Από τον Κώστα Δεληγιάννη
Στο πλέγμα των μέτρων που θα επιτρέψουν την υλοποίηση επιπλέον έργων ΑΠΕ, με τη διεύρυνση του διαθέσιμου ηλεκτρικού «χώρου» για τη σύνδεση νέων μονάδων, έχει καταλήξει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του insider.gr, το ΥΠΕΝ προγραμματίζει να καταθέσει άμεσα το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο στη Βουλή – ακόμη και μέσα στον Ιανουάριο.
Στην πραγματικότητα, το πλαίσιο του υπουργείου θα εισαγάγει τα εν λόγω μέτρα στην εθνική νομοθεσία, ώστε να επιταχυνθεί η χορήγηση όρων σύνδεσης από τους δύο Διαχειριστές σε καινούριους «πράσινους» σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής. Παράλληλα, το ΥΠΕΝ έχει αναθέσει σε Ειδική Επιτροπή που έχει συστήσει να ποσοτικοποιήσει την έκταση στην οποία θα πρέπει να εφαρμοστεί κάθε μία από αυτές τις πρωτοβουλίες.
Έτσι, το πλαίσιο θα προβλέπει την έκδοση στην πορεία Υπουργικών Αποφάσεων για τις παρεμβάσεις που έχουν προκριθεί, όπου θα ποσοτικοποιείται η εφαρμογή τους, στη βάση των πορισμάτων της Ειδικής Επιτροπής. Αν και τα πορίσματα αυτά αναμένονται σε μερικούς μήνες -και επομένως η ενεργοποίηση των μέτρων θα γίνει σε δεύτερο χρόνο- θα μπορεί ήδη από τώρα να επισπευσθεί η χορήγηση όρων σύνδεσης σε καινούρια έργα, καθώς θα είναι διασφαλισμένο πως θα διευρυνθεί ο διαθέσιμος ηλεκτρικός «χώρος».
Κλειδωμένοι ήδη οι «πράσινοι» στόχοι του 2030
Η διεύρυνση του ηλεκτρικού «χώρου» καθίσταται απαραίτητη καθώς οι σταθμοί ΑΠΕ που λειτουργούν, σε συνδυασμό με τις μονάδες που έχουν ήδη κατακυρώσει δυναμικότητα στο δίκτυο, υπερβαίνουν τους στόχους του 2030 για εγκατεστημένη ισχύ ΑΠΕ. Είναι ενδεικτικό ότι αυτή τη στιγμή οι δύο αυτές κατηγορίες αθροίζονται σε ένα χαρτοφυλάκιο συνολικής ισχύος 25.700 ΜW (χωρίς τα υπεράκτια αιολικά), όταν για το τέλος της 10ετίας ο στόχος είναι 23.500 MW.
Ωστόσο, τίποτε δεν μπορεί να προεξοφλήσει πως όσες μονάδες βρίσκονται στα σκαριά -και οι οποίες αγγίζουν τα 14.700 MW- όντως θα γίνουν. Επομένως, αντί να παραπέμπεται για την επόμενη 10ετία η «ωρίμανση» νέων έργων (δίνοντας όρους σύνδεσης που θα ενεργοποιούνται μετά το 2030), έχει νόημα να συνεχίσουν να δρομολογούνται ακόμη περισσότερες μονάδες, με ορίζοντα ολοκλήρωσης μέσα στην τρέχουσα 10ετία.
Σε αυτό το πλαίσιο, πρώτη κατεύθυνση του ΥΠΕΝ είναι να απελευθερωθεί ηλεκτρικός «χώρος», από υπό ανάπτυξη μονάδες οι οποίες καταλαμβάνουν ήδη δυναμικότητα στο δίκτυο. Για τον σκοπό αυτό, θα παρασχεθεί κίνητρο στους ιδιοκτήτες τους, ώστε να συναινέσουν είτε σε αυξημένο «κόφτη» στην έγχυση της παραγωγής τους στο δίκτυο (περιορισμοί έγχυσης), είτε στην προσθήκη μπαταριών «πίσω από τον μετρητή», στα υποψήφια έργα τους. Το κίνητρο θα δοθεί μέσω της λειτουργικής ενίσχυσης, με τη διοργάνωση διαγωνισμών για ώριμες μονάδες για τις οποίες οι παραγωγοί θα αποδεχτούν κάποια από τις δύο επιλογές.
Μείωση των χονδρεμπορικών τιμών
Αξίζει να σημειωθεί πως από τον Ιούλιο του 2022, στα νέα φωτοβολταϊκά που δεν έχουν συνάψει σύμβαση σύνδεσης εφαρμόζεται «κόφτης» στην έγχυση παραγωγής, καθώς αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει το 72% της ισχύος τους. Η εξοικονόμηση θα ενεργοποιηθεί σε δεύτερο χρόνο, με την έκδοση Υπουργικής Απόφασης που θα καθορίζει το μέγεθος της «δεξαμενής» ώριμων έργων στα οποία θα επιδιωχθεί να επιβληθεί «κόφτης», καθώς σε ποιο ποσοστό θα τεθούν οι περιορισμοί έγχυσης.
Η Υπουργική θα καθορίζει επίσης ποιο χαρτοφυλάκιο ώριμων έργων θα πριμοδοτηθεί για να προσθέσει μπαταρία behind the meter, όπως επίσης και το ποσοστό της παραγωγής τους που θα αποζημιώνεται με λειτουργική ενίσχυση. Κι αυτό γιατί δεν θα καλύπτονται με το εγγυημένο έσοδα όλες οι «πράσινες» κιλοβατώρες των έργων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η κινητροδότηση παραγωγών, ώστε να προσθέσουν μπαταρίες σε ώριμα έργα τους, δεν θα βοηθήσει μόνο στην υλοποίηση νέων «πράσινων» επενδύσεων, αλλά και στη μείωση των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας – που με τη σειρά της θα επηρεάσει θετικά και τις τιμές στους λογαριασμούς ρεύματος. Ο λόγος είναι πως η αύξηση των μονάδων αποθήκευσης στο ηλεκτρικό σύστημα θα επιτρέψει να «μεταφερθεί» η (φθηνή) παραγωγή ΑΠΕ σε άλλα διαστήματα του 24ωρου -όπως τις ώρες αμέσως μετά τη δύση του ήλιου- όπου η συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών είναι σχετικά περιορισμένη, με συνέπεια οι τιμές στην αγορά να είναι υψηλές (ώρες αιχμής).
Παράλληλα, τα μέτρα του ΥΠΕΝ θα στοχεύουν στη βέλτιστη αξιοποίηση του ηλεκτρικού «χώρου» που θα απελευθερωθεί. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα αυξηθούν οι περιορισμοί έγχυσης στα νέα έργα τα οποία θα λάβουν εφεξής όρους σύνδεσης. Ο πιο ενισχυμένος «κόφτης» φαίνεται πως θα κυμαίνεται μεταξύ 50% και 60%, ενώ θα ενεργοποιηθεί με Υπουργική Απόφαση, στη βάση του ποσοστού στο οποίο θα καταλήξει η Ειδική Επιτροπή.
Τα «πράσινα» PPAs της βιομηχανίας
Πέρα από την ενίσχυση της εγκατεστημένης ισχύος ΑΠΕ, οι παρεμβάσεις του ΥΠΕΝ θα ανοίξουν τον δρόμο ώστε εγχώριες βιομηχανίες να μπορέσουν να εξασφαλίσουν μέρος των αναγκών τους σε ρεύμα από ανανεώσιμες πηγές, θέτοντας σε εφαρμογή συμβάσεις αγοραπωλησίας «πράσινης» ηλεκτρικής ενέργειας («πράσινα» PPAs) τις οποίες είτε έχουν ήδη υπογράψει, είτε έχουν προχωρήσει σε σχετικά προσύμφωνα με παραγωγούς ΑΠΕ.
Βασικό «όχημα» αποτελεί η απελευθέρωση ηλεκτρικού «χώρου», ώστε να λάβουν όρους σύνδεσης μονάδες ΑΠΕ που εμπλέκονται σε ανάλογα «πράσινα» PPAs και οι οποίες κατατάσσονται στην Ομάδα Β στη σειρά προτεραιότητας εξέτασης από τον ΑΔΜΗΕ των αιτήσεων όρων σύνδεσης, για νέα υποψήφια πράσινες επενδύσεις. Με τη διαθέσιμη νέα δυναμικότητα, έργα της Ομάδας Β θα μπορέσουν να κατακυρώσουν δυναμικότητα, και επομένως να υλοποιηθούν για να εξυπηρετηθούν τα αντίστοιχα PPAs.
Παράλληλα, καθώς οι διαγωνισμοί για ώριμα έργα ΑΠΕ με μπαταρίες θα εξασφαλίζουν εγγυημένη ταρίφα για ένα μέρος μόνο της παραγωγής των μονάδων, ουσιαστικά θα δοθεί κίνητρο στους ιδιοκτήτες τους να προχωρήσουν σε συμβάσεις με βιομηχανικούς καταναλωτές, για τις υπόλοιπες κιλοβατώρες. Κι αυτό γιατί ένα «πράσινο» PPA θα διασφαλίζει ένα επιπλέον έσοδο, σταθερό για κάποια χρόνια, διευκολύνοντας τη δανειοδότηση των έργων.
