Με απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίθηκε ως αντισυνταγματική διάταξη νόμου η οποία αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα εξαγοράς οδών από ιδιώτες, όταν διέρχονται της ιδιοκτησίας τους.
Συγκεκριμένα, με την απόφαση 2340/2023 του ΣτΕ, αποφασίστηκε πως αντίκειται στο Σύνταγμα διάταξη νόμου που επιτρέπει την εξαγορά οδών που απεικονίζονται στα κυρωμένα στοιχεία διανομών αγροκτημάτων από τους ιδιώτες που τις κατέχουν.
Η απόφαση αφορά σε περίπτωση αίτησης ακυρώσεως κατά απόφασης Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με την οποία είχε απορριφθεί τελικώς αίτημα ιδιώτη να εξαγοράσει τμήμα δρόμου του Αγροκτήματος Λευκόπετρας Δήμου Αβδήρων Νομού Ξάνθης που διέρχεται εντός της ιδιοκτησίας του.
Βάσει της νέας απόφασης, κρίθηκε αντισυνταγματική διάταξη του ν. 4061/2012 με θέμα “Διαχείριση και προστασία ακινήτων Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων – Ρύθμιση εμπραγμάτων δικαιωμάτων και λοιπές διατάξεις”. Η επίμαχη διάταξη αφορά στις ρυθμίσεις εμπράγματων δικαιωμάτων και στα δικαιώματα κυριότητας του Δημοσίου. Αναλυτικά, στην περίπτωση α’ της παραγράφου 8 του άρθρου 22 αναφέρονται τα εξής:
“8. α) Οι δρόμοι που απεικονίζονται στα κυρωμένα στοιχεία των διανομών αγροκτημάτων και συνοικισμών, καθώς και κυρωμένων αναδασμών, περιέρχονται κατά κυριότητα στους οικείους Δήμους, εφόσον σήμερα υφίστανται. Αν έχουν αλλάξει χρήση ή κατέχονται αυθαίρετα, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, μετά από αυτοψία, αποφαίνεται για τη σκοπιμότητα επαναφοράς των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση. Αν δεν είναι αναγκαία η επαναφορά των πραγμάτων στην προηγούμενη κατάσταση, η αίτηση του κατόχου για την εξαγορά ακινήτου εξετάζεται από την οικεία Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης Διαφορών σύμφωνα με το άρθρο 23.
β) Οι δρόμοι που διανοίχθηκαν σε θέση διαφορετική από την προβλεπόμενη στην κυρωμένη διανομή του αγροκτήματος, θωρούνται ως δρόμοι της κυρωμένης διανομής και περιέρχονται στην κυριότητα του οικείου Δήμου, εφόσον μετατοπίσθηκαν εντός δημοσίων εκτάσεων και κρίνεται αναγκαία η διατήρηση τους. Για το σκοπό αυτόν, συντάσσεται έκθεση αυτοψίας από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, με την οποία αποφαίνεται για τη σκοπιμότητα της διατήρησης του δρόμου. Το ίδιο ισχύει και για αγροτικούς δρόμους που διανοίχτηκαν για την εξυπηρέτηση τυφλών τεμαχίων κυρωμένης διανομής, εφόσον δεν θίγονται εμπράγματα δικαιώματα τρίτων προσώπων.
γ) Δρόμοι κυρωμένης διανομής που έχουν απολέσει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Περιφέρειας, μπορούν να εξαγοράζονται από τον ιδιοκτήτη του όμορου ακινήτου, μετά από αίτηση που υποβάλλει στην Επιτροπή Θεμάτων Γης και Επίλυσης διαφορών. Για την εξαγορά καταβάλλεται τίμημα ίσο με την αντικειμενική αξία, το οποίο αποτελεί έσοδο του οικείου Δήμου.
δ) Για την μεταβίβαση της κυριότητας των δρόμων εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του οικείου Περιφερειάρχη, η οποία μεταγράφεται στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή καταχωρείται στο αρμόδιο Κτηματολογικό Γραφείο και κοινοποιείται στην εταιρεία «Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση Α.Ε.» και στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για ενημέρωση της ψηφιακής βάσης.”
Βάσει της νέας απόφασης του ΣτΕ, αντίκειται στο Σύνταγμα η ανωτέρω διάταξη “η οποία παραπέμπει για την εφαρμογή της στις διατάξεις του άρθρου 23 του νόμου αυτού που έχουν κριθεί αντισυνταγματικές από το Δικαστήριο, και προβλέπει εξαγορά οδών που απεικονίζονται στα κυρωμένα στοιχεία διανομών αγροκτημάτων και συνοικισμών από ιδιώτες που τους κατέχουν, ενόψει του κοινόχρηστου χαρακτήρα των οδών, ο οποίος εμποδίζει την αλλαγή του προορισμού τους με την εξαγορά τους εν όλω ή κατά ένα τμήμα τους από τους ιδιώτες που τις κατέχουν αυθαίρετα”.
Διαβάστε παρακάτω την περίληψη της νέας απόφασης της ολομέλειας του ΣτΕ:
“Με την 2340/2023 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίφθηκε αίτηση ακυρώσεως κατά απόφασης Επιτροπής Ελέγχου και Νομιμότητας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Με την απόφαση αυτή είχε απορριφθεί τελικώς αίτημα ιδιώτη να εξαγοράσει τμήμα δρόμου του Αγροκτήματος Λευκόπετρας Δήμου Αβδήρων Νομού Ξάνθης που διέρχεται εντός της ιδιοκτησίας του.
Με την απόφαση της Ολομελείας του Δικαστηρίου κρίθηκαν τα ακόλουθα:
-
-
- Ορθώς η αίτηση εξετάσθηκε με βάση την περίπτωση α΄ της παρ.8 του άρθρου 22 του ν. 4061/2012 και όχι με την περίπτωση γ΄ της ίδιας παραγράφου, όπως είχε ζητηθεί.
- Αντίκειται στο Σύνταγμα η περ. α΄ της παρ. 8 του άρθρου 22 του ν. 4061/2012, η οποία παραπέμπει για την εφαρμογή της στις διατάξεις του άρθρου 23 του νόμου αυτού που έχουν κριθεί αντισυνταγματικές από το Δικαστήριο, και προβλέπει εξαγορά οδών που απεικονίζονται στα κυρωμένα στοιχεία διανομών αγροκτημάτων και συνοικισμών από ιδιώτες που τους κατέχουν, ενόψει του κοινόχρηστου χαρακτήρα των οδών, ο οποίος εμποδίζει την αλλαγή του προορισμού τους με την εξαγορά τους εν όλω ή κατά ένα τμήμα τους από τους ιδιώτες που τις κατέχουν αυθαίρετα.
-
Πρόεδρος: Ευαγγελία Νίκα, Πρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Χριστίνα Σιταρά, Σύμβουλος Επικρατείας”
