αποφασισμένη να παραπέμψει το θέμα στη διεθνή διαιτησία.
Διαπραγματευτική ισχύς
Όπως έχει γράψει το insider.gr, οι διαπραγματεύσεις διεξάγονται σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες από τον χειμώνα του 2022, όταν κλείδωσε η τρέχουσα συμφωνία των δύο εταιρειών. Έτσι, η ελληνική πλευρά προσέρχεται με δύο σημαντικά «όπλα», τα οποία ενισχύουν τη διαπραγματευτική ισχύ της. Ως συνέπεια, η ελληνική πλευρά διαθέτει πλέον δύο ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, τα οποία ενισχύουν τη διαπραγματευτική ισχύ της.
Βασικό ατού αποτελεί το γεγονός ότι η ενεργειακή επάρκεια της χώρας είναι διασφαλισμένη ακόμη και σε περίπτωση πλήρους διακοπής των ρωσικών εισαγωγών – κάτι που, τον χειμώνα του 2022, δεν ίσχυε σε όλα τα πιθανά σενάρια. Υπό αυτό το πρίσμα, η απειλή διακοπής των εξαγωγών αερίου στη χώρα μας, όχι μόνο δεν θα προκαλούσε προβλήματα στην ενεργειακή ασφάλεια, αλλά το δυσμενές αποτέλεσμα για τη Μόσχα το ρωσικό καύσιμο να μείνει εκτός της ελληνικής αγοράς για πολλά χρόνια. Μάλιστα, καθώς η διακηρυγμένη θέση της Ε.Ε. είναι για πλήρη ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία μέσα στη 10ετία, φαντάζει δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς το ρωσικό αέριο θα μπορούσε να «επιστρέψει» κάποια στιγμή στην Ελλάδα.
